ارزیابی اثرات الگوهای راهبرد اسکان مجدد پس از بلایای طبیعی بر کیفیت زندگی روستایی (مطالعه موردی: روستاهای جابه جا شده شرق استان گلستان)

جغرافیا و مخاطرات محیطی

مقاله 3، دوره 1، شماره 4، بهمن 1391، صفحه 37-50   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geo.v1i4.19912

نویسندگان

امین محمدی استادکلایه^* ؛ سید حسن مطیعی لنگرودی؛ محمد رضا رضوانی؛ مجتبی قدیری معصوم

دانشگاه تهران

چکیده

بارش باران های شدید در مرداد 1384 در شرق استان گلستان منجر به وقوع دو سیل ویرانگر گردید که از خسارت بار ترین سیل های رخ داده در کشور بودند. به منظور جلوگیری از تکرار مجدد رویداد سیل در مناطق سیل زده، اقدام به انتقال سه روستا به صورت محدود و همچنین جابه جایی توأم با تجمیع یازده روستا به منطقه پیشکمر گردید. هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی تأثیرات جابه جایی روستاهای آسیب دیده از سیل بر کیفیت زندگی ساکنین با استفاده از شاخص های ذهنی است. بدین منظور 10 قلمرو کیفیت زندگی شامل اشتغال، درآمد و سرمایه، مشارکت اجتماعی، بهداشت، رفاه اجتماعی، آموزش، امنیت، مسکن، محیط طبیعی و اطلاعات و ارتباطات برای مطالعه انتخاب شد. جامعه آماری این تحقیق خانوارهای ساکن در شهر پیشکمر و سه روستای قولاق کسن، بق قجه بالا و بق قجه پایین در استان گلستان بود. برای تعیین تعداد پرسشنامه از فرمول کوکران استفاده شد و پرسشنامه های مورد استفاده (279 نمونه) از سؤالات بسته با پاسخ هایی در طیف لیکرت پنج مقیاسی متناسب با قلمرو های عمده زندگی تشکیل شد. پس از تحلیل آماری اطلاعات پرسشنامه، نتایج نشان داد که میانگین رضایت از کیفیت زندگی در الگوی جابه جایی محدود و الگوی تجمیع به ترتیب 36/3 و 67/3 است که بیشتر از میانگین نظری (3) است. این امر نشان دهنده بهبود وضعیت این قلمرو نسبت به دوره قبل از اسکان مجدد در هر دو الگوی مورد مطالعه است. همچنین بررسی ها اختلاف معنی داری را در میزان رضایت از کیفیت زندگی بین الگوهای تجمیع و جابه جایی نشان می‌دهد.

کلیدواژه‌ها

کیفیت زندگی؛ اسکان مجدد؛ تجمیع روستاها؛ سیلاب؛ استان گلستان

مراجع

Ardeshiri. M., 2009. Formulation a pattern of resettlement plans in dams projects (with emphasis on environmental consideration). MSc Thesis in planning and management environment course, Tehran University.

Eftekhari, A. R., Sadeghloo, T., Ahmad Abadi, A., Sojasi Qidari, H., 2010. Zoning of rural regions in flood hazard with use of Hec-GeoRAS model in GIS sphere. Journal of rural development. Vol 1, No 1, successive No 36. Autumn and winter 2010.

Epley, D., Menon, M., 2008. A method of assembling cross-sectional indicators into a community quality of life, Soc Indic Res, No 88, Pp: 281-296.

Ghaffari, G. R., Omidi, R., 2009. Quality of life indicator of social development. Shrazeh publication. 235 pages.

Ghalibaf, M. B., Ramezanzadeh, M., Yari Shegefti, I., 2009. An assessment of Iranian rural residents satisfaction of the quality of life and its effects on the security of border areas, A case study of Nosoud district. Journal of Roosta va Towse’e. Vol 12, No 3, Atutmn 2009. Pp: 163-184.

Lee, Y. J., 2008. Subjective quality of life measurement in Taipei, Building and Environment. Vol 43, No 7.

Montazeriun, M., 2011. A study of the rural settlements relocation process in reconstraction planning after the 2005 flood in the east of Golestan province, Iran. MSc Thesis in Reconstraction after disaster, Shahid Beheshti University.

Nejat. S., 2008. Quality of life and its measurement. Journal of Epidimology. Vol 4, No 2, Pp: 57-62.

Pahlavanzadeh, H., Rezvani, M. R., Mohammadi, A., 2010. Assessment the quality of life in post disaster rural resettlement (case study: regrouping villages in Golestan province). Housing and environmenta, specialized guaterly magzine of housing foundation of islamic revolution. Vol. 29, summer 2

Papanikolaou, V., Adamis, D., Kyriopoulos, J., 2012. Long term quality of life after a wildfire disaster in a rural part of Greece. Open Journal of Psychiatry, 2012, 2, 164-170. http://www.SciRP.org/journal/ojpsych.

Rahmati, M. M., 2006. Socio-economical changes of integration of rurals after earthquake in Rudbar and Manjil regions. journal of social studies. Vol 1, No 2. Pp: 83-110.

Rezvani, M. R., Hossain Mansourian and Mohammad Hossain Sattari., 2012. Evaluating Quality of Life in Urban Areas (Case Study: Noorabad City, Iran). Social Indicators Research, DOI 10.1007/s11205-012-0048-2.

Rezvani, M. R., Mansourian, H., 2013. Developing small cities by promoting village to town and its effects on quality of life for the local residents. Social Indicators Research, Volume 110, Issue 1, pp 147-170.

Rezvani, M. R., Mansourian, H., Ahmadi, F., 2010. Promoting villages to city and its role on improvment of quality of life of local resident (case study: Firozabad and Saheb cities in Lorestan and Kordestan provinces). Journal of rural research. Vol 1, No 1, pp: 33-65.

Rezvani, M. R., Shakiba, M. R., Mansourian, H., 2009. Investigation of quality of life in rural areas. Journal of social welfare, No 30, 31.

Santos, L. D and Martins, I., 2007. Monitoring Urban Quality of Life: The Porto Experience. Social Indicators Research, Volume 80, Issue 2, pp 411-425.

Sharifi, F., Samadi. S. Z., and Wilson C., 2012. Causes and consequences of recent floods in the Golestan catchments and Caspian Sea regions of Iran. Natural Hazards. Volume 61, Issue 2, pp 533-550.