اثر مخارج تحقیق و توسعه بر اختراعات و رشد اقتصادی (تحلیل مقایسه‌ای بین کشورهای در حال توسعه و توسعه‌یافته)

اقتصاد پولی مالی

مقاله 5، دوره 16، شماره 29، بهمن 1389   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pm.v16i29.27197

نویسندگان

عباس شاکری^{* 1}؛ تقی ابراهیمی سالاری²

¹دانشگاه علامه طباطبایی

²فردوسی مشهد

چکیده

این مقاله با استفاده از مدل‌های رشد درون‌زای مبتنی بر تحقیق و توسعه، در سه نمونه کشورهای توسعه‌یافته، در حال‌توسعه و نیز نمونه متشکل از هر دو دسته کشورها، ابتدا تأثیر فعالیت‌های تحقیق و توسعه را بر رشد اختراعات مورد بررسی قرار می‌دهد و سپس به بررسی ارتباط حجم اختراعات به ثبت رسیده و رشد اقتصادی در نمونه‌های ذکر شده می‌پردازد. از آنجا که یکی از مشکلات برآورد مدل‌های رشد درون‌زای مبتنی بر تحقیق و توسعه پیدا کردن جایگزینهای مناسب برای متغیرهای کیفی است، در این مقاله، از مخارج ناخالص تحقیق و توسعه به عنوان معیاری برای سنجش میزان سرمایه‌گذاری درون‌زا برای تغییر تکنولوژی استفاده می‌شود و اختراعات ثبت شده مفید نیز نرخ اختراعات در نتیجه سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه را نمایندگی می‌کند. شاخص تغییر تکنولوژی را با رشد بهره‌وری کل عوامل نشان داده و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی را معیاری برای رشد اقتصادی در نظر گرفته‌ایم. نتایج حاصل از مقاله نشان می‌دهد اول اینکه، سرمایه‌گذاری در بخش‌ تحقیق و توسعه در هر دو گروه کشورهای در حال‌توسعه و توسعه‌یافته موجب افزایش جریان اختراعات می‌شود و این بازده در کشورهای در حال‌توسعه نسبت به کشورهای توسعه‌یافته بیشتر است. در این خصوص باید اذعان داشت که تاثیر رشد در مخارج تحقیق و توسعه بر رشد در جریان اختراعات، در کشورهای در حال ‌توسعه، شش برابر کشورهای توسعه‌یافته است. دوم اینکه، اثر افزایش در اختراعات بر افزایش تولید ناخالص داخلی در کشورهای توسعه‌یافته بیشتر از کشورهای در حال ‌توسعه است. سوم اینکه، سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه تاثیرات مثبت و معنی‌داری بر افزایش تولید ناخالص داخلی در هر دو گروه کشورهای توسعه‌یافته و در حال‌ توسعه دارد.

کلیدواژه‌ها

مخارج تحقیق و توسعه؛ رشد اقتصادی؛ اختراعات؛ TFP