اثر شبکه های اجتماعی بر طلاق عاطفی در شهر مشهد

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 8، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 25، شهریور 1394، صفحه 225-250   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v12i1.38683

نویسندگان

مریم اسکافی نوغانی^{* 1}؛ فرح ترکمان²؛ باقر ساروخانی³

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

²دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

³دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران

چکیده

هدف از انجام تحقیق حاضر، بررسی طلاق عاطفی و فرآیند اثرگذاری ساختار روابط شبکه های زوجین شهر مشهد بر طلاق عاطفی است. روش تحقیق در این مقاله، پیمایش است که با استفاده از دو پرسشنامۀ مخصوص همسران و پرسشنامه های مربوط به دوستان صمیمی زوجین و پرسشنامۀ مختص اعضای خانوادۀ زوجین، اطلاعات آن گردآوری شده است. جامعۀ آماری این تحقیق، زوجین شهر مشهد و حجم نمونه 30 زوج با اعضای شبکۀ آنها که جمعاً 600 نفرند (شامل 30 زوج متأهل، 181 دوست صمیمی زوجین که برای هر همسر، 4 دوست صمیمی و 395 عضو شبکه های خانوادۀ زوجین (اعضای خانوادۀ اصلی هر یک از همسران) به پرسشنامه های محقق پاسخ دادند؛ یعنی محقق از شبکۀ 1.5 درجه در تحلیل خود استفاده کرده است. چارچوب نظری تحقیق شامل سه دسته نظریات در سطح خرد، میانه و کلان است که نظریات شبکه های اجتماعی عمده-ترین نظریات را شامل شده اند. نتایج نشان داده است که در بین متغیرهای رابطه ای، اندازه، تأیید، حمایت، انسجام، قوت پیوند، صمیمیت، فعالیت های مشترک، مرکزیت نزدیکی و همپوشانی بر صمیمیت با همسر مؤثر است و صمیمیت با همسر بیشترین اثر را بر طلاق عاطفی دارد. در بین متغیرهای خصیصه ای، تعداد فرزندان، مدت ازدواج، نسبت قبلی با همسر و شناخت همسر قبل از ازدواج بر صمیمت با همسر و طلاق عاطفی مؤثرند.

کلیدواژه‌ها

طلاق عاطفی؛ شبکه های اجتماعی؛ شهر مشهد؛ صمیمیت

مراجع

1. آزادی، ش؛ سهامی، س؛ قهرمانی، ز. و قلی پور، گ. (1389). ارزیابی عوامل اجتماعی زمینه‌ساز طلاق عاطفی در میان کارکنان زن شرکت بهره‌برداری نفت گچساران، فصلنامۀ زن و بهداشت. (3). صص 117-101.

2. ادارۀ کل ثبت احوال استان خراسان رضوی، گزارش‌های تحلیلی طلاق 1390 و 1391.

3. اربابی، ا. (1390). نقش عوامل اجتماعی بر دلسردی فضای خانواده در بین خانواده‌های شهر تبریز. پایان‌نامۀ منتشر‌نشدۀ کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی. دانشگاه آزاد خلخال.

4. باباصفری، ع. (1381). مشاورۀ خانواده و نحوۀ رفع مشکلات ناشی از دخالت‌های بیجا. پیوند. (271). صص 44-38.

5. بخارایی، ا. (1390). جامعه‌شناسی انحرافات اجتماعی. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.

6. پرتال اطلاع رسانی وکالت آنلاین. (1388). بررسی عوامل مؤثر در بروز طلاق در افراد متقاضی طلاق در تهران. ماهنامۀ قضاوت. (59). صص 54-51. بازیابی از:

URL : http://www.vekalatonline.ir/index.php?ToDo=ShowArticles&AID=10973

7. دورکیم، ا. (1387). خودکشی. (ن. سالارزاده، مترجم). تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.

8. دورکیم، ا. (1381). دربارۀ تقسیم کار اجتماعی. (ب. پرهام، مترجم). ویرایش دوم. تهران: مرکز.

9. ریاحی، م؛ علی وردی نیا، ا. و بهرامی کاکاوند، س. (1386). تحلیل جامعه‌شناختی میزان گرایش به طلاق (مطالعۀ موردی شهرستان کرمانشاه). مجلۀ پژوهش زنان. 5 (3). پیاپی 19. صص 140-109.

10. زاهدی اصل، م. و حسینی، س. م. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر میزان اختلافات خانوادگی در بوشهر. برنامه‌ریزی رفاه و توسعۀ اجتماعی. (11). صص 32-1.

11. ستار، پ؛ داوودی، م. و محمدی، ف. (1391). عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در طلاق عاطفی در بین خانواده‌های تهرانی. مطالعات راهبردی زنان. 14 (56). صص 154-119.

12. شهرستانی، م؛ دوستکام، م؛ رهباردار، ح. و مشهدی، ع. (1391). پیش‌بینی رضایتمندی زناشویی از روی متغیرهای باورهای ارتباطی و صمیمیت زناشویی در زنان متقاضی طلاق و عادی شهر مشهد. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی زن و فرهنگ. 4 (14). صص 41-19.

13. شهولی، ک؛ رضایی فر، س. (1390). بررسی علل ناسازگاری و طلاق در خانواده‌های شهرستان ایذه. جامعه‌پژوهی فرهنگی. 2 (2). پیاپی 3. صص 138-113.

14. صدیق اورعی، غ. (1392). جزوۀ مبانی جامعه‌شناسی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

15. عطاری، ی؛ پورمحمد، ح. و راهنورد، س. (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی به شیوۀ برنامۀ ارتباطی زوجین بر کاهش دلزدگی زناشویی در زوجین. اندیشه و رفتار (روانشناسی کاربردی). 4 (4). پیاپی 14. صص 44-35.

16. فاتحی دهاقانی، ا. و نظری، ع. (1390). تحلیل جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر گرایش زوجین به طلاق در استان اصفهان. مطالعات امنیت اجتماعی. (25). صص 54-13.

17. کاملی، م. (1386). بررسی توصیفی علل و عوامل مؤثر در بروز آسیب‌های اجتماعی طلاق در جامعۀ ایران با توجه به آمار و اسناد موجود. دانش انتظامی. (35). صص 198-180.

18. مقصودی، م. و محمدی، ش. (1389). فرسودگی شغلی و دلزدگی زناشویی. مطالعۀ موردی در زنان متخصص جراحی زنان و زایمان شاغل در بیمارستان‌های شهر تهران. زن در سیاست (پژوهش زنان). 8 (3). صص 71-57.

19. میرمحمد صادقی، م. (۱۳۹۰)، تحلیل شبکه‌های اجتماعی باnodex L . تهران: انتشارات کیان رایانه.

20. نوک، د. و کاکلینسکی، ج. (1387). تحلیل شبکه. (م. عظیمی هاشمی و م. اسکافی، مترجمان). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

21. هنریان، م. و یونسی، س. ج. (1390). بررسی علل طلاق در بین خانواده‌های تهران. مطالعات روانشناسی بالینی. 1 (3). صص 153-125.

22. Bastani, S. (2001). Middle class community in Tehran: Social networks, social support and marital relationships (Unpublished doctoral dissertation). University of Toronto, Canada.

23. Ben-Ari, A. (2011). Rethinking closeness and distance in intimate relationships: Are they really two opposites? Journal of Family Issues, 2(1), 1-22.

24. Bott Spillius, E. (1955). Conjugal roles and social networks, A shorted version of the original. Human Relations, 8, 345-384.

25. Bott, E. (1957). Conjugal roles and social networks, A shorted version of the original. Human Relations, 8, 323- 350.

26. Chris Fraley, R., Heffernan, M. E., Brumbaug, C. C., & Vicary. A. (2011). The experiences in close relationships-relationship structures questionnaire: A method for assessing attachment orientations across relationships. Psychological Assessment, 23, 615-625.

27. Fowers. B. J., & Olson, D. H. (1989). Enrich marital inventory: A discriminant validity and cross-validation assessment. Journal of Marital and Family Therapy, 15(1), 65-79.

28. Frank, C., & Kevin. D. (2005). Human intimacy: Marriage, the family, and its meaning (10th ed.). USA: Cengage Learning.

29. Granovetter, M. (1974). The strength of weak ties: A network theory revisited. Sociological Theory, 1, 201-233.

30. Hansen, D. L, Shneiderman, B., & Smith, M. A. )2011(. Analyzing social media networks with Nodexl: Insights from a connected world. London: Elsevier.

31. Kalmijn, M. (2003). Shared friendship networks and the life course: An analysis of survey data on married and cohabiting couples. Social Networks, 25, 231–249.

32. Kayser, K. (2007). The marital disaffection scale: An inventory for assessing emotional estrangement in marriage. The American Journal of Family Therapy, 24(1), 83-88.

33. Kneip, T. (2004, August). The impact of social capital on marital stability. Paper presented at The Euro Summer School, Integrating Sociological Theory and Research in Europe, Trento/Italy.

34. Lavee, Y., & Ben-Ari, A. (2007). Dyadic distance: From the inside story to a conceptual model. Journal of Social and Personal Relationships, 24(5), 645-655.

35. Lin, Y. R., Chi, Y., Zhu, S., Sundaram, H., & Tseng, B. L. (2008, April). FacetNet: A framework for analyzing communities and their evolutions in dynamic networks. Paper presented at the 17th International Conference on World Wide Web, 2.0, Discovery and Evolution of Communities, New York, NY, USA.

36. Negy, C., & Snyder, D. K. (1997), Ethnicity and acculturation: Assessing Mexican couples’ relationships using the marital satisfaction inventory – Revised (MSI-R). Psychological Assessment, 9(4), 414-421.

37. Olson, D., Defrain, J., & Skogrand, L. (2011). Marriage and families, intimacy, diversity and strengths (7th ed.). New York: Mc Graw- Hill Companies.

38. Sprecher, S., Felmlee, D., Orbuch T. L., & Willets, M. C. (2004). Social network and change in personal relationships. In A. L. Vangelisti, H. T. Reis, & A. M. Fitzpatrick (Eds.), Stability and change in relationships (pp. 275-284). United Kingdom: Cambridge University Press.

39. Tsvetovat, M., & Kouznetsov, A. (2011). Social network analysis for startups. Sebastopol, Calif.: O Reilly

40. Wasserman, S., & Faust, K. (1994). Social network analysis: Methods and applications. United Kingdom: Cambridge University Press.

41. Widmer, E., Kellerhals, J., & Levy, R. (2004). Types of conjugal networks, conjugal conflict and conjugal quality. European Sociological Review, 1(20), 63-77.

42. Zhang, S., & Kline, S. L. (2009). Can I make my own decision? A cross-cultural study of perceived social network influence in mate selection. Journal of Cross-Cultural Psychology, 1(40), 3-23.