بررسی جایگاه درآمد‌های محلی در تأمین بودجه سالانة دهیاری‌ها و عوامل مؤثر بر آن (مطالعه موردی: استان خراسان شمالی)

Journal of Research and Rural Planning

Article 11, Volume 3, Issue 4 - Serial Number 8, December 1393, Pages 123-135   

DOI: 10.22067/jrrp.v3i8.38598

Author

علی قربانی^*

دانشگاه فردوسی مشهد

Abstract

هدف: دهیاری‌ها یک نهاد عمومی غیردولتی با شخصیت حقوقی مستقل هستند که برخی از خدمات عمومی را در محدودة قانونی و خدماتی روستاها انجام می‌دهند. هدف اصلی از انجام تحقیق حاضر، بررسی وضعیت منابع درآمدزای محلی در سطح دهیاری‌های استان خراسان شمالی و عوامل مؤثر بر میزان درآمد محلی و درصد آن در کل درآمد سالانة هر دهیاری می‌باشد.
روش: روش تحقیق در این مطالعه، ازنظر هدف، کاربردی و ازنظر روش، توصیفی- تحلیلی و همبستگی است. جامعة آماری تحقیق، 678 روستای دارای دهیاری واقع در استان خراسان شمالی در سال 1392 هستند و حجم نمونه، 58 روستا است که با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده است.
یافته‌ها: سهم درآمدهای محلی از کل درآمد سالانة دهیاری‌ها، کمتر از 8/15 درصد است و در توزیع فضایی آن در شهرستان‌ها، بالاترین میزان درآمدزایی محلی به شهرستان شیروان با 1/28 درصد و پایین‌ترین آن به شهرستان تازه تأسیس و مرزی راز و جرگلان (وحدت) با ضریب 1/1 درصد اختصاص یافته است. ازبین ویژگی های مکانی و فضایی روستاهای موردمطالعه، فقط بین تعداد جمعیت و نرخ رشد جمعیت در نیم دهة 1390-1385، رابطة معناداری با شاخص‌های درصد درآمد محلی از کل درآمد سالانه، با ضریب 481/0 تا 622/0 و با میزان کل درآمد محلی هر دهیاری، با آمارة 442/0 تا 795/0 وجود داشته است.
محدودیت‌ها/ راهبردها: دست‌یابی به اطلاعات مالی دهیاری‌ها از چالش‌های پژوهش حاضر محسوب می‌شود.
راهکارهای عملی: با توجه به یافته‌ها، راهکارهای تهیة طرح جامع راهبردی درآمدی پایدار دهیاری ها، تأسیس انواع شرکت های تعاونی و متمرکزکردن ماشین آلات دهیاری ها در آن، تعیین حریم برای روستاها برای دریافت عوارض از معادن و کارخانه ها، افزایش سهم درآمدهای جرایم راهنمایی و رانندگی و غیره پیشنهاد شده است.
اصالت و ارزش: پژوهش حاضر از این نظر دارای اهمیت است که می‌توان با شناسایی سهم درآمدهای محلی، به افزابش این منابع و بالابردن ضریب توفیق دهیاری‌ها اقدام نمود.

Keywords

منابع درآمد محلی; ویژگی‌های فردی; عوامل مکانی- فضایی; مدیریت روستایی; خراسان شمالی