منطق و کاربرد تحلیل همبستگی کانونی درپژوهش های اجتماعی

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 6، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 24، اسفند 1393، صفحه 207-233   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v11i2.18394

نویسندگان

علی یوسفی^* ؛ عاطفه باقریان؛ مینا شجاعی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

از آن‌جایی که در تحقیقات اجتماعی غالباً تمایل داریم اثر هم‎زمان چندمتغیر مستقل را بر چند متغیر وابسته بسنجیم و یا این‌که مفاهیم مورد بررسی، به طور معمول سازه‌هایی هستند که خود دارای چندین بعد هستند و از طرفی اعتبار استنباط آماری تکنیک‌های رایج چندمتغیره در چنین مواردی محل تردید است، استفاده از تکنیک تحلیل همبستگی کانونی، اجتناب ناپذیرمی‌شود. هدف نوشتار حاضر نیز اثبات ضرورت استفاده از این تکنیک در وضعیت‌هایی است که محقق درصدد بررسی روابط میان دو مجموعه از متغیرهاست و دیگر تکنیک‎های چندمتغیره پاسخگو نیستند؛ لذا ضمن معرفی منطق و کاربرد تکنیک تحلیل همبستگی کانونی با ارایۀ یک مثال روشن کاربردی با استفاده از نرم‌افزار SPSS و تفسیر خروجی‌های مربوط، سعی در نشان‌دادن نقاط قوت این تکنیک داشته است و همزمان، محدودیت‌ها و الزامات استفاده از این تکنیک در تحقیقات کمّی اجتماعی را گوشزد می‌کند. در‌عین‌حال همانند دیگر روش‌های آماری چند‌متغیره، نتایج تحلیل همبستگی کانونی نیز باید در معرض روش‌های اعتبارسنجی برای کسب اطمینان از نتایج، گذاشته شود که در این نوشتار به آن‌ها اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل همبستگی کانونی؛ ضریب همبستگی کانونی؛ متغیر کانونی؛ تابع کانونی؛ ریشۀ کانونی

مراجع

1. بی اف. جی، منلی. ‬‏(1390). آش‍ن‍ای‍ی‌ باروش‌های‌ آماری‌ چ‍ندم‍ت‍غ‍ی‍ره‌. ترجمۀ پرویز نصیری و پریسا حاج‌قربانی. تهران‬‏: نشر پیام‌رسان‬‏.

2. بی اف.جی، منلی. (1373).آشنایی با روش‌های آماری چندمتغیره. ترجمۀ محمد مقدم، سید ابوالقاسم محمدی شوطی و مصطفی آقایی سربزه. تبریز: انتشارات پیشتاز علم.

3. جانسون، ریچارد آ؛ ویچرن، دین دبلیو. (1379). تحلیل آماری چندمتغیرۀ کاربردی. ترجمۀ حسین نیرومند. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

4. خوش‌سیما، غلامرضا. (1384). «تجزیه‌و‌تحلیل همبستگی متعارف چابکی و عملکرد استراتژیک سازمان‌های تولیدی». مجلّۀ مدیریت صنعتی. (11). صص 115-143.

5. رضائی، عبدالحمید؛ سلطانی، افشین. (1382). مقدمه‌ای بر رگرسیون کاربردی. اص‍ف‍ه‍ان‌: دان‍ش‍گ‍اه‌ ص‍ن‍ع‍ت‍ی‌ اص‍ف‍ه‍ان. م‍رک‍ز ن‍ش‍ر.

6. ساعی، علی. (1386). روش تحقیق در علوم اجتماعی (با رهیافت عقلانیت انتقادی). تهران: نشرسمت.

7. سرفه، کریم؛ امینی، فاطمه. (1388). اصول وروش‌های تجزیه‌و‌تحلیل چندمتغیره. تهران: انتشارات دانش‌پرور.

8. سریواستاوا، کارتر. (۱۳۷۰). آمار چندمتغیرۀ کاربردی. ترجمۀ ناصرارقامی. ابوالقاسم بزرگ‌نیا. م‍ش‍ه‍د: آس‍ت‍ان‌ ق‍دس‌ رض‍وی. ب‍ن‍ی‍اد ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ رض‍وی‌.

9. فراهانی،حجت‌الله؛ عریضی، حمیدرضا. (1384). روش‌های پیشرفتۀ پژوهش در علوم انسانی. اصفهان: جهاددانشگاهی. واحد اصفهان.

10. فرشادفر، عزت‌الله. (1384). اصول روش‌های آماری چند‌متغیره. کرمانشاه: انتشارات طاق بستان دانشگاه رازی.

11. ک‍ان‍ت‍ی‌ م‍اردی‍ا ج‍ان‌ ک‍ن‍ت‌، ج‍ان‌ ب‍ی‌ب‍ی. (1376). ت‍ح‍ل‍ی‍ل‌ چ‍ن‍دم‍ت‍غ‍ی‍ره‌. ت‍رج‍م‍ۀ‌ م‍ح‍م‍د م‍ه‍دی‌ طب‍اطب‍ای‍ی‌. وی‍راس‍تار: ع‍ل‍ی‌ ع‍م‍ی‍دی‌. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

12. کرلینجر، فرد ان؛ الازار جی، پدهازور. (1366). رگرسیون چند‌متغیره در پژوهش رفتاری. مترجم: حسن سرایی. جلد دوم. تهران: انتشارات مرکز نشردانشگاهی.

13. کلانتری، خلیل. (1382). پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقیقات اجتماعی اقتصادی. تهران: نشر شریف.

14. هومن، حیدرعلی. (1380). تحلیل داده‌های چند‌متغیری در پژوهش رفتاری. تهران: نشر پیک فرهنگ.

15. یوسفی، علی؛ قاسمی ادکان، فاطمه؛ تقوی گرجی، حسین. (1391). «تحلیل چندگانه رفتارهای پر خطر رانندگی در شهر مشهد». مجلّۀ جغرافیا و مخاطرات محیطی. (4). صص 65-78.

16. Alpert, Mark I. and Peterson, Robert A. (1972). On the Interpretation of Canonical Analysis. Journal of Marketing Research 9 (May). p 187

17. Anderson. T. W. (2003). An Introduction to Multivariate Statistical Analysis (Wiley Series in Probability and Statistics). New York: Wiley InterScience

18. Bagozzi, R. P; Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Canonical correlationanalysis as a special case of a structural relations model. Multivariate Behavioral Research. 16. Pp 437–454.

19. Bartlett, M.S. (1947). The general canonical correlation distribution. Ann Mathematical statistics. 18. pp 1-17.

20. Clarke, D. (1975). Understanding canonical correlation analysis Concepts and techniques in modern geography 3. Geo.Abstracts. Norwich: UK.

21. Constantine, A. G; James, A.T. (1958). On the general canonical correlation distribution. Division of Mathematical Statistics. G.S.I.R.O.

22. Douglas. S; Love. W. (1968). A General Canonical Correlation Index. Psychological Bulletin. 70. Pp 160-163.

23. Dillon, W. R., and Goldstein, M. (1984). Multivariate Analysis: Methods and Applications. New York: Wiley.

24. Garson, G. D. (2008). Canonical correlation. Retrieved July 4, 2009 from http://faculty.chass.ncsu.edu/garson/PA765/canonic.htm.

25. Gittins, R. (1985). Canonical Analysis: a Review with Applications in Ecology. Berlin: Springer-verlage.

26. Green, P. E., and Douglas Carroll, J. (1978). Mathematical Tools for Applied Multivariate Analysis. New York: Academic Press.

27. Hotelling, H. (1963(.Relations between two sets of variables.Biometrika. 28 pp. 321-377.

28. Hardoon, R. D; Szedmak, S; Shawe-Taylor, J. (2003). Canonical correlation analysis. An overview with application to learning methods. London: Department of computer of London.

29. Levine, M.S. (1977). Canonical analysis and factor comparisons. Sage University papers on Quantitative Applications in the Serial Sciences 07-006.Sage Publications. Beverly Hills.

30. Nancy L. Leech; Karen C. Barrett; and George A. Morgan. (2005). SPSS for Intermediate Statistics: Use and Interpretation. Lawrence Erlbaum Psychological Bulletin. 70. Pp 160–63

31. Rencher, A. Alvin. (2002). Methods of Multivariate Analysis. Wiley Interscience Publication

32. Tacq, J. J. A. (1996). Multivariate analysis techniques in social science research. from problem to analysis‬/ ‎Jacques Tacq‬. Thousand Oaks,CA‬: ‎SAGE Publications‬.

33. Thompson, B. (1985). Canonical Correlation Analysis:Uses and Interpretations. Sage Publications. Thousand Oaks. CA.