بررسی تأثیر خانواده و دوستان در خشونت دانش آموزان

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 8، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 25، شهریور 1394، صفحه 251-276   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v12i1.20580

نویسندگان

امین زارعی¹؛ محمد صادق مهدوی²؛ حسین اکبری^{* 3}

¹دانشگاه پیام نور، مریوان

²دانشگاه شهید بهشتی

³فردوسی مشهد

چکیده

این پژوهش به بررسی تأثیر عوامل مختلف خانوادگی و گروه همسالان بر خشونت دانش آموزان پرداخته است که در آن از تئوری های مختلف روانشناسی اجتماعی و جامعه شناسی استفاده شده است. پژوهش به صورت پیمایشی و به کمک ابزار پرسشنامه، روی 625 نفر از دانش آموزان دبیرستان های پسرانۀ شهر تهران و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای و سیستماتیک اجرا شده است. نتایج یافته های تحقیق نشان داده است که متغیرهای بدرفتاری والدین با فرزندان، تضاد والدین با یکدیگر، عدم نظارت والدین بر رفتار فرزندان، عدم دلبستگی والدین به فرزندان، پایین بودن پایگاه اقتصادی- اجتماعی والدین و داشتن دوستان بزهکار با خشونت دانش آموزان رابطۀ مستقیم و معناداری داشته‌اند. تحلیل رگرسیون چند متغیره نیز نشان داده است که متغیرهای میزان بدرفتاری والدین با فرزندان، داشتن همسالان بزهکار، عدم نظارت والدین بر فرزندان و پایین بودن پایگاه اقتصادی- اجتماعی والدین بر خشونت دانش آموزان تأثیر مثبتی داشته‌اند که قوی ترین پیش بینی کننده، متغیر داشتن دوستان بزهکار با ضریب بتای 475/0 و ضعیف ترین آنها پایین بودن پایگاه اقتصادی- اجتماعی والدین با ضریب بتای 093/0 بوده است. همچنین، نتایج تحلیل مسیر نشان داده است که متغیرهای میزان بدرفتاری والدین با فرزندان، داشتن همسالان بزهکار و عدم نظارت والدین بر فرزندان به صورت مستقیم، تأثیر مثبت و معنی داری بر افزایش خشونت جوانان دانش آموز داشته‌است. متغیرهای پایگاه اقتصادی- اجتماعی والدین و عدم دلبستگی به والدین نیز به صورت غیر مستقیم از طریق متغیرهای میانی بر خشونت جوانان مؤثر بوده است.

کلیدواژه‌ها

خشونت جوانان؛ همسالان؛ نظارت؛ دلبستگی؛ بدرفتاری و تضاد والدین

مراجع

1. توسلی، غ و فاضل، ر. (1381). تأثیر پایگاه اجتماعی– اقتصادی و رفتار والدین بر اثربخشی خشونت تلویزیونی بر رفتار کودکان. مجلّۀ انجمن جامعه‌شناسی ایران. 4 (3). پاییز. صص 147-115.

2. جلیلی، م. ص. (1381). عوامل مؤثر بر پیشگیری از ارتکاب جرم در بین جوانان. پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی. تهران.

3. رئیسی، ج. (1382). جوانان و ناهنجاری‌های رفتاری. فصل‌نامۀ علوم اجتماعی علامه طباطبایی. (21). بهار. صص 150-135.

4. سخاوت، ج. (1381). بررسی عوامل مؤثر بر ناهنجاری‌های رفتاری دانش‌آموزان استان لرستان. مجلّۀ انجمن جامعه‌شناسی ایران. 4 (2). تابستان. صص 76-55.

5. سلیمی، ع و داوری، م. (1380) جامعه‌شناسی کجروی. قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.

6. صدفی، ذ. (1372). تأثیرات اجتماعی در ارتکاب جرم با تکیه بر عوامل خانوادگی، فرهنگی و اجتماعی مؤثر بر بزهکاری نوجوانان. تهران: کانون اصلاح و تربیت.

7. صدیق سروستانی، ر. (1382). آسیب‌شناسی اجتماعی. تهران: واحد آموزشی جهاد دانشگاهی دانشگاه تهران شاخۀ علوم اجتماعی.

8. گسن، ر. (1370). مقدمه‌ای بر جرم‌شناسی. (م. کی نیاف مترجم). تهران: انتشارات مترجم

9. ممتاز، ف. (1381). انحرافات اجتماعی، نظریه‌ها و دیدگاه‌ها. تهران: شرکت سهامی انتشار.

10. مشکانی، م. ر. و سادات مشکانی، ز. (1381). سنجش تأثیر عوامل درونی و بیرونی خانواده بر بزهکاری نوجوانان. مجلّۀ انجمن جامعه‌شناسی ایران. 4 (2). تابستان. صص 25-3.

11. همتی، ر. (1382). عوامل مؤثر بر خشونت علیه زنان در خانواده‌های تهرانی. پایان‌نامۀ منتشر-نشدۀ کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی دانشگاه شهید بهشتی. تهران

12. Benda, B., & Crowyn, R. (2002). The effect of abuse in childhood and in adolescence on violence among adolescents. Journal of Youth and Society, 33(3), 339-365.

13. Elliot, D. S. (1994). Youth violence: An overview. Pennsylvania: Center for Study of Youth Policy, University of Pennsylvania.

14. Erlanger, H. S. (1974). The empirical status of the subculture of violence thesis. American Journal of Sociology, 22, 280-292.

15. Everett, S. A., & Price, J. H. (1995). Student’s participation of violence in the public schools: The MetLife survey. Journal of Adolescent Health, 17, 345-352.

16. Feigelman, S., H., Donna, E., LI, X., & Cross, S. (2000). Psychology and environmental correlates of violence perpetration among African-American urban youth. Journal of Adolescent Health, 27, 202-209.

17. Felson, R. B., Liska, A. E., South, S. J., & McNulty, T. L. (1994). The subculture of violence and delinquency: Individual vs. school context effects. Social forces, 73, 155-173.

18. Foshee, V. A., Linder, F., Macdougall, J. E., & Bangdiwala, S. (2001). Gender differences in the longitudinal predictors of adolescent dating violence. Preventive Medicine, 32, 128-141.

19. Howard, D. E., Feigelman, S., Li, X. L., & Sheila C. (2002). The relationship among violence victimization, witnessing violence, and youth distress. Journal of Adolescent Health, 31, 455-462.

20. Lavoid, F., Hebert, M., & Tremblay, R. (2002). History of family dysfunction of dating violence by adolescent boys: A longitudinal study. Journal of Adolescent Health, 30, 375-383.

21. Malik, S., Sorenson, S. B., & Aneshensel, C. S. (1997). Community and dating violence among adolescents: Perpetration and victimization. Journal of Adolescent Health, 21, 5, 120-149.

22. Markowitz, F. E., Bellair P. E., Liska, A. E., & Liu, J. (2001). Extending social disorganization theories: Modeling the relationships between cohesion, disorder, and fear. Journal of Criminology, 39(2), 293-319.

23. Moses, A. (1999). Exposure to violence, depression, and hostility in a sample of inner city high school youth. Journal of Adolescence, 22, 21-32.

24. Reid, S. T. (2000). Crime and criminology. U.S.A.: McGraw-Hill.

25. Sampson, R. J., & Groves, W. B. (1989). Community structure and crime: Social-disorganization theory. American Journal of Sociology, 94, 774-802.

26. Sampson, R. J., & Laub, J. H. (1990). Crime and deviance over the life course: The salience of adult social bonds. American Sociological Review, 55, 609-627.

27. Siegel, L. J. (2001). Criminology: Theories, patterns and typologies. U.S.A.: Wadsworth.

28. Straus, M. A., Hamby Sherry L., Bony-Mccoy, S., & Sugarman, D. B. (1996). The revised Conflict Tactics Scales (CTS2) development and preliminary psychometric data. Journal of Family Issues, 17(3), 283-316.

29. Tremblay, R. E. (2000). The origins of youth violence, research unit on children’s psycho-social maladjustment. Canadian Journal of Policy Research, 1(2), 19-24.

30. Warner, B. D., & Fowler, S. K. (2003). Strain and violence: Testing a general strain theory model of community violence. Journal of Criminal Justice, 31, 511-521.

31. World Bank. (2000). World report on violence and health. Youth Violence, 23, 25-56.