بررسی رابطه ی برخورداری از منابع نفتی و توسعه ی انسانی در کشورهای منتخب صادرکننده ی نفت

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقاله 5، دوره 22، شماره 10، اسفند 1394، صفحه 140-161   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.v22i10.43079

نویسندگان

محمد سلیمی فر^* ؛ محمود هوشمند؛ مهدی بهنامه؛ نوا رمضانیان

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

اغلب تصور می شد که کشورهای برخوردار از منابع طبیعی فراوان فرآیند رشد و توسعه را در مقایسه با دیگر کشورها با شتاب بیشتری طی کنند. اما نتایج تجربی نشان دهنده ی موفقیت کشورهایی بود که از نظر منابع طبیعی فقیر محسوب می شدند. بنابراین، تأثیرات متناقض منابع طبیعی در کشورهای مختلف دانشمندان را بر آن داشت که به مطالعه درباره ی رابطه ی میان فراوانی منابع طبیعی و ابعاد مختلف توسعه بپردازند. بدین منظور با استفاده از رهیافت داده های تابلویی ، تأثیر فراوانی منابع نفتی و توسعه ی انسانی در 20 کشور منتخب صادرکننده ی نفت طی سال های 2002 تا 2012 مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که شاخص های درآمد ناشی از صادرات نفت و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی، برخلاف متغیر بحران مالی جهانی ، رابطه ی مثبت و معنی داری با شاخص توسعه ی انسانی دارد. هم چنین متغیر مربوط به کیفیت حکمرانی هیچ گونه تأثیر معنی داری بر شاخص مذکور ندارد.

کلیدواژه‌ها

فراوانی منابع طبیعی؛ درآمدهای نفتی؛ توسعه ی انسانی؛ کشورهای نفت خیز؛ داده های تابلویی

مراجع

Access Governance Indicators. (2014). from Worldwide Governance Indicator: http://info.worldbank.org/governance/wgi/index.aspx#reports.

Alexeev, M. & Conrad, R. (2009). The Elusive Curse of Oil. Review of Economics and Statistics, 91, 586-598.

Ascher, W. (1999). Why Governments Waste Natural Resources: Policy Failures in Developing Countries. Baltimore and London: The John Hopkins University Press.

Auty, R. (2001). Introduction and Overview. In R. Auty, Resource Abundance and Economic Development (pp. 3-16). Oxford: Oxford University Press.

Auty, R. (1993). Sustaining Development in Mineral Economies: The Resource Curse Thesis. Routledge.

Bagheri Lankarani, K., Sarikhani Khorami, Y., & Javanbakht, M. (2012). An Analysis of the Human Development Index in Iran: since the Islamic Revolution until 2011. Tehran: Center for Health Policy Research (In Persian).

Baltagi, B. H. (2005). Econometric Analysis of Panel Data. West Sussex: John Wiley & Sons.

Barbier, E. (2005). Natural Resources and Economic Development. New York: Cambridge University Press.

Barro, Robert. J. (2001). Human Capital and Growth. American Economic Review, 91(2): 12-17.

Behboudi, D., Asgharpour, H., & Mamipour, S. (2009). Abundance of Natural Resources, Human Capital and Economic Growth in Oil-exporting Countries. The Quarterly Journal of Iran’s Economic Researches, Vol. 40, 125-147 (In Persian).

Birdsall, N., Pinckney, T., & Sabot, R. (2000). Natural Resources, Human Capital, and Growth. Carnegie Endowment for International Peace.

Brunnschweiler, C. N., & Bulte, E. H. (2008). The Resource Curse Revisited and Revised: A Tale of Paradoxes and Red Herrings. Journal of Environmental Economics and Management 55, 248-264.

Collier, Paul., & Hoeffler, Anke. (2004). Greed and Grievance in Civil War. Oxford Economic Papers 56 , 563-595.

Conceição, P., Fuentes, R., & Levine, S. (2011). Managing Natural Resources for Human Development in Low-income Countries. UNDP.

Costantini, V., & Monni, S. (2006). Environment, Human Development and Economic Growth. Fondazione Eni Enrico Mattei.

Davis, G. A. (1995). Learning to Love the Dutch Disease: Evidence from Mineral Economies. World Development 23.10, 1765-1780.

Gujarati, D. N. (2003). Basic Econometrics (Fourth Ed.). New York: McGraw Hill.

Gupta, S., Clements, B., & Tiongson, E. (1998). Public Spending on Human Development. Finace & Development, 35 (3).

Gylfason, T. (2001). Natural Resources, Education, and Economic Development. European Economic Review No.45, 847- 859.

Gylfason, T., Herbertsson, T. T., & Zoega, G. (1999). A Mixed Blessing: Natural Resources and Economic Growth. Macroeconomic Dynamics 3, 204-225.

Hasan Zadeh, A., & Kianvand, M. (2009). Global Financial Crisis, the Global Oil Market and OPEC's Strategy. The Journal of News in Economics 7 (126), 84-94 (In Persian).

Higgins, B. (1968). Economic Development Problems, Principles and Policies. New York WW Norton and Company.

Human Development Report. (2001-13). Retrieved 2014, from United Nation Development Programme:

http://www.undp.org/content/undp/en/home/librarypage/hdr/.

IMF Data and Statistics. (2014). from International Monetary Fund: http://www.imf.org/external/data.html.

Komeyjani, A., & Salatin, P. (2010). The Impact of Good Governance on Economic Growth in Selected OPEC and OECD Countries. The Quarterly Journal of Economic Modeling, Vol. 4, 1-24 (In Persian).

Lederman, D., & Maloney, W. F. (2008). Trade Structure and Growth. In D. Lederman, & W. F. Maloney (Eds.), Natural Resources, neither Curse nor Destiny. Palo Alto, CA: Stanford Economics and Finance, an imprint of Stanford UP, World Bank.

Lederman, D., & Maloney, W. F. (2007). Neither Curse nor Destiny: Introduction to Natural Resources and Development. In D. Lederman, & W. F. Maloney (Eds.), Natural Resources, neither Curse nor Destiny. Palo Alto, CA: Stanford Economics and Finance, an imprint of Stanford UP, World Bank.

Mohaddes, K., & Pesaran, M. H. (2012). One Hundred Years of Oil Income and the Iranian Economy: A Curse or a Blessing? Cambridge Working Papers in Economics 1302.

Pineda, J., & Rodriguez, F. (2010). Curse or Blessing? Natural Resources and Human Development. Human Development Research Paper.

Ross, Michael. (2001). Does Oil Hinder Democracy? World Politics 53 , 325-361.

Rosser, A. (2006). The Political Economy of the Resource Curse: A Literature Survey. Institute of Development Studies, IDS Working Paper 268.

Sachs, Jeffrey. D., & Warner, Andrew. M. (2001). The Curse of Natural Resources. European Economic Review 45 , 827-838.

Sachs, J. D., & Warner, A. M. (1995, 1997). Natural Resource Abundance and Economic Growth. Centre for International Development and Harvard Institute for International Development.

Sala-i- Martin, X., & Subramanian, A. (2003). Addressing the Natural Resource Curse: An Illustration from Nigeria. IMF Working Paper WP/03/139.

Sen, A. K. (1999). Development as Freedom. New York: Oxford University Press.

Stijns, J. P. (2004). Natural Resource Abundance and Human Capital Accumulation. UC Berkeley.

Van der Ploeg, F. (2010). Natural Resources: Curse or Blessing? CESifo Working Paper No. 3125.

Wantchekon, L. (1999). Why Do Resource Dependent Countries Have Authoritarian Governments? New Haven, CT: Yale University.

World Bank Open Data. (2014). from World Bank:

www.data.worldbank.org/indicator