بررسی اثرگذاری محلات شهری بر میزان رضایت‌مندی شهروندان از کیفیت زندگی در شهر کوهدشت

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 6، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 3، اسفند 1394، صفحه 139-152   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v2i2.40168

نویسندگان

علی اکبر عنابستانی^{* 1}؛ صمد امرائی²؛ احمد رومیانی¹

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه آزاد ملایر

چکیده

کیفیت زندگی مفهومی فرارشته‌ای است که طی دهه‌های اخیر بسیاری از شاخه‌های علوم انسانی بدان توجه کرده‌اند. این مفهوم در تحلیل‌های اجتماعی و اقتصادی دربارۀ توسعۀ جوامع شهری نیز مطرح شده و بر منابع موجود در شهرها تأکید دارد؛ بنابراین هدف از این پژوهش بررسی تأثیر شرایط محلات شهری بر میزان رضایت‌مندی شهروندان از کیفیت زندگی در شهر کوهدشت است. نوع پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش و ماهیت توصیفی‌تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش‌های کتابخانه‌ای و میدانی (پرسش‌نامه، مشاهده و مصاحبه) استفاده شده است. جامعۀ آماری این پژوهش 95هزار نفر جمعیت ساکن در شهر در نظر گرفته شده است که با خطای 05/0 و حجم نمونۀ 322 پرسش‌نامه محاسبه شده است. پرسش‌نامه به‌صورت تصادفی بین مردم توزیع شده تا اصل فرصت بین مردم به‌طور مساوی تقیسم شود. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از روش‌های تحلیل کمّی و کیفی استفاده شده است. نتایج نشان داد که بیشتر شرکت‌کنندگان از قلمرو جغرافیای و محیط طبیعی رضایت کامل داشته‌اند و از قلمرو کالبدی ناراضی بودند، به‌طوری که در بین قلمروها، قلمرو جغرافیا و محیط بالاترین و قلمرو کالبدی پایین‌ترین میانگین امتیاز را به خود اختصاص داده‌اند. همچنین نتایج نشان داد که محلۀ کونانی‌ها دارای بالاترین رتبه و محلۀ شیراوند دارای پایین‌ترین رتبه در بین محلات شهری از لحاظ کیفیت زندگی در محدودۀ مورد مطالعه بوده است.

کلیدواژه‌ها

محلات شهری؛ توسعۀ پایدار؛ کیفیت زندگی؛ شهر کوهدشت

مراجع

1. ابراهیم‌زاده، ع.، زارع‌محمدی، ف.، و اسماعیل‌زاده، ه. (1390). بررسی نقش و اهمیت سرمایۀ اجتماعی در پویایی اقتصاد شهری با تأکید بر حکمروایی خوب شهری؛ نمونۀ موردی: کلان‌شهر زاهدان. در اولین کنفرانس اقتصاد شهری ایران (به همت محمد صادق شاهدانی)، ص. 1-20. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد

2. احد نژاد، م.، و نجفی، س. (1393)، ارزیابی کیفیت زندگی محلات شهری در راستای عدالت اجتماعی (نمونه موردی:محلات اسلام آباد و کارمندان شهر زنجان)، کنفرانس بین المللی و آنلاین اقتصاد سبز، مازندران بابلسر، سیویلیکا ، شرکت پژوهشی طرود شمال، صص15-1

3. براتی، ن.، و یزدان‌پناه شاه‌آبادی، م. (1390). بررسی ارتباط مفهومی سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی در محیط شهر؛ نمونۀ موردی: شهر جدید پردیس. جامعۀ پژوهشی فرهنگی علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 2(3)، 25-49

4. جاجرمی، ک.، و کلته، ا. (1385). سنجش وضعیت شاخص‌های کیفیت زندگی در شهر از نظر شهروندان؛ مطالعۀ موردی: گنبد قابوس. مجلۀ جغرافیا و توسعه، 4(8)، 5-18

5. حاجی‌نژاد، ع.، و زمانی، ح. (1390). بررسی و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر میزان رضایتمندی شهروندان از کیفیت محیط زندگی، مطالعۀ موردی: مقایسۀ بافت قدیم و جدید شهر شیراز. پژوهش جغرافیای انسانی، 43(77)، 129-144

6. حاجی‌پور، خ. (1385). برنامه‌ریزی محلۀ مبنا، رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار. نشریۀ هنرهای زیبا، 26(37)، 37-46

7. خاکپور، ب.، مافی، ع. ا.، و باوان‌گوری، ع. (1388). نقش سرمایۀ اجتماعی در توسعۀ پایدار محله‌ای (نمونه: کوی سجاد مشهد). مجلۀ جغرافیا و توسعۀ ناحیه‌ای، 7(12)، 55-81

8. ذکایی، م.، و روشن‌فکر، پ. (1385). رابطۀ سرمایۀ اجتماعی و کیفیت زندگی در محلات شهری. فصلنامۀ علوم اجتماعی، 23(32)، 1-37

9. رهنما، م.، و عباس‌زاده، غ. (1387). اصول، مبانی و مدل‌های سنجش فرم کالبدی شهر. تهران، ایران: انتشارت جهاد دانشگاهی مشهد.

10. صرافی، م. (1377). مبانی برنامه‌ریزی توسعۀ منطقه‌ای.تهران، ایران. انتشارت سازمان برنامه و بودجه

11. علی‌اکبری، ا. (1388). دولتمداری در اقتصاد شهری ایران؛ مطالعۀ موردی: استان ایلام. فصلنامۀ تحقیقات اقتصادی دانشگاه تهران، 39(66)، 209-235

12. غیاثوند، ا. (1388). تأثیر سرمایۀ اجتماعی بر کیفیت زندگی ساکنان محلات شهری. فصلنامۀ مهندس مشاور ایران، 6(45) 22-28

13. لطفی، ص.، قیصری، ح.، آهار، ح.، و منوچهری، ا. (1391)، تحلیل تأثیر دسترسی به تسهیلات محله‌ای در کیفیت زندگی شهری؛ نمونۀ موردی: شهرمراغه. مقالۀ ارائه‌شده در اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان، دانشگاه بین‌المللی امام‌خمینی‌(ره)

14. Allen, J. C., Vogt, R. J., & Cordes, S. (2002). Quality of life in rural Nebraska: Trends and change. Retrieved from

http://digitalcommons.unl.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1004&context=caripubs

15. Beumer, C., Valkering, P., & Ruelle, C. (2010). Envisioning a sustainable urban neighborhood. The Netherlands, Maastricht: Maastricht University ICIS

16. Cowan, R., & Hall, P. G. (2002). The dictionary of urbanism (Vol. 67). Tisbury: Streetwise Press

17. Epley, D. R., & Menon, M. (2008). A method of assembling cross-sectional indicators into a community quality of life. Social Indicators Research, 88(2), 281-296

18. Gold, J. & Kolb, W. (1997). A dictionary of the social sciences. (Z. Mazandarani, Trans.). Tehran: Maziyar Publications

19. Lee, H. Y. (2008). An analysis on the development capacity of an urbanized area for urban growth management. Journal of the Korean Urban Geographical Society, 11(1), 1-18

20. Levent, T. B., & Nijkamp, P. (2006). Quality of urban life: A taxonomic perspective. Journal of Studies in Regional Science, 36(2), 269-281

21. McMahon, S. K. (2002). The development of quality of life indicators: A case study from the City of Bristol, UK. Ecological Indicators, 2(1), 177-185

22. Moro, M., Brereton, F., Ferreira, S., & Clinch, J. P. (2008). Ranking quality of life using subjective well-being data. Ecological Economics, 65(3), 448-460

23. Pal, A. K., & Kumar, U. C. (2005). Quality of Life (QoL) concept for the evaluation of societal development of rural community in West Bangal, India. Asia-Pacific Journal of Rural Development, 15(2), 83-93

24. Phillips, ‌D.‌ (2006). Quality of life: Concept, policy and practice. London: Rutledge

25. Roback, J. (1982). Wages, rents and the quality of life. Journal of Political Economy, 90(6), 1257-1278

26. Roslan, A., Russayani, I., & Nor Azam, A. (2010). The impact of social capital on quality of life: Evidence from Malaysia. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences, 4(3), 113-122

27. Royuela, V., & Suriñach, J. (2005). Constituents of quality of life and urban size. Social Indicators Research, 74(3), 549-572

28. Schmit, R. (2002). Considering social capital in quality of life assessment: Concept and measurement, Social Indicators Research, 65(58), 403-428

29. Baycan levent, T., & Nijkamp, P. (2006). Quality of urban life a taxonomic perspective. Journal of Studies in Regional Science, 36(2), 1-5

30. Cowan, R. (2002(. Dictionary of Urbanism. London, England: Street Wise Press