مکان یابی فضای سبز شهری با استفاده از سیستم اطّلاعات جغرافیایی (نمونه‌ی موردی: شهر خرم آباد)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 5، دوره 6، شماره 10، آذر 1387   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v6i10.4271

نویسندگان

مجله جغرافیا و توسعه ناحیه ای^* ؛ محمدی محمدی؛ شاهیوندی شاهیوندی

چکیده

فضای سبز شهری، از جمله کاربری‌هایی است که توزیع و پراکنش آن در سطح شهر اهمیت زیادی دارد. شهر خرم آباد، از جمله شهرهایی است که از توزیع مناسب فضای سبز برخوردار نیست، به طوری که سرانه ی اختصاص یافته فضای سبز برای هر تن برابربا 3.11 متر مربع است و این رقم اختلاف آشکاری با شاخص های تعیین شده از سوی محیط زیست سازمان ملل متحد (20تا25متر مربع برای هر تن) دارد. در این شهر، برخی از نواحی هیچ گونه فضای سبزی ندارند. در صورتی که برخی دیگر از مناطق از فضای سبز بیشتری برخوردارند. این پژوهش با ارائه ی الگوی مناسب، به دنبال توزیع بهینه ی فضای سبز در هر یک از مناطق می باشد. برای جبران کمبود ذکر شده در زمینه ی زیست محیطی، به ویژه نیازهای تفریحی ساکنان شهر، باید ارزش زمین های منطقه برای ایجاد فضای سبز، مورد ارزشیابی قرار گیرد. برای این منظور، از معیارهای واقع شدن در زمین های بایر، نزدیکی به مراکز آموزشی، مراکز فرهنگی، مراکز جمعیتی، تأسیسات شهری، دسترسی به شبکه ی ارتباطی و فاصله از پارک ها و فضای سبز موجود استفاده شده است. به منظور تعیین مکان های مناسب برای احداث پارک ها و فضای سبز از الگوسازی GIS استفاده شده است، ابتدا داده های مکانی گردآوری شده و سپس پایگاه اطّلاعاتی GIS تشکیل شده و نقشه های تهیه شده برای هر یک از معیارها، به یک لایه ی اطّلاعاتی در محیط GIS تبدیل شد. سپس به منظور الگوسازی به هر کدام از لایه های اطّلاعاتی بر اساس میزان اهمیت آنها در مکان یابی فضای سبز، وزن مناسبی اختصاص داده شد. نتایج حاصل از تلفیق لایه های اطّلاعاتی، زمین های منطقه را برای انتخاب مکان های مناسب برای فضای سبز اولویّت بندی کرد، سپس این زمین‌ها را با نقشه ی کاربری اراضی مقایسه کرده و مشخص شد زمین های با درجه ی خیلی خوب و خوب در حواشی رودخانه، در زمین های خالی داخل شهر، که بیشتر مالکیّت دولتی دارند و یا از تراکم زیادی برخوردار نیستند، واقع شده اند.
کلیدواژه‌ها: سیستم اطّلاعات جغرافیایی، فضای سبز، مدل های تخصیص مکان یابی