یادداشت تحلیلی: «حکمرانی خوب» و «مدیریت آب»

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 14، دوره 1، شماره 3، اسفند 1393، صفحه 94-95   

نوع مقاله: سایر مطالب علمی نشریه

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v1i3.48661

نویسنده

به کوشش حمید عمرانیان خراسانی^*

تربیت مدرس تهران

چکیده

براساس ارزش و جایگاه منحصر به فرد منابع آب در تأمین رفاه و بهزیستی جامعه بایستی بر لزوم تداوم دسترسی به آب کافی و سالم برای همگان درهر زمان تأکید گردد. وجود پیوندهای قوی میان «توسعه اقتصادی پایدار»و «مدیریت آب»، ضرورت اصلاح مدیریت آب کشور را اجتناب ناپذیر کرده است. در این مسیر باید «چشم ها را شست» و تفسیری نو از مشارکت دولت و مردم در مدیریت آب عرضه نمود. حرکت و رسیدن به چنین سطحی از مشارکت نیازمند تجدید نظر اساسی در ساختار مدیریت آب کشور ذیل گفتمان «حکمرانیِ خوب آب » و بازتعریف نقشها، اختیارات و مسئولیتها میباشد. امروزه، این گفتمان در سطح ملی بارز و مطرح است و حتی برخی از عناصر آن در اسناد و برنامه های رسمی کشور آمده و لذا بنظر م یآید اراده سیاسی در سطح دولت برای دستیابی به حکمرانیِ خوب (موثر و شایسته) در حوزه مدیریت آب تا حدودی فراهم آمده است.اما پیاده سازی و استقرار یک مدیریت «جامع، مشارکتی و یکپارچه» درحوضه های آبی کشور، تحولی چالش دار و زمان بر است که بایستی باهمراهی گروداران (به ویژه آب بران) به انجام رسد. چنین اقدامی سترگ (به مثابه یک «برنامه تحول»)، نیازمند اجماع نسبیِ تمامی عوامل حکمرانی آب از حاکمیت تا گروداران - در راستای یک «چشم انداز مشارکتی» است که به جز با تفاهم جمعی حاصل نمی آید. به عبارت دیگر: برای هر یک از حوضه های آبی کشور، «شاه کلید موفقیت در تحول مدیریت آب، همانا تحریک اراده جمعی کنشگران اصلی حوضه در جهتی واحد برای دستیابی به حکمرانی خوب آب است». البته، پیش نیاز دستیابی به این شاه کلید، آگاهی کنشگران از ماهیت منابع آب، وضعیت امروزین این منابع و نیز روند افزایشی فشارها بر منابع مذکور (ناشی از توسعه فزاینده و تغییر اقلیم) است. مسلماً، هوشیاری کنشگران از عواقب ادامه روند فعلی نیز نقشی اساسی در این تحول دارد. زیرا، علی رغم اختلافات کنشگران اصلی حوضه با یکدیگر، این آگاهی و هوشیاری عناصر اتصال دهنده آنان طی فرآیند تحول می باشند. بدیهی است فرهنگ سازیِ عمومی و حساس سازی مردم نسبت به ارزش بی همتای آب پاک، موجب پیدایش یک «سرمایه اجتماعی » قوی (فهیم و راسخ) برای تداوم مسیرتحول خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

«حکمرانی خوب» و «مدیریت آب»

مراجع

در تدوین این متن از نوشتارهای آقای مهندس انوش نوری اسفندیاری بر روی صفحات http://watergovernance.blogfa.com و http://hokmranyeab.blogfa.com و نظرات آقای دکتر داوری استفاده گردیده است.