کرنوپلیتیک مناسبات انرژی ایران و ترکیه پس از فروپاشی شوروی

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 6، دوره 2، شماره 3 - شماره پیاپی 6، مهر 1396، صفحه 139-161   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v2i6.66083

نویسندگان

لیلا باباخانی لشکان^{* 1}؛ الهه کولایی²؛ عزت اله عزتی³

¹دانشگاه آزاداسلامی واحدعلوم وتحقیقات تهران -ایران

²دانشگاه تهران

³دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات

چکیده

کرنوپلیتیک (ژئوپلیتیک زمان) به معنی مدیریت زمان و استفاده از فرصت‌های ژئوپلیتیک است. موقعیت ژئوپلیتیک کشورها با عوامل متعددی چون منازعه، انقلاب، و تغییر در موازنه‌های قدرت متغیر است. از سال ۱۹۹2در پی فروپاشی اتحاد شوروی ایران و ترکیه، پل ارتباطی مناطق پراهمیت دنیا شدند و این تحول ژئوپلیتیک همگون سبب رﻗﺎﺑﺖ دو کشور شد. به دلیل سیاست‌های خصمانه غرب، جایگاه ایران ‌در منطقه براساس توانمندی‌های واقعی شکل نگرفت، از طرف دیگر ژئوپلیتیک جدید ترکیه براساس مسیرلوله‌های انتقال انرژی پدید آمد. امروزه ترکیه در حال تبدیل شدن به‌هاب انرژی منطقه است. این مقاله باروش توصیفی- تحلیلی بدنبال پاسخ به این سئوال است که: «کرنوپلیتیک مناسبات انرژی ایران و ترکیه پس از فروپاشی شوروی چگونه بوده است»؟ «دشمنی‌های آمریکا ، ناکامی‌های ایران در دیپلماسی و نگاه رهبران ترکیه باعث شد تا ترکیه، با وجود فقیر بودن منابع انرژی، در کرنوپلیتیک موقعیت ممتازی را برای خود رقم بزند.» روابط اقتصادی، بویژه انرژی نفت و گاز بازدارنده ی قطع رابطه سیاسی دو کشور است. امروزه ﻛﺸﻮری ﻛﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺮ ﻣﻨﺎﺑﻊ و ﺧﻄﻮط اﻧﺘﻘﺎل اﻧﺮژی ﺑﻮﻳﮋه ﻧﻔﺖ و ﮔﺎز ﺗﺴﻠﻂ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، در شمار قدرت‌های برتر جهانی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

کرنوپلیتیک؛ انرژی؛ دیپلماسی؛ مقتضیات ژئوپلیتیکی؛ فروپاشی شوروی؛ ایران وترکیه

مراجع

1. Ahmadipour, Z. et al. (2011). Geopolitical explanation of the formation of regional organization in the Caspian Sea geopolitical zone of Central Asia, Afak Security, Quarterly Journal, No 12. 71-103. [In Persian].

2. Alishahi, A.R. & Salarwand, M. (2016). Comparative Study of Energy Diplomacy of the Islamic Republic of Iran and Saudi Arabia from 2001 to 2016, Cultural and Political Studies Quarterly of the Persian Gulf, No.9, pp. 11-43. [In Persian].

3. Atai, F. (2012). Iran and the South Caucasus Countries, Central Eurasia Studies, 5(10).119-136.

4. EIA (U.S. Energy Information Administration) (2017). Country Analysis Brief: Turkey, Available at: https://www.eia.gov/beta/international/analysis. cfm?iso= TUR, Accessed on: 2017/06/12

5. Faraji Rad, A. & Shabani, M. (2013). Russian Politics in Central Asia and the Caucasus and its Challenges after the Cold War, Geographical Quarterly of the Territory, 10(39). 1-18. [In Persian].

6. Fuller, G. (2008). The new Turkish Republic: Turkey as a Pivotal State in the Muslim World, United States Institute of Peace Publication. 67-115. https://www.ecosia.org.

7. Ghaebi, M.R. (2016). Political Economy of Relations between Iran and Turkey during the period of the AKP Government, Foreign Policy Quarterly of the CM, No. 2. 113-85. [In Persian].

8. Hadizadeh, M. & Ezzati, A. (2014). The role of geo-economics in the strategic goals of Iran in the twenty-first century of the world, Geographic Quarterly of the Territory, 11(44). 1-12. [In Persian].

9. Herzik, E. (1995). Yerevan and the Southern Soviet Union, translated by Kamaia Ehtashami Akbari, Tehran: Ministry of Foreign Affairs publication. [In Persian].

10. Islam, M. N. (2015). Economic Growth, Repression, and State Expenditure in Non-Democratic Regimes, European Journal of Political Economy, 37. 68-85.

11. Khoury, A. (2013). Arab Cold War Revisted: The Regional Impact. Middle East Policy, 20(2). 73-87.

12. Kirchner, E. & Roberto D. (2013). Regional Organizations and Security Management, (Abbasi, M., Trans.). Publications of the Institute of Cultural Studies and Research of International Contemporary Abrar Contemporary Tehran. [In Persian].

13. Kirisci, K. & Neslihan K. (2011). The Politics of Trade and Turkish Foreign Policy, Middle Eastern Studies, 47(5). 705-724.

14. Kolaee, E. & Goodarzi, M. (2013). Caspian Sea, Challenges and Prospects, Tehran: publication of the Mizan. [In Persian].

15. Kolaee, E. & Goodarzi, M. (2014). The Effect of the Developments in the Relations between Armenia and Turkey on the Relations between Armenia and Iran, Geopolitical Quarterly, 11(1). 70-83. [In Persian].

16. Kolaee, E. et al. (2016). Kurdish issue in the relations between Iran and Turkey, Geopolitical Quarterly, 12(3). [In Persian], 1-27.

17. Marketos Thrassy, N. (2009). Turkey in the Eurasan Energy Security Melting pot China and Eurasia forum Quarterly, 7(4(.95-113.

18. Mirahmadi, F. & zaki, Y. (2016). The scope of post-modern geopolitical studies, political geography research, 1(3). 95-128. [In Persian].

19. Morse, E. & Bremmer, I. (2003). The disappearing Caspian, Eurasianet, Available at: http:// www. Eurasianet. Org/ departments/ business/ articles/ eav011003. Shtml, (Accessed on: 17/ 12/2016)...

20. Mousavi, H., Barzegar, K. & colleagues (2015). The Impact of the Arab World Developments on the Regional Politics of Iran and Turkey, Geopolitical Quarterly, 12(1). 186-166. [In Persian].

21. Ó Tuathail, G. (1996 b). At The End of Geopolitics? Reflections on A Plural Problematic Century End, www.toal.net/publication.

22. Ó Tuathail, G. (1998). Postmodern geopolitics? The modern geopolitical imagination and beyond. In S. Dalby & G. O. Tuathail (Eds.). Rethinking geopolitics: Towards a critical (pp. 16-38). London and New York: Routledge

23. Ozdem, E. (2010). Turkey Middle East Policy in the Post Cold War Era, History Studies, 9(1). 272-27.

24. Rosencrens, R. (2000). Globalization and Transformation of the Concept of the Country, Translation: Ahmad Sadeghi, Foreign Policy Quarterly, 14(2). 1-9. [In Persian].

25. Rumer, E. & Sokolsky, R. & Stronski, P. (2017). U.S. Policy Toward the South Caucasus: Take Three, Carnegie Endowment for International Peace. . http://carnegieendowment.org .2017/613.

26. Serkan Kuni Assist. Iğdır University (2016). Turkey and Iran: an Analysis Based on Mutual Trade and Defense Spending, Faculty of Economics and Administrative Sciences.

27. Slater, D. (2006). Geopolitical themes and postmodern thought. In J. Agnew, K. Mitchell, & G. Toal (Eds.). A companion to political geography (pp. 75-92, 3rd ed.). Malden: Blackwell Publishing

28. Strimbovschi, S. (2016). Azerbaijan’s Balanced Foreign Policy Trapped in a Volatile Geopolitical Context, Euro Polity, 10(1).121-134.

29. W.Parker, J. (2015). Understanding Putin Through a Middle Eastern Looking Glass, Institute for National Strategic Studies, National Defense University.

30. www.invest .gov.tr

31. Zain al-Abedin, Y. (2017). Geopolitics, Idea, Application, Vol. I, Islamic Azad University Press, Rasht Unit, Second Edition. [In Persian].

32. Ziba khalam, S. & Ghodarzi, M. (2012). Foreign Policy of Iran and Turkey in Central Asia (feasibility of strategic relations between the two countries based on a comparative model). International Relations Journal, No. 21. 165-195. [In Persian].