استفاده از رسانه ها، سبک زندگی و کیفیت زندگی جوانان شیراز

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 2، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 24، اسفند 1393، صفحه 25-49   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v11i2.17818

نویسندگان

بیژن خواجه نوری^{* 1}؛ مریم سروش²

¹شیراز

²جهاد دانشگاهی فارس

چکیده

سبک‌های زندگی بر رفاه و بهزیستی افراد تأثیر می‌گذارند. از طریق سبک‌های زندگی، افراد توانایی‌های خود را ارتقا می‌بخشند. این روابط در کیفیت زندگی و اجزای سازندۀ آن نقش مهمی دارند. اطلاعات از 745 نفر از جوانان 29-15 سال شیراز در سال 1390 با روش پیمایشی و با استفاده از پرسش‌نامۀ محقق‌ساختۀ سبک زندگی و پرسش‌نامۀ سازمان بهداشت جهانی برای کیفیت زندگی، جمع‌آوری شدند. هفت نوع سبک زندگی بر اساس تحلیل عاملی از هم جدا شدند و همۀ آن‌ها به‌جز سبک زندگی مذهبی مناسکی با کیفیت زندگی در ارتباط بودند. میزان استفاده از رسانه‌های جدید و عمومی نیز با سبک زندگی رابطۀ مثبت و معناداری نشان داده است. در تحلیل‌های رگرسیونی مهم‌ترین متغیر، رسانه‌های جدید ارتباطی، سبک زندگی مذهبی سنتی و سبک‌های فراغتی بوده‌اند که با ضریب مثبت وارد معادله رگرسیون شده‌اند و ترجیحات موسیقیایی جدید با ضریب منفی وارد معادله رگرسیون شده است. نتایج به‌دست‌آمده نشان می‌دهد که هر سبک فراغتی با سطوح متفاوتی از کیفیت زندگی همراه است؛ اما برخی از سبک‌های زندگی در کیفیت زندگی اهمیت بیشتری دارند.

کلیدواژه‌ها

جوانان؛ رسانه‌های جدید ارتباطی؛ رسانه های عمومی؛ سبک زندگی؛ کیفیت زندگی

مراجع

1. بخشی‌پور، عباس. (1387). رابطۀ رضایت از زندگی، سبک مسأله‌گشایی و نگرش مذهبی و سلامت روانی. «فصل‌نامۀ علمی پژوهشی روان‌شناسی. دانشگاه تبریز. سال سوم. شمارۀ 9. صص 26-8.

2. بذرافشان، محمد‌رفیع؛ حسنی، محمد‌علی؛ رهگذر، مهدی و سادات مداح، سیدباقر (1386). «تأثیر ورزش بر کیفیت زندگی زنان سالمند عضو کانون جهان دیدگان شهر شیراز». سالمند. دورۀ 2. شمارۀ 3. صص 204-196.

3. بوردیو، پیر. (1390). تمایز. ترجمۀ دکتر چاووشیان. چاپ اول. تهران: نشر ثالث

4. بهمنی، بهمن؛ تمدنی، مجتبی؛ عسکری، مجید. (1383). «بررسی کیفیت زندگی و رابطۀ آن با نگرش دینی و عملکرد تحصیلی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد جنوب تهران». طب و تزکیه. شمارۀ 53. صص 44-32.

5. پاک سرشت، سلیمان (1385). .مصرف اینترنت در سبک‌های فراغتی جوانان تهرانی. مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شمارۀ 5. صص 158-137.

6. پاک سرشت، سلیمان. (1386). بررسی پیامدهای کاربرد فراغتی اینترنت بر رفتارهای فراغتی جوانان تهرانی». مطالعات فرهنگی و ارتباطات. شمارۀ 10. صص 51-78.

7. جواهری، فاطمه و باقری، لیلا. (1386). «تأثیر استفاده از اینترنت بر سرمایۀ اجتماعی و انسانی: مطالعۀ موردی: دانشجویان دانشگاه تهران». مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم. شمارۀ 15. صص 66-33.

8. حامدی نیا، محمد‌رضا و گلستانی، علی. (1383). «کیفیت زندگی مربوط به تندرستی در بین اعضای هیأت علمی فعال و غیرفعال از نظر بدنی در دانشگاه‌های سبزوار». المپیک. دورۀ 12. شمارۀ 4. صص 75-67.

9. خواجه نوری، بیژن. (1385). بررسی رابطۀ مؤلفه‌های جهانی‌شدن و مشارکت اجتماعی زنان، مطالعۀ موردی: تهران، شیراز و استهبان. رسالۀ دکتری دانشگاه شیراز.

10. خواجه نوری، بیژن و سروش، مریم. (1385). «بررسی عوامل مؤثر بر نگرش جوانان به مهاجرت از کشور، نمونۀ مورد مطالعه: جوانان شهر شیراز». مجلۀ علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد، سال سوم، شمارۀ 1. صص 47-81.

11. رجایی، علیرضا؛ بیاضی، محمدحسین؛ حبیبی پور، حمید. (1388). «باورهای مذهبی اساسی، بحرن هویت و سلامت عمومی جوانان». روا‌نشناسی تحولی (روان‌شناسان ایرانی). شمارۀ 6. (مسلسل 22). صص 107-97.

12. دیوسالار، کورس؛ نژادنادری، سمیرا؛ نخعی نوذر، روحانی، سعید. (1381). «ارتباط و نگرش مذهبی با سلامت عمومی و مصرف سیگار در دانشجویان ایرانی». اعتیاد و سلامت. دورۀ 2. شمارۀ 2. صص 8-1.

13. کرلینجر، فرد، آن. (1376). مبانی پژوهش در علوم رفتاری. جلد دوم. ترجمۀ حسن پاشا شریفی و جعفر نجفی زند. تهران: انتشارات آوای نور.

14. کلاین، پل. (1380). راهنمای آسان تحلیل عاملی. ترجمۀ جلال صدرالسادات و اصغر مینایی. تهران: انتشارات سمت.

15. کیم، جا.آن و چارلز و مولر. (1378). کاربرد تحلیل عاملی در پژوهش اجتماعی. مترجم: مسعود کوثری. تهران: انتشارات سلمان.

16. گیدنز، آنتونی. (1378). تجدد و تشخص: جامعه و هویت شخصی در عصر جدید. ترجمۀ ناصر موفقیان. تهران: نشر نی.

17. عباسی، علی؛ فیاضی، صدیقه؛ احمدی، فرزانه؛ حقیقی زاده، محمدحسین (1386). «اثر برنامه-های ورزشی پیاده‌روی بر کیفیت زندگی و توانایی عملکردی بیماران مبتلا به نارسایی قبلی». مجلۀ علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان. شمارۀ 19 (پی در پی 21). صص 54-49.

18. علی پور، فردین؛ سجادی، حمیرا؛ فروزان، آمنه و بیگلریان، اکبر. (1388). «نقش حمایت‌های اجتماعی در کیفیت زندگی سالمندان». رفاه اجتماعی. سال 9. شمارۀ 33. صص 165-147.

19. غفاری، غلامرضا، کریمی، علیرضا و نوذری، حمزه. (1391). «روند مطالعۀ کیفیت زندگی در ایران». فصل‌نامۀ مطالعات و تحقیقات اجتماعی. دورۀ اول. شمارۀ 3. صص 119-146.

20. فاضلی، م. (1382). مصرف و سبک زندگی. تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات.

21. کلاته جاری، مهرداد؛ باقری، حسین، حسنی، محمدرضا. (1386). «تأثیر برنامۀ ورزشی هوازی بر کییت زندگی بیماران اسکیزوفرنی». مجلّۀ دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. جلد 9. شمارۀ 3. صص 36-28.

22. ماجدی، سید مسعود و لهسایی‌زاده، عبدالعلی. (1385). «بررسی رابطۀ بین متغیرهای زمینه‌ای، سرمایۀ اجتماعی و رضایت از کیفیت زندگی: مطالعۀ موردی روستاهای استان فارس». فصل‌نامۀ روستا و توسعه. سال 9. شمارۀ 4. صص 136-91.

23. هادیان فرد، حبیب. (1384). «احساس ذهنی بهزیستی و فعالیت‌های مذهبی در گروهی از سالمندان» مجلّۀ روان‌شناسی. سال هفدهم. شمارۀ 1. صص 3-17.

24. Aoyagi, Yukitoshi; Park, Hyuntae; Park, Sungjin; Roy J. Shephard. (2010). “Habitual Physical activity and Health-Related Quality of Life in Older Adults: Interactions between the Amount and Intensity of Activity (the Nakanojo Study)”. Quality of Life Research. Vol. 19. pp 333–338.

25. Bramston, P., G; Pretty and Chipuer, H. (2002). “Unravelling subjective quality of life: An investigation of individual and community determinants”. Social Indicators Research. Vol. 59. pp 261–274.

26. Cooke, R W I. (2004). “Health, Lifestyle, and Quality of Life for Young Adults Bornvery Preterm”. Arch Dis Child, Vol. 89. Pp 201–206.

27. Cummins, B. (1998). QOL Definitions and Terminology, International Society for Quality-of-Life Studies. Blackburg: VA.

28. Edginton, Christopher. (2006). “World Leisure: Enhancing Quality of life”. International Journal of Applied Sports Sciences. Vol. 18. No. 2. pp 108-120.

29. Ferriss A. L. (2002). “Religion and the quality of life”, Journal of Happiness Studies. Vol. 3. pp 199-215.

30. Herzog, A. R; Franks, m. M; Markus, H. R & Holmberg, D. (1998). “Activities and Well-being in Older age: Effect of Selfconcept and Educational Attainment”. Psychology and Aging. Vol. 13. pp 179-185.

31. Hirst, P. & G. Thompson. (2003). “The Future of globalization” in The Handbook of Globalization. Jonathan Micie (ed). Cheltenham: Edward Elgar.

32. Iwasaki, Yoshitaka. (2007). “Leisure and Quality of Life in an International and Multucultural Context: What are Major Pathways Linking Leisure to Quality of Life?”. Social Indicators Research. Vol. 82. pp 233–264

33. Kelly, John R; Marjorie W.Steinkamp and Janice R.K elly. (1986).“Later Life Leisure: How They Play in Peoria.” The Gerontologist. Vol. 26. Pp 531-37.

34. Kovac, D. (2004). “Quality of Life: A Megaconcept of Coming e´poque”. Psychology Science. Vol. 46. (supplement 1). pp 167–186.

35. Lee, Youngkhill & MeCormick, Bryan P. (2006). “Examining the Role of Self-Monitoring and Social Leisure in the life Quality of Individuals with Spinal Cord Injury”. Journal of Leisure Research. Vol. 38. No. I. pp 1-19.

36. Line, Nan. (1978). Foundations of Social research. New York: McGraw Hill.

37. Lloyd, K. and Little. DE. (2005). ‘‘Quality of life, aren’t we always searching for that? How women can achieve enhanced quality of life through participation in outdoor adventure recreation?”. Journal of the Canadian Association for Leisure Studies. Vol. 29. No. 2. pp 147–180.

38. Lloyd M. and Auld Ch. (2002). “The role of leisure in determining quality of life: issues of content and measurement”. Social Indicators Research. Vol. 57. No. 1. pp: 43-71.

39. London, Manue; Crandall, Rick and Gary, W. Seals (1977). “The Contribution of Job and Leisure Satisfaction to Quality of Life”. Journal of Applied Psychology. Vol. 62. Issue 3. pp 328-334.

40. Michalos, A. C. (2003). Essays on the Quality of Life. Kluwer Academic Publishers. Boston. MA.

41. Palmore, Erdman (1979).“Predictors of Successful Aging.” The Gerontologist. Vol. 19. pp. 427-31.

42. Patterson, Ian. (1996). “Participation in Leisure Activities by Older Adults After a Stressful Life Event: The Loss of a Spouse”. International Journal of Aging and Human Development. Vol. 42. pp 123-42.

43. Requena, Felix. (2003). “Social Capital, Satisfaction and Quality of Life in theWorkplace”. Social Indicators Research, Vol. 61. No. 3. pp 331-360.

44. Rand, Debbie. Eng; Janice, J; Tang, Pei-Fang, Hung, Chihya & Jiann-Shing, Jeng. (2010). “Daily Physical Activity and its Contribution to the Health-Related Quality of Life of Ambulatory Individuals with Chronic Stroke”. Health and Quality of Life Outcomes. Vol. 8. P 80. [http://www. hqlo.com/ content/8/1/80]

45. Rowe, John and Kahn, Robert L. (1998). Successful Aging. New York: Pantheon.

46. Silverstein, Merril and.Parker, Marti G. (2002). “Leisure Activities and Quality of Life Among the Oldest Old in Sweden”. Research on Aging. Vol. 24. No. 5. pp. 528-547.

47. Tessier, Sabrina; Vuillemin, Anne; Bertrais, Sandrine; Boini, Stephanie; Le Bihan, Etienne; Oppert, Jean-Michel; Hercberg, Serge;Guillemin, Francis; Briançon, Serge (2007). “Association between leisure-time physical activity and health- related quality of life changes over time”. Preventive Medicine. Vol. 44. Pp 202–208.

48. The Group, WHOQOL. (1998). “The World Health Organization Quality of Life Assessment (WHOQOL), Development and General Psychometric Properties”. Social Science and Medicine. Vol. 46. No. 12. pp. 1569–1585.

49. Tzengai, Vone. (2005). “Leisure Satisfaction and Quality of Life in Macao, China”. Leisure Studies. Vol. 24. No. 2. pp. 195–207.

50. Vanner, Elizabeth A; Block, Pamela; Christodoulou, Christopher C; Horowitz, Beverly P, Lauren B. Krupp (2008). “Pilot study exploring quality of life and barriers to leisure-time physical activity in persons with moderate to severe multiple sclerosis”. Disability and Health Journal. Vol. 1. pp. 58-65

51. Veenhoven, R. (2000). “The Four Qualities of Life: Ordering Concepts and Measures of the Good Life”. Journal of Happiness Studies. 1. pp 1–39.

52. Verena H and Chipperfield. J. G. (1997).“Remaining Active in Later Life, the Role of Locus of Control in Seniors ‘Leisure Activity Participation, Health, and Life Satisfaction”. Journal of Aging and Health. Vol. 9. pp. 105-125.

53. Wang, C. W; Iwaya, T; Kumano, H; Suzukamo, Y; Tobimatsu, Y & Fukudo, S. (2002). “Relationship of Health Status and Social support to the Life Satisfaction of Older Adults”.Tohoku Journal of Experimetal Medicine. Vol. 198. Issue 3. pp. 141-149.

54. World Health Organization. (1997). WHOQOL: Measuring Quality of Life. Author, Geneva, Switzerland.