ریسک و مدیریت آب

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 4، دوره 1، شماره 2، شهریور 1393، صفحه 15-21   

نوع مقاله: مقاله علمی- ترویجی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v1i2.39596

نویسندگان

سیده سعیده شرافت^{* 1}؛ فریبا قنبری²؛ سید احمد حسینی³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه فردوسی مشهد، کارشناس تحقیقات شرکت آب و فاضلاب مشهد.

³کارشناس ارشد مهندسی منابع آب، دانشگاه تهران.

چکیده

شمار فزاینده‌ی رخدادهای کم‌آبی در اقصی نقاط جهان و احتمال بروز بحران‌های اقتصادی ـ اجتماعی، تنش‌های اجتماعی و حتی جنگ به‌عنوان پیامدهای کم‌آبی، بیانگر گستردگی و اهمیت بیش‌تر چالش‌های آبی در مقایسه با چالش‌های تأمین انرژی (کاهش ذخایر نفت و ...) در دهه‌های آتی می‌باشد. در طول زمان با افزایش جمعیت، افزایش تقاضای منابع و فشار بر روی آن‌ها، درجه و مقیاس مخاطرات آبی دچار تغییر شده است. چنین تغییرات کمّی و کیفی در بدنه‌ی آب، تأمین و توزیع آب را با چالشی فزاینده روبرو کرده است. علاوه‌‌بر عوامل فوق، پدیده‌هایی نظیر تغییر اقلیم، خشکسالی، سیل، زلزله و ... نیز این مسئله را تشدید نموده و ریسک‌های زیادی را به جوامع تحمیل می‌نماید. فائق آمدن بر چنین مسائلی در مقیاس‌های مختلف (محلی، منطقه‌ای و ملّی)، جز در سایه ایجاد تغییرات زیربنایی در تفکّر ما نسبت به منابع آب و تغییر رویکرد‌ها از مدیریت بحران به مدیریت ریسک امکان‌پذیر نخواهد بود. بدیهی است شناخت صحیح مفاهیم پایه مدیریت ریسک به درک بهتر موضوع و یافتن راهکار‌های مناسب کمک شایانی خواهد نمود. در این مقاله، با ارائه تصویری کلان از مدیریت منابع آب از منظر عدم‌قطعیت و ریسک، به تشریح مفاهیم پایه در این حوزه (هم‌چون مخاطره، ریسک، آسیب‌پذیری و ...) پرداخته شده و چارچوب مدیریت ریسک نیز ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها

عدم قطعیت؛ ریسک؛ مدیریت ریسک

مراجع

روز‌بهانی، ع.، تابش، م. و زهرایی، ب. 1389. مدیریت ریسک در سیستم‌های تأمین آب شهری. پنجمین کنگره ملی مهندسی عمران. 14 تا 16 اردیبهشت. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد. ایران.

Grigg N.S. 2003. Water Utility Security: Multiple Hazards and Multiple Barriers. Journal of Infrastructure Systems, 9: 81-88.

Iglesias A., Garrote L., Cubillo F., Cancelliere A. and Wilhite D. 2009. Assessment of Drought Risk in Water Supply Systems. Coping with Drought in Agriculture and Water Supply Systems (Chapter 8). .ISBN 978-1-4020-9044-8.

Luers A.L., Lobell D.B., Sklar L.S., Addams C.L. and Matson P.A. 2003. A method for quantifying vulnerability, applied to the agricultural system of the Yaqui Valley, Mexico. Journal of Global Environmental Change, 13: 255–267.

Morley K.M. 2012. Evaluating resilience in the water sector: Application of the utility resilience index (URI). A dissertation submitted in partial fulfillment of the requirements for the degree of Doctor of Philosophy at George Mason University.

Philip R. 2011. Switch Training Kit, Integrated Urban Water Management in the city of future. Module 6: Decision Support Tools, Choosing a sustainable path. ICLEI European Secretariat GmbH.

Philip R. 2011. Switch Training Kit, Integrated Urban Water Management in the city of future. Module1. Strategic Planning preparing for the future. ICLEI European Secretariat GmbH.

Rees J.A. 2002. Risk and Integrated Water Management. Global Water Partnership.

Rosen L., Hokstad P., Lindhe A. and Sklet S.J.R. 2007. Generic Framework and Methods for Integrated Risk Management in Water Safety Plans. TECHNEAU.

Turner II B.L. 2010. Vulnerability and resilience: Coalescing or paralleling approaches for sustainability science?. Global Environmental Change, 20: 570–576.

UN-Water. 2012. Managing Water under Uncertainty and Risk. United Nations World Water Development.

Wang C.H. and Blackmore J.M. 2009. Risk in integrated urban water systems: A demonstration using measures and assessment of rainwater tank use in households. eWater Cooperative Research Centre Technical Report.