تبیین عوامل مؤثر بر شکل گیری پایگاه رأی نامزدها و نمایندگان در انتخابات مجلس شورای اسلامی (نمونه پژوهی: ادوار هفتم تا دهم انتخابات درحوزه انتخابیه مَمَسَنی)

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 1، دوره 3، شماره 4 - شماره پیاپی 10، اسفند 1397، صفحه 1-37   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v3i10.73185

نویسندگان

هادی اعظمی^{* 1}؛ وحید صادقی¹؛ سید محمد حسین حسینی²

¹دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

جغرافیای انتخابات به عنوان گرایشی از جغرافیای سیاسی به بررسی ابعاد فضایی انتخابات می­ پردازد. ازجمله موارد مورد بررسی جغرافیای انتخابات مبحث پایگاه رأی نامزدهای انتخاباتی است. پایگاه آراء نامزدها و نمایندگان در هر حوزه انتخابیه­ای تحت­ تأثیر ساختار اجتماعی، نوع نگرش و جهان­بینی رأی­ دهندگان شکل می­ گیرد. در حوزه انتخابیه مَمَسَنی به دلیل ساختار ایلی -  عشیره­ای، پایگاه آرای نامزدها و نمایندگان در درجه نخست متأثر از متغیر طایفه و زیستگاه جغرافیایی است. با وجود این، ضمن اینکه هر کدام از این بازیگران سیاسی به آرای خود در طایفه و زادگاه خود پُشت­گرم هستند، می­کوشند در قلمرو هر طایفه، جریان ­سازی و نفوذ کنند که این امر منجر به فضاسازی و ساخت شبکه­ های اجتماعی می­شود. این عمق­ ها و شبکه­ ها که به صورت «سامان­ یافته»، «تصادفی» و «ترکیبی» (پیوندی) هستند صرفاً محدود به قلمرو جغرافیایی زادگاه بازیگران انتخاباتی نیست، بلکه به واسطة شناسه­ هایی نظیر گرایش­ های زادگاهی - طایفه ­ای، پیوند­های قومی و خویشی (خویشاوندگرایی) با ساکنان طایفه­ دیگر، منافع اقتصادی و توسعه عمرانی در قلمرو رقیب، تعامل اجتماعی توده مردم با یکدیگر، آراء رقابتی یا بسیج نیروهای پُرشور، دیگر قلمروها را نیز شامل می­ شود که در نهایت به واسطة ابزارهای ساخت اجتماعی نظیر «فرهنگ»، «زبان» و «ارتباط»، پایگاه آراء نامزدها و نمایندگان را تقویت و متأثر می­سازند. از این رو، این پرسش مطرح می­شود که عواملِ موثر بر پایگاه آراء نامزدها و نمایندگان در حوزه انتخابیه ممسنی کدامند؟ به نظر می­رسد، ضمن پارادایم مسلط الگوی رأی زادگاهی و طایفه­ ای در حوزه انتخابیه ممسنی، وجود برخی مکان­ها، فضاها و شبکه­ های اجتماعی در اَشکال مختلف، نقش مُکمل را در کنار پایگاه ثابت رأی (طایفه­ ای) نامزدها و نمایندگان ایفاء می­کند. به عبارتی نتایج پژوهش نشان داد، پایگاه آرای نامزدها و نمایندگان طوایف بَکِش، جاوید و رُستم در حوزه انتخابیه ممسنی، طی ادوار هفتم، هشتم، نهم و دهم انتخابات در درجه نخست، متاثر از عواملِ محیطی و هویتی نظیر هویت جغرافیایی و طایفه ­ای بوده است و در مَرتبه بعد سازه­ هایی همچون شبکه­ های اجتماعی تصادفی، سامان­ یافته و ترکیبی که به وسیله ابزارهای ساخت اجتماعی (فرهنگی، زبانی و ارتباطی) شکل گرفته ­اند، پایگاه رأی این بازیگران انتخاباتی را تقویت و جهت داده است. روش تحقیق مقاله، ماهیتی توصیفی ـ تحلیلی دارد و داده­های مورد نیاز به روش کتابخانه­ ای (اسنادی) و میدانی (مشاهده) گردآوری شده‌اند.
 

کلیدواژه‌ها

جغرافیای انتخابات؛ شبکه اجتماعی؛ ساخت اجتماعی؛ طایفه گرایی و حوزه انتخابیه مَمَسَنی

مراجع

1. Abbasi, E., Pourjan, B., & Mandegar, A. (2015). A comparative study about communicative situation of the north Middle East with central Asia in comparison with other areas of the Middle East. Central Eurasia Studies, 8(2), 289-309.

2. Banihashmi, M. G. (2015). Elections and political stability in Islamic Republic of Iran. Strategic Studies, 18(3), 139-170.

3. Bashiriyeh, H. (2003). Training political knowledge (Basics of theoretical and fundamental politics). Tehran, Iran: Negah Moaser.

4. Davarpanah, H. (2006). English for the Students of political Science. Tehran, Iran: SAMT.

5. Estes, T. (2006, January). Where the votes are: The electoral geography of the coming democratic majority. In The Forum, 3(4). Retrieved from http:// www. beperss. com

6. Fakhraie, S. (1994). Theory of network and its relationship with structuralism in sociology. Journal of Persian Language and Literature, 37(153&154), 139-154.

7. Ghasemi, F. (2012). A step toward providing a new theory of regional balance of power. International Quarterly of Geopolitics, 8(1), 172-213.

8. Hafeznia, M., & Kavianirad, M. (2009). New horizons in political geography. Tehran, Iran: SAMT.

9. Hafeznia, M., & Kavianirad, M. (2014). The philosophy of political geography. Tehran, Iran: Research Institute of Strategic Studies Press.

10. Heywood, A. (2016). politics (A. Alem, Trans.). Tehran, Iran: Ney.

11. Hosseini Ghomi, M. (2016). Investigation of social structure changes (relational structure): Sociological study network links in Tehran Market. Applied Sociology, 27(64), 153-170.

12. Iran Statistics Center. (2016). General census of population and housing (1395). Retrieved from https://www.amar.org.ir

13. Jones, M., Jones, R., Woods, M., Whitehead, M., Dixon, D., & Hannah, M. (2007). An introduction to political geography. (Z. Pishgahifard & R. Akbari, Trans.). Tehran, Iran: Research Institute of Strategic Studies Press

14. Kaviani Rad, M. (2013). Geography of elections with an emphasis on presidential elections. Tehran, Iran: Kharazmi.

15. Kaviani Rad, M. (2014). Spatial distribution of public presence in the eleventh presidential election. Strategic Studies, 17(1), 37-62.

16. Kaviani Rad, M., & Gharehbeigi, M. (2017). Geography of elections: Basics, concepts and approaches. Tehran, Iran: Research Institute of Strategic Studies.

17. Lopez, K., & Scott, J. (2006). Social construction (H. Ghazian, Trans.). Tehran, Iran: Ney.

18. Mirahmadi, F, S., & Kaviani Rad, M. (2017). Explanation of Dominant Approaches in Electoral Geography. Political Spatial Planning, 1(2), 105-116.

19. Moosavi, Y. (2008). The concept of social construct in new sociological investigations. Social Sciences, 11, 88-91.

20. Patti, Charles (2006). Electoral Geography for: Encyclopedia of Human geography, p2.

21. Roumina, E., & Sadeghi, V. (2015). Investigation of the effect of tribalism on voting pattern (Case Study: Nourabad Mamasani Township). International Quarterly of Geopolitics, 11(3), 84-116.

22. Sadeghi, V. (2014). [Investigating the effect of tribalism on voting pattern (Case Study: Nourabad Mamasani Township). (Unpublished master’s thesis). Tarbiat Modarres University, Tehran, Iran.

23. Zarghani, S. H., & Razavinezad, S. M. (2013). The Analysis of ethnicity in the voting patterns of candidates in the tenth presidential elections. Journal of Spatial Planning, 17(3), 109-126

24. Zarghani, S. H., & Razavinezad, S. M. (2016). Investigation of the spatial distribution of voting patterns in the 11th Iranian presidential election. International Quarterly of Geopolitics, 12(42), 73-104.