بررسی و تحلیل انواع زمان در دفتر اول، دوم و سوم مثنوی مولوی با رویکرد سبک‌شناسی رایانشی ـ پیکره ای

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 5، دوره 4، شماره 6، دی 1391   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v4i6.20368

نویسندگان

پروین دخت مشهور^{* 1}؛ غلام محمد فقیری²

¹دانشگاه آزاد

²دانشگاه فرهنگیان تهران

چکیده

مقاله حاضر با رویکرد سبک شناسی رایانشی- پیکره ای به بررسی توزیع فراوانی و درصدی انواع زمان در دفتر اول، دوم و سوم مثنوی می‌پردازد و بر این فرضیه استوار است که می‌توان با استفاده از متغیر زمان به میزان واقع گرایی، سبک روایی و جنبه‌هایی از صدای دستوری در این اثر دست یافت. مبانی نظری و کاربردی این نوشتار، تلفیقی از دستور نظام مند هلیدی و دستور سنتی است. پیکره زبانی آن شامل 16122 فعل در سه دفتر نخست مثنوی بوده که بر اساس روش نمونه گیری سیستماتیک انتخاب شده و 16 متغیر زمان در پیکره داده ها تحلیل شده است. یافته ها نشان می‌دهد در سه دفتر نخست مثنوی، زمان حال %63، گذشته %36 و آینده %5/0درصد افعال را به خود اختصاص داده است. این یافته ها بیانگر این نکات است که مولانا در اشاره گری زمانی فلسفه روانشناسی انسانگرایانه داشته که به زندگی در اینجا و اکنون می‌اندیشد. همچنین وی از داستان ها و رویدادهای گذشته نیز برای تبیین احوال افراد استفاده می‌کند و سپس به پند و نصیحت می‌پردازد که سبک روایی نقل، نتیجه گیری و نصیحت را در مثنوی تایید می‌کند.

کلیدواژه‌ها

زمان؛ ساختار روایی؛ انسانگرایانه؛ پیکره ای – رایانشی