شناسایی منابع آلاینده آبخوان دشت مشهد ناشی از فعالیتهای دام، طیور و آبزیان

فصلنامه آب و توسعه پایدار

مقاله 5، دوره 1، شماره 3، اسفند 1393، صفحه 27-34   

نوع مقاله: مقاله علمی- ترویجی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jwsd.v1i3.48658

نویسندگان

عباسعلی قزل سوفلو^{* 1}؛ ریحانه عظیمی²

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

²دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان.

چکیده

براساس گزارش‏های جهانی، دامپروری صنعتی اثرات مخربی بر کیفیت منابع آب دارد. فعالیت‏های دامداری شامل پرورش احشام، تغذیه دام‏ها، نظافت محل دامداری، ذخیره‏سازی کود وحتی دامداری‏های متروکه اثرات منفی وسیعی بر کیفیت آب دارند. این اثرات معمولاً ناشی از تراکم یا تعدد زیاد دام‏ها می‏باشد که می‏توانند مقدار زیادی فضولات دامی تولید کنند. البته تراکم جمعیت دام تنها فاکتور مؤثر بر کیفیت منابع آب نبوده، بلکه مدیریت جمع‏آوری و دفع پسماندهای حیوانی نیز می‏تواند بر کیفیت منابع آب اثرگذار باشد. طبق بررسی‏ها و بازدیدهای میدانی به عمل آمده از محدوده مطالعاتی مشهد، در شرایط کنونی دفع فضولات دامی در بیشتر موارد به صورت غیراصولی (انباشت و دفع در زمین‏های کشاورزی) صورت می‏‏گیرد.به طور کلی در منطقه دشت مشهد، عمده‏ترین عامل آلودگی آب در مجاورت دامداری‏های صنعتی، ذخیره‏سازی نادرست کودهای حیوانی در این مراکز می‏باشد. در دشت مشهد سالانه مقدار بسیار زیادی فضولات دامی در مراکز پرورش دام سنگین تولید می‏گردد که در صورت ورود به آبخوان مشهد باعث ایجاد آلودگی‏های بسیار خطرناک می‏گردد. در این پژوهش میزان آسیب پذیری آبخوان دشت مشهد از آلاینده‏های دامی بررسی شده و با توجه به اهمیت منابع آب زیرزمینی در تامین آب شرب، به ارائه راهکارهای پیشگیری،کنترل و کاهش آلودگی پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

آبزی پروری؛ پسماندهای حیوانی؛ دامپروری صنعتی؛ صنعت مرغداری؛ کیفیت آب

مراجع

انجمن مهندسین کشاورزی آمریکا. 1992. استاندارد ASAE.

زهری، م.ع. 1390. پرورش طیورگوشتی. انتشارات دانشگاه تهران.

سرویس حفاظت منابع طبیعی آمریکا. 1372. مدیریت مواد زائد کشاورزی.

شرکت مهندسین مشاور جام کشت خراسان. 1382. مطالعه وتحقیق و بررسی اثرات توسعه بر محیط زیست شهرستان مشهد- بخش ششم: بررسی وضعیت دامداری و دامپروری شهرستان مشهد، بررسی میزان آلودگی و اثرات آن بر محیط زیست، ارائه راه حل‌ها. کارفرما: مرکز تحقیقات زیست محیطی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان.

شرکت مهندسین مشاور کاوش پی مشهد. 1388-1391. شناسایی منابع آلاینده و پایش کیفی منابع آب زیرزمینی دشت مشهد.

طالبی، م.ع. و درخشنده، ر. 1389. بررسی اثرات پساب‌های خروجی حوضچه‌های پرورش ماهی قزل‌آلا. طرح پژوهشی: موسسه تحقیقات شیلات ایران.

قربانی، غ. و خسروی‌نیا، ح. 1390. اصول پرورش گاوهای شیرده. دفتر انتشارات دانشگاه صنعتی اصفهان.

کاظم زاده خواجویی، ا. و اسماعیلی ساری، ع. 1380. بررسی آلودگی ناشی از کارگاه‌های پرورش ماهی قزل‌آلا در رودخانه هراز. علوم دریایی خرمشهر، 380(3): 27-34.

Costa Pierce B.A. 2002. Ecological Aquaculture: The Evolution of the Blue Revolution. Department of Fisheries. Animal and Veterinary Science. University of Rholde Island.

Freedman R. and Fleming R. 2003. Water Quality Impacts of Burying Livestock Mortalities. Ridge town College - University of Guelph, August.

Harris B.L., Hoffman D.W., and Mazac F.J. 2000. Reducing the Risk of Ground Water Contamination by Improving Livestock Holding Pen Management. Texas Agricultural Extension Service.

Miner R. 1995. Reducing the risk of Groundwater contamination from livestock manure management. Oregon state university extension service.

Risse L.M. and Cheadle S.A. 1996. Pollution Prevention in Agricultural Livestock Production, University of Georgia, Cooperative Extension, Service Biological and Agricultural Engineering, Department.

Wynne F. 2001. Factors Which Affect Water Quality in Livestock Ponds. Aquaculture Extension Specialist. Kentucky State University Guidelines for the Handling Treat met And Disposal of Abattoir Waste, 1-29 August.