ارزیابی شهرستان های استان خراسان رضوی بر اساس شاخص های توسعه پایدار

اقتصاد و توسعه منطقه ای

مقاله 5، دوره 22، شماره 10، اسفند 1394، صفحه 162-190   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/erd.v22i10.44610

نویسندگان

آمنه زارع؛ مسعود همایونی فر^* ؛ محمد جواد رزمی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

چکیده
امروزه آگاهی از نقاط قوت و ضعف مناطق برای دست یابی به توسعه ی پایدار نوعی ضرورت جهت ارائه ی طرح ها و برنامه ها محسوب می شود. توسعه پایدار دارای ابعاد اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و نهادی -کالبدی است که در هر بعد شاخص هایی به صورت منتخب با توجه به ادبیات توسعه پایدار و شاخص های ارائه شده توسط کمیسیون توسعه پایدار سازمان ملل متحد، در نظر گرفته شده است.
با توجه به اهمیت موضوع توسعه پایدار در سطح جهانی و نیز در سطح مناطق، هدف اصلی این مقاله، تعیین سطح توسعه یافتگی و اولویت بندی توسعه شهرستان های استان خراسان رضوی، بر اساس شاخص های توسعه پایدار است. برای دستیابی به اهداف مورد نظر این مقاله، از روش های تحلیل عاملی، شاخص ناموزونی موریس، امتیاز استاندارد شده و رگرسیون استفاده شده است.
یافته های این تحقیق بیانگر این است که بین شاخص های انتخابی توسعه پایدار در 27 شهرستان استان خراسان رضوی، تفاوت و نابرابری وجود دارد. در تمامی روش های مورد بررسی در این مطالعه، شهرستان های خوشاب، زاوه و تخت جلگه نیمه پایدار، و شهرستان های بجستان، گناباد و مشهد از توسعه متوسط و سایر شهرستان های استان از درجه توسعه پایین برخوردارند. اولویت مولفه های پیش بین توسعه پایدار نیز به ترتیب عبارتند از: عامل اجتماعی – زیستی، اقتصادی – اجتماعی، اقتصادی- نهادی، زیستی کالبدی، و زیستی اجتماعی – اقتصادی.

کلیدواژه‌ها

تحلیل عاملی؛ توسعه پایدار؛ خراسان رضوی؛ شاخص های توسعه پایدار

مراجع

Alshuwaikhat, M., Nkwenti, D. (2002). Developing Sustainable Cities in Arid Regions. Available at: www.elsevier.com/locate/cities.

Asayesh, H., Estelaji, a. r. (2003). Principles and methods for regional planning (models, methods and techniques), Tehran: Islamic Azad University Uni- Shahr- Rey. (In Persian)

Barton, H., Grant, M. and Guise, R. (2003). Shaping Neighbourhoods: A guid for Health, Sustainability and Vitally, Sponpress, London and New York.

Ciegis, R., Kliucininkas, L. and Ramanauskiene, J. (2011). Assessment of state and tendencies of sustainable development in Lithuania, Management of Environmental, 757-768.

Dirbaz, A., Dadgar, H. (2007). Take a look at Islam and Sustainable Development, Tehran: young Thought club. (In Persian)

Feizi, Z., Zirak, J. and Ahmadinejad, S. (2013). Evaluation and Ranking the cities of Kurdistan using quantitative indicators Morris. The first national conference on Architecture and sustainable urban spaces: holy city of Mashhad. (In Persian)

Hao, W., et al. (2006). Modeling Indicator Systems for Evaluating Environmental Sustainable Development Based on Factor Analysis, Wuhan University Journal of Natural Scienc, 997-1002.

Hekmatnia, H., Mousavi, M. N. (2005). Factor analysis and Combining indicators in determining the Factors affecting the human development in areas Iran, Journal of Geography and Development, 6. (In Persian)

Kalantari, Kh. (2008). Processing and analysis of data on socio-economic research, Tehran: culture Saba. (In Persian)

Maclaren, V. (1996). Urban Sustainability Report, Journal of the American Planning Association, 148-184.

Masoumi Eshkuri, S. H. (2000). Active City and management of sustainable urban development, Proceedings of the First Conference on Management of sustainable development in urban areas, University of Tabriz: Tabriz. (In Persian)

Mousa Kazemi Mohammadi, S. M., Shakuie, H. (1999). Evaluation of sustainable development in urban development: the city of Qom. Thesis Submitted for the degree of PHD, Tarbiat Modarres University. (In Persian)

Mousa Kazemi Mohammadi, S. M. (2001). Economic and social components of sustainable urban development: a case study in Qom, Proceedings of the conference on sustainable development management in urban areas, University of Tabriz: Tabriz. (In Persian)

Mohammadi, Ch., Feizi, Z. (2013). Determine the level of development of the cities of Kermanshah province using the index HDI. The first national conference on Architecture and sustainable urban spaces: holy city of Mashhad. (In Persian)

Partr, R., B. Evans, S. L. (2005). Cities in the developing world, Trans. Irandoust, K., Dehghan, M. and Ahmadi, M. Tehran: publications ShahrdaryHa and Dhyary country. (In Persian)

Phillis, Y., Grigoroudis, E. and Kouikoglou, V. (2011). Analysis Sustainability ranking and improvement of countries Sustainability ranking and improvement of countries, Ecological Economics, 70, 542–553.

Rahimi, H. (2004). An Introduction to geoghraphy and sustainable development. Oghlidos publication: Mashhad. (In Persian)

Rahnama, M. R., Aqajani, H. (2012). Analysis of spatial inequalities in Khorasan Razavi province. Professor of human sciences- Planning and Spatial Logistics, 16, 1. (In Persian)

Razdasht, A. (2011). The Analysis of Sustainable Urban Development Indices in Small Towns (Case Study: Dehdasht), Thesis Submitted for the degree of Master the supervising of Dr.H.Yaghfoori, University of Sistan and Baluchestan. (In Persian)

Rosati, D. (1999). Managing Globalisation with Equity, in United Nations First Global Forum on Human Development: Newyork.

Saraye, M. H., Lotfi, s. and ebrahimi, S. (2010). Evaluation and assessment of sustainability Development of the city Stations of Babolsar. Journal of Research and urban planning, 1, 2. (In Persian)

Scipioni, A., Mazzi, A., Mason, M. and Manzardo, A. (2009). The Dashboard of Sustainability to measure the local urban sustainable development: The case study of Padua Municipality, Ecological indicators, 9, 364–380.

Sorkh Kamal, K., Biranvand zade, M. and Zanjirchi, S. M. (2011). Classification of the city of Khorasan Razavi province in terms of the components of cultural development. Specialized Journal of spatial planning, 1, 2. (In Persian)

Timberlak, L., Holmberg, J. (1991). Defending the Futur: A Guid to Sustainable Development: London.

United Nations. (2006). Trends in Sustainable Development: New York, United Nations, and Department of Economic and Social Affairs.

WCED. (1987). the Brundtland Report; Our Common Future, Oxford University Press, Oxford, UK.

Zarand, M. Hesari, M. And Nily sani, H. R. (2007). Ranking city of Khorasan In terms of level of development, a selection of statistical data, 18, 2, 43-55. (In Persian)

Zare, A., Homayounifar, M. and Razmi, M. j. (2014). Assessment and Ranking of Townships of Khorasan Razavi Based on Indicators of Urban Sustainable Development, Thesis Submitted for the degree of Master, Ferdowsi University of Mashhad. (In Persian)

Zellner, M., Theis, T., Karunanithi, A., Garmestani, A. and Cabezas, H. (2008). A New Framework for Urban Sustainability Assessment: Linking Complexity, Information and Policy. Computers, Environment and Urban Systems, 32, 474-488.

Ziari, K. A., Jalalian, A. (2008). Compare cities of Fars province according to development indicators 1976-96, Geography and Development, 11, 77-96. (In Persian)

Ziari, K. A., Zanjirchi, S. M. and Sorkh Kamal, K. (2010). Evaluation and Ranking the degree of development of the cities of Khorasan, using TOPSIS, Research in Human Geography, 72, 17-30. (In Persian)

)