دو تقریر از برهان جهان‌شناختی در مغرب‌زمین

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 1، دوره 40، شماره 2 - شماره پیاپی 81، آبان 1387، صفحه 12-37   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v40i2.3169

نویسنده

سیدمرتضی حسینی شاهرودی^*

چکیده

برهان جهان‌شناختی یکی از مهم‌ترین برهان‌های فلسفی و کلامی در حوزه سنت دینی ادیان مختلف بوده و هست. در سنت فلسفی کلامی مغرب‌زمین، هم تعبیرهای متفاوتی از این برهان ارائه شده و هم نقدهای بسیاری بر آن وارد گشته است. در این نوشتار هم مهم‌ترین تعابیر آن ارائه شده و هم نقدهای آن مورد توجه قرار گرفته و در موارد لزوم به اندازه اعتبار نقدها اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها

جهان‌شناختی فلسفی؛ دلیل کافی؛ علیت؛ علت اولی؛ امکان

مراجع

تفتازانی، سعدالدین؛ شرح‌المقاصد، تحقیق عبدالرحمن عمیره، منشورات الشریف الرضی، قم، 1989م.

جرجانی، علی‌بن‌محمد؛ شرح‌المواقف، منشورات الشریف الرضی، قم،1907م.

حسینی شاهرودی، سید مرتضی؛ «بررسی تطبیقی هستی‌شناسی از دیدگاه کانت و سهروردی»، مطالعات اسلامی، شماره 53-54، ص195-199.

غزالی، محمد؛ الاقتصاد فی الاعتقاد، دارالامانه، بیروت، 1969م.

 

Aquinas, Thomas, Summa Contra Gentiles in the Great Books of the Western World Series, Edited by Robert Maynard Hutchins, Chicago, Ill.

ــــــــــــــ, Summa Theoligica in the Great Books of the Western World Series, Edited by Robert Maynard Hutchins, Chicago, Ill.

Aristotle, Metaphysics (XII,). The Works of Aristotle, W. D. Ross (Oxford: Clarendon Press, 1930).

ـــــــــ, Physics (VIII, 4-6) The Works of Aristotle, ed. by W. D. Ross (Oxford: Clarendon Press, 1930).

Bonaventure, Sentences, Columbia University, USA Sentences

Craig, William and Quentin Smith. Theism, Atheism, and Big Bang Cosmology. New York: Oxford University Press, 1993.

Craig, William, The Kalam Cosmological Argument, Library of Philosophy and Religion (London: Macmillan, 1979).

Frame, John, Apologetics to the Glory of God, P&R Publishing, Phillipsburg, New Jersey, 1994.

Frame, John, Norman Geisler, Baker Encycleopedia of christam Apologetics, P&P Publishing, phillipsbury, new deresey,1990.

Gale, Richard, On the Nature and Existence of God, Cambridge: Cambridge University Press, 1991.

 Geisler, Norman,  Christian Apologetics, Baker Book House, Grand Rapids, MI, 1976.

Geisler, Norman, Baker Encyclopedia of Christian Apologetics, Baker Book House, Grand Rapids, MI, 1999.

Hawking, Stephen, A Brief History of Time, New York: Bantam Books. 1988.

Hick, John, ed., The Existence of God, New York: Macmillan, 1964.

Hilbert, David, On the Infinite, in Philosophy of Mathematics, ed. Paul Benacerraf and Hilary Putnam (Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, 1964).

Encylopedia Britannia, Vol. 19.

Hoyle, Fred, Astronomy and Cosmology (San Francisco: W. H. Freeman, 1975).

Hume, David, Enquiry Concerning Human Understanding, The Harvard Classics,14- 1909 Kant, Immanuel, 1998, Critique of Pure Reason, Cambridge: Cambridge University Press., A606.

Hume, David, Treatise (Book I, Part III, Section III).

Hume, David. Dialogues Concerning Natural Religion Classics of Western Philosophy. Edited by Stephen M. Cahn. Indianapolis, IN: Hackett Publishing, 2nd edition, 1977.

Kant,Immanuel, 1998, Critique of pure Reason, Cambrige: cambrige university press.

Kenny, Anthony, The Five Ways: St. Thomas Aquinas' Proofs of God's Existence

(New York: Schocken Books, 1969).

Kenny, Anthony. The God of the Philosophers. Oxford: Oxford University Press, 1979.

Leibniz, Monadology, in Leibniz: Philosophical Writings, trans. Mary Morris (New York: E. P. Dutton & Co.), 1934.

Mackie, J. L. The Miracle of Theism, Oxford: Clarendon Press. 1982.

Martin, Michael, Atheism: A Philosophical Justification, Philadelphia: Temple University Press. 1990.

Plantinga, Alvin, God and Other Minds, Ithaca: Cornell University Press. 1967.

Plato, Laws, Trans. Benjamin Jowett, University of Chicago Press.

Quentin Smith, Atheism, Theism and Big Bang Cosmology, Australasian Journal of Philosophy 69 (March 1991).

Reichenbach, Bruce R., The Cosmological Argument: A Reassessment, Springfield: Charles Thomas, 1972, chap. 6

Rowe, William, The Cosmological Argument, Princeton: Princeton University Press,1975.

Runes, Dagobert D., Dictionary of Philosophy, Edited Philisophical Library, New York, 1942.

Scotus, John Duns, 1962, Philosophical Writings, Indianapolis: Bobbs-Merrill Co.

Smart, J.J.C. and J.J. Haldane, Atheism and Theism, Oxford: Blackwells. 1996.

Swinburne, Richard, Is There a God? Oxford: Oxford University Press. 1996.

Swinburne, Richard, The Existence of God, Oxford: Clarendon Press, 1979.

Taylor, Richard, Metaphysics, Englewood Cliffs: Prentice-Hall.1992.