اثرات مقدار بذر و کود نیتروژن بر رقابت خردل‌وحشی (Sinapis arvensis L.) با گندم پاییزه (Triticum aestivum L.)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 10، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، 1383، صفحه 107-120   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v2i1.1168

نویسندگان

سید کریم موسوی^{* 1}؛ مهدی نصیری محلاتی²؛ حمید رحیمیان مشهدی³؛ علی قنبری²؛ محمد بنایان اول²؛ محمدحسن راشد محصل²

¹-

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه تهران

چکیده

به‌منظور تعیین اثرات رقابتی علف‌هرز خردل‌وحشی روی گندم پاییزه، آزمایشی به‌صورت سری افزایشی در سال زراعی 80-1379 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آزمایش دارای سه فاکتور شامل مقدار بذر گندم در سه سطح (175، 215 و 255 کیلوگرم در هکتار)، مقدار کود نیتروژن در دو سطح مطلوب گندم (150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و فراتر از آن (225 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) و دامنه‌ای از تراکم‌های خردل‌وحشی بود. برای توصیف رابطه عملکرد ـ تراکم علف‌هرز از معادلات هذلولی استفاده شد. افزایش تراکم خردل‌وحشی تاثیر منفی مجانب‌داری روی عملکرد بیولوژیک و عملکرد دانه گندم داشت. در سطح مطلوب نیتروژن، افزایش مقدار بذر گندم سبب کاهش 51 درصدی حداکثر تلفات بیوماس شد. افزایش نیتروژن فراتر از حد مطلوب گندم سبب افزایش حداکثر تلفات عملکرد از 1/42 درصد به 4/50 درصد شد. با افزایش مقدار بذر گندم از 175 به 255 کیلوگرم در هکتار، حداکثر کاهش تعداد پنجه منتسب به تراکم‌های بالای خردل‌وحشی به میزان 54 درصد کاهش یافت. کاهش تعداد پنجه‌های بارور، بیشتر در سطح بالای نیتروژن حادث شد، به‌طوری که کاهش تعداد پنجه بارور نسبت به شاهد در سطح مطلوب نیتروژن 18 درصد، در حالی‌که در سطح بالای نیتروژن به 30 درصد افزایش یافت. رقابت خردل‌وحشی به‌طور متوسط سبب کاهش 30 درصدی تعداد دانه در سنبله گندم در مقایسه با شاهد عاری از علف‌هرز شد. نتایج نشان داد که وزن هزار دانه گندم بیش از اینکه تحت تاثیر تراکم‌های گیاهی قرار گیرد، تحت تاثیر میزان نیتروژن قرار گرفته بود. ظاهراً خردل‌وحشی در رقابت با گندم توانایی بیشتری در استفاده از نیتروژن دارد و از این طریق برتری رقابتی کسب می‌کند.