بررسی و تحلیل عدالت اجتماعی در برخورداری از خدمات شهری (مورد مطالعه: دسترسی به خدمات آموزشی مقطع راهنمایی شهر میاندوآب)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 3، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 4، شهریور 1395، صفحه 33-51   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v3i1.34437

نویسندگان

محسن احدنژاد روشتی¹؛ میر نجف موسوی²؛ سمیه محمدی حمیدی^{* 1}؛ محمد ویسیان³

¹دانشگاه زنجان

²دانشگاه ارومیه

³دانشگاه خوارزمی

چکیده

برقراری عدالت در شهر یکی از مباحث جدی پیشِ روی برنامه‌ریزان و مدیران شهری است. از مضامین اصلی عدالت در شهرها نیز توزیع عادلانۀ خدمات و امکانات در شهر است. هدف پژوهش پیشِ رو بررسی نحوۀ توزیع خدمات آموزشی مقطع راهنمایی در شهر میاندوآب است که یکی از شهرهای میانه‌اندام استان آذربایجان غربی است و اینکه آیا این خدمات عادلانه در میان نواحی این شهر توزیع شده است و همۀ شهروندان به‌طور مساوی به این خدمات دسترسی دارند. نوع پژوهش کاربردی و روش آن نیز تحلیلی‌مقایسه‌ای است. روش‌های تجزیه و تحلیل نیز شامل ضریب آنتروپی برای توزیع جمعیت و شاخص موران برای توزیع مدارس است و برای وضعیت نواحی از لحاظ برخورداری از خدمات نیز از مدل‌های ویلیامسون و الکتر استفاده شده است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که توزیع جمعیت در شهر متعادل ولی توزیع خدمات به‌صورت تصادفی است. با توجه به نتایج مدل ویلیامسون نیز نواحی 1 و 2 داری وضعیت متعادل و در رتبه‌بندی نیز ناحیۀ 4 در بین نواحی رتبۀ اول را به خود اختصاص داده است. با تطابق نتایج حاصل از این روش‌ها مشخص می‌شود که این خدمات در شهر به‌طور عادلانه توزیع نشده است و توجه جدی مسؤلین به این امر ضروری است.

کلیدواژه‌ها

توزیع فضایی؛ خدمات شهری؛ عدالت اجتماعی؛ مدل الکتر؛ شهر میاندوآب

مراجع

1. حکمت‌نیا، ح.، گیوه‌چی، س.، حیدری‌نوشهر، ن.، و حیدری‌نوشهر، م. (1390). تحلیل توزیع فضایی خدمات عمومی شهری با استفاده از روش استانداردسازی داده‌ها، تاکسونومی عددی و مدل ضریب ویژگی (مطالعۀ موردی: شهر اردکان). فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 43(77)، 165-179

2. حکمت‌نیا، ح.، و موسوی، م. (1390). کاربرد مدل در جغرافیا تأکید بر برنامه‌ریزی شهری و ناحیه‌ای. یزد: علم نوین

3. حیدریان، م. (1389). تحلیلی بر نابرابری توزیع خدمات فرهنگی با رویکرد عدالت اجتماعی با استفاده از) GIS مطالعۀ موردی شهر زنجان). (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه زنجان، زنجان

4. داداش‌پور، ه.، و رستمی، ف. (1390). سنجش عدالت فضایی یکپارچۀ خدمات عمومی شهری براساس توزیع جمعیت، قابلیت دسترسی و کارایی در شهر یاسوج. مطالعات و پژوهش‌های شهری ومنطقه‌ای، 3(10)، 1-22

5. رستمی، ف. (1381). بررسی و تحلیل نحوۀ توزیع خدمات عمومی شهری از منظر عدالت فضایی( مطالعۀ موردی شهر یاسوج). (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه تربیت مدرس، تهران

6. صالحی، ح. (1391). تحلیل فضایی عناصر گردشگری در محیط شهری با استفاده از مدل تحلیل شبکه‌ای (مطالعۀ موردی شهر زنجان). (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه زنجان، زنجان

7. ضرابی، ا.، و موسوی، م. (1390). تحلیل فضایی پراکنش جمعیت و توزیع خدمات در نواحی شهر یزد. فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، 97(786)، 27-46

8. مهندسین مشاور معماری و شهرساز آرمانشهر. (1386). مطالعات و طرح راهبردی بافت فرسوده میاندوآب

9. موسوی، م. (1391). شکل پایدار شهر و عدالت اجتماعی (مطالعۀ موردی: شهر میاندوآب). فصلنامۀ پژوهش‌های جغرافیای انسانی، 44(80)، 177-192

10. منفریان سروستانی،م(1386). رتبه‌بندی مناطق مختلف شهری شهر شیراز از لحاظ درجۀ توسعه‌یافتگی. (پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد). دانشگاه اصفهان، اصفهان

11. هاروی، د. (1935). عدالت اجتماعی و شهر. ترجمۀ فرخ حسامیان، محمدرضا حائری و بهروز منادی‌زاده. تهران: نشر شرکت پردازش و برنامه ریزی شهری

12. مرکز آمار ایران. (1390). سالنامۀ آماری استان آذربایجان غربی. مرکز آمار استان آذربایجان غربی

13. مرکز مطالعات و خدمات تخصصی شهری و روستایی (1385). آشنایی با فعالیت خدمات شهری شهرداری ها (از سری متون تخصصی معاونان شهرداری ها)، پژوهشکده علوم انسانی و اجتماعی جهاد دانشگاهی، انتشارات سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، وزارت کشور

14. Baldry, E. (2010, September). The revival of social justice. Paper presented at the Marg Barry Memorial Lecture, Alexandria Town Hall, Sydney, Australia

15. Benayoun, R., Roy, B., & Sussman, B. (1966). ELECTRA: A method to guide the selection in the presence of multiple points of view: Note de travail 49, SEMA- METRA International, Direction Scientifique, 1966

16. Erkip, F. B. (1997). The distribution of urban public services: The case of parks and recreational services in Ankara. Cities, 14(6), 353-361

17. Hewett, P., & Montgomery, M. (2001). Poverty and public services in developing-country cities. New York: Policy Research Division, Population Council

18. Laffy, R. (1996, November). The Marsan method for searching new products. Paper presented at ESOMAR Congress, Copenhagen, Denmark

19. Martinez-Martin, J. A. (2005). Monitoring intra-urban inequalities with GIS-based indicators: With a case study in Rosario, Argentina (Unpublished doctoral dissertation). Utrecht University, Utrecht, Netherlands

20. Mladenka, K. R. (1989). The distribution of an urban public service: The changing role of race and politics. Urban Affairs Review, 24(4), 556-583

21. Palmer, A. (2001). Principles of service marketing (3rd.ed.). London: Mc Graw Hill

22. Smeeding, T. M., Saunders, P., Coder, J., Jenkins, S., Fritzell, J., Hagenaars, A. M., Wolfson, M. (1993). Poverty, inequality, and family living standards impacts across seven nations: The effect of noncash subsidies for health, education and housing. Review of Income and Wealth, 39(3), 229-256

23. Sustainable Society Foundation. (2012). Sustainable society index - your compass to sustainability. Retrieved from http://www.ssfindex.com

24. Talen, E. (1998). Visualizing fairness: Equity maps for planners. Journal of the American Planning Association, 64(1), 22-38

25. Zeithaml, V. A., &Bitner, M. J. (1996). Services marketing. New York: McGraw Hill