نقش متغیرهای فشار در تبیین نگرش نسبت به مصرف الکل: مطالعۀ موردی دانشجویان

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 9، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 25، شهریور 1394، صفحه 299-323   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v12i1.17117

نویسندگان

اکبر علیوردی نیا^* ؛ آفاق رستمیان؛ زینب خاکزاد

دانشگاه مازندران

چکیده

در میان نظریه های موجود در حوزۀ انحرافات اجتماعی، نظریۀ فشار عمومی رابرت اگنیو طی دو دهۀ گذشته از اعتبار قابل توجهی برخوردار بوده است. در این نظریه، علت تفاوت رفتار انحرافی ای همچون مصرف الکل به احساسات منفی؛ مانند افسردگی و خشم برمی گردد. امروزه مصرف مشروبات الکلی و سایر مواد غیرقانونی توسط دانشجویان، یکی از مهم ترین مسائل بهداشتی و روانی است که بسیاری از کشورهای جهان تا حدودی با آن درگیر هستند. تحقیق حاضر با هدف بررسی نگرش دانشجویان نسبت به مصرف الکل انجام گرفته است. روش تحقیق، پیمایشی و ابزار جمع آوری اطلاعات، پرسشنامه بوده است. جمعیت تحقیق، متشکل از کلیۀ دانشجویان دانشگاه مازندران است. در-مجموع، 467 نفر (309 دختر و 158 پسر) از این دانشجویان با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب انتخاب شدند. چهارچوب نظری تحقیق، نظریۀ فشار عمومی اگنیو بوده است. یافته ها نشان می دهد که بین دختران و پسران از لحاظ گرایش به مصرف الکل تفاوت معناداری وجود دارد. پسران نسبت به دختران گرایش بیشتری به مصرف الکل دارند؛ اما بین دختران و پسران از لحاظ احساسات منفی؛ همچون خشم و افسردگی تفاوت معناداری وجود ندارد. یافته های تحقیق، فرضیه های نظریۀ فشار را چندان تأیید نکردند و نتایج تحقیق تنها فرضیه های مبتنی بر اینکه حضور محرک منفی و خشم بر نگرش به مصرف الکل مؤثر است را تأیید کرده است.

کلیدواژه‌ها

نگرش؛ نظریۀ فشار عمومی اگنیو؛ مصرف الکل؛ دانشجویان؛ حضور محرک منفی

مراجع

1. اسمیت، ا؛ مکی، د. (1392). روان‌شناسی اجتماعی. (ا. اسدی، ط. باغانی، م. حلی ساز، م. سپاه منصور، م. ساعدی، م. فراهانی و ز. سادات لاریجانی، مترجمان). چاپ اول، تهران: وانیا.

2. بیکر، ترز ال. (1386). نحوۀ انجام تحقیقات اجتماعی. (ه. نایبی). چاپ دوم. تهران: نشر نی.

3. پاشا شریقی، ح. (1389). اصول روان‌سنجی و روان‌آزمایی. چاپ نهم. تهران: انتشارات رشد.

4. دواس، دی. ای. (1387). پیمایش در تحقیقات اجتماعی. (ه. نایبی، مترجم). چاپ دهم. تهران: نشر نی.

5. خانی مقدم، ر؛ شجاعی‌زاده، ح؛ جعفری، د؛ خاکی، ن. (1390). بررسی فراوانی و علل گرایش به مصرف قلیان، سیگار و الکل در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران. نخستین کنگره بین المللی و چهارمین کنگره ملی آموزش بهداشت و ارتقای سلامت. 26الی 29 اردیبهشت ماه. ایران- تبریز.

6. سراج زاده، ح؛ فیضی، ا. (1386). عوامل اجتماعی مؤثر بر مصرف تریاک و مشروبات الکلی در بین دانشجویان. نامۀ علوم اجتماعی. دورۀ جدید. شمارۀ پیاپی 31. صص 102- 81.

7. علیوردی نیا، ا؛ ریاحی، م. ا؛ موسوی، چ. م. (1386). مطالعۀ جامعه‌شناختی بزهکاری: آزمون تجربی نظریۀ فشار عمومی اگنو. مجلّۀ جامعه‌شناسی ایران. 2 (8). صص 111-83.

8. علیوردی نیا، ا. همتی، ا. (1391). تحلیل اجتماعی گرایش به مصرف مشروبات الکلی در میان دانشجویان دانشکدۀ علوم اجتماعی دانشگاه تهران. راهبرد اجتماعی و فرهنگی. ( 7). صص 102- 77.

9. علیوردی نیا، ا؛ خاکزاد، ز. (1392). تبیین تفاوت‌های جنسیتی در رفتارهای انحرافی بر اساس نظریۀ فشار عمومی. مجلّۀ جامعه‌شناسی ایران. 14 (4). صص 137-91.

10. کاوسیان، ج؛ شیخ‌فینی، ع؛ حاتمی، م؛ مردانی، ح. (1391). بررسی عوامل حفاظت‌کننده و خطرزای مصرف مواد (تریاک، مشروبات الکلی، سیگار و قلیان) در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس. فصل‌نامۀ علمی پژوهشی دانش انتظامی. 13 (53). صص 208-181.

11. Agnew, R. (1992). Foundation for a general strain theory of crime and delinquency. Journal of Criminology, 30)1(, 47-87.

12. Agnew, R., Brezina, T., Wright, P., & Cullen, J. (2002). Strain,personality traits, and delinquency: Extending general strain theory. Journal of Criminogy, 40, 43-71.

13. Anne Francis, K. (2007). Gender differences in delinquency and health risk behaviors: A test of general strain theory (Unpublished doctoral dissertation). The University of Texas, USA.

14. Ardwan Menses, R. (2009). A cross-cultural test of social learning, self-control, social bonding, and general strain theories of crime and deviance. (Unpublished master’s thesis). American University of Washington, USA.

15. Asselin, N. (2009). Using general strain theory to understand drug and alcohol use in Canada: An examination of how strain, its conditioning variables, and gender are interrelated (Unpublished master’s thesis). Queen’s University Kingston, Canada.

16. Bao, W., Haas, A., & Pi, Y. (2004). Life strain, negative emotions, and delinquency: An empirical test of general strain theory for the people in the Republic of China. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 48(3), 281-297.

17. Belshaw, S., & Rodriguez, J. (2010). General strain theory: A comparative analysis of Latin and white youth. The Southwest Journal of Criminal Justice, 7(2), 138-158.

18. Brezina, T., Piquero, A., & Mazerolle, P. (2001). Student, anger and aggressive behavior in school: An initial test of a new macro- level strain theory. Journal of Research in Crime and Delinquency, 38(4), 362-386.

19. Broidy, L., & Agnew, R. (1997). Gender and crime: A general strain theory perspective. Journal of Research in Crime and Delinquency, 3(43), 275-306.

20. Carson, C. (2007). Using agnew's general strain theory to explain the relationship between early victimization and deviant behavior (Unpublished master’s thesis). University of South Florida, USA.

21. Coster, S., & Cornell Zito, R. (2010). Experiences and expressions gender and general strain theory: The gendering of emotional. Journal of Contemporary Criminal Justice, 26(2), 224–245.

22. Froggio, G., Zamaro, N., & Lori, M. (2009). Exploring the relationship between strain and some neutralization techniques. European Journal of Criminology, 6(1), 73–88.

23. Higgins, E., Piquero, L., & Piquero, R. (2011). General strain theory, peer rejection, and delinquency/crime. Youth & Society, 43(4), 1272–1297.

24. Jang, S., & Johnso, B. (2005). Gender religiosity, and reaction to strain among African Americans. The Sociological Quarterly, 46, 323–357.

25. Kaufman, J. (2009). Gendered responses to serious strain: The argument for a general strain theory of deviance. Justice Quarterly, 26(3), 411-444.

26. Lee, R., & Cohen, W. (2008). Examining strain in a school context. Youth Violence and Juvenile Justice, 6(2), 115-135.

27. Lorente, F., Peretti-Watel, P., Griffet, J., & Grelot, L. (2013). Alcohol use and intoxication in sport university students. Oxford Journals, Medicine, Alcohol and Alcoholism, 38(5), 427-430.

28. Moon, B., Blurton, D., & McCluskey, J. (2007). General strain theory and delinquency: Focusing on the influences of key strain characteristics on delinquency. Crime & Delinquency, 54(4), 582-613.

29. Siegel, L. (1998). Criminology. London: Wadsworth Publishing Company.

30. Slocum, L. (2010). General strain theory and continuity in offending over time: Assessing and extending GST explanations of persistence. Journal of Contemporary Criminal Justice, 26(2), 204–223.

31. Velazquez, C., Poulos, N., Latimer, L., & Pasch, K. (2012). Associations between energy drink consumption and alcohol use behaviors among college students. Drug and Alcohol Dependence, 123(1), 167–172.

32. Wang, X., & Holtfreter, K. (2011). The effects of corporation- and industry-level strain and opportunity on corporate crime. Journal of Research in Crime and Delinquency, 3(8), 1-35.