استعاره های مفهومی شادی در زبان فارسی: یک تحلیل پیکره مدار

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 3، دوره 5، شماره 9، مرداد 1392، صفحه 49-72   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v5i9.37337

نویسندگان

مهدیس زورورز^* ؛ آزیتا افراشی؛ سید مصطفی عاصی

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی استعاره‌های مفهومی حوزه شادی در پیکره‌ای نمونه از زبان فارسی می‌پردازد. در این پژوهش، تلاش شده با بهره‌گیری از پایگاه دادگان زبان فارسی، پیکره‌ای از متون نوشتاری زبان فارسی معاصر که شباهت بیشتری به زبان روزمره سخنوران دارد، نمونه‌گیری و سپس استعاره‌های مفهومی از آن استخراج گردد. این پیکره نمونه شامل 14 متن از نویسندگان معاصر نظیر «هدایت»، «نفیسی»، «دانشور»، «آل‌احمد»، «اسلامی ندوشن»، «ابراهیمی»، «دهخدا»، «پزشک زاد»، «چوبک»، «کسروی»، «افغانی»، «محمود»، «حجازی» و «گلستان» می باشد. پس ازمطالعه پیکره، موفق به استخراج 297 مورد عبارت استعاری در 33 نگاشت‌نام شدیم. سپس تلاش شد تا پربسامدترین نگاشت‌های استعاری و پربسامدترین حوزه‌ های مبدأ که در ساخت استعاره های شادی به کار می روند، تعیین گردد و در مجموع با توجه به یافته‌های پیکره‌ای مشخص گردد که فارسی زبانان بیشتر از چه حوزه‌های مبدأ و نگاشت نام هایی برای بیان مفهوم شادی بهره می‌برند. برای مثال مشخص گردید که حوزه‌ های مبدأ «شیء»، «ماده» و «عمل» پرکاربردترین حوزه های مبدأ پیکره هستند که برای بیان حوزه شادی به کار می روند. در نهایت نیز مقایسه ای میان استعاره های مفهومی حوزۀ شادی در دو زبان فارسی و انگلیسی انجام گرفت.

کلیدواژه‌ها

معنی شناسی شناختی؛ استعاره مفهومی؛ عواطف؛ تحلیل پیکره مدار؛ شادی