تدوین و هنجاریابی مقیاس انگیزش تحصیلی و بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های مطالعه بر افزایش انگیزش

پژوهش های روان شناسی بالینی و مشاوره

مقاله 1، دوره 09، شماره 1، آبان 1387

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/ijap.v9i1.6814

نویسندگان

عبدخدایی عبدخدایی^* ؛ سیف سیف؛ کریمی کریمی

چکیده

پژوهش حاضر به منظور تدوین و هنجاریابی مقیاس انگیزش تحصیلی دانش‌آموزان پسر دوره متوسطه و بررسی اثربخشی آموزش مهارت‌های مطالعه بر افزایش انگیزش انجام شد. برای تدوین مقیاس انگیزش تحصیلی از هشت نظریه انگیزش در آموزش و پرورش (نیاز پیشرفت، انتظار ـ ارزش، هدف‌گرایی، انگیزش توانش، خود ارزشی، خود کارآمدی، اسنادی و انگیزش درونی ـ بیرونی) استفاده شد. پس از جمع‌بندی مفاهیم موجود در نظریه‌های فوق، سه مؤلفه نیاز پیشرفت، خود کارآمدی و انگیزش درونی استنتاج شد. سپس عبارت‌هایی که نشان‌دهنده ویژگی‌های رفتاری مؤلفه‌ها باشند تدوین و پس از بررسی و اجرای مقدماتی، بر روی نمونه 1122 نفر از دانش آموزان پسر شاغل به تحصیل در مقطع متوسطه دبیرستان‌های دولتی نواحی هفتگانه مشهد در سال تحصیلی 85-84 ، که با استفاده از روش نمونه‌گیری چند مرحله‌ای انتخاب شده بودند اجرا شد. پایایی این وسیله اندازه‌گیری با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 91/0 و با استفاده از بازآزمایی 88/0 به دست آمد. روایی محتوایی با بررسی عبارت‌های مقیاس به وسیله چندین متخصص روانشناسی تربیتی و روان‌سنجی و مشاوران تربیتی در آموزش و پرورش مورد تایید قرار گرفت. روایی ملاکی از طریق ضریب همبستگی نمره فرد در مقیاس ساخته شده با میانگین معدل دو سال گذشته وی 31/0 و ضریب همبستگی نمره فرد در مقیاس ساخته شده با میانگین نظرات معلم و معاون دبیرستان 56/0 به دست آمد که شواهدی بر روایی ملاکی است. همبستگی نمره هر سؤال با کل آزمون و همبستگی مؤلفه‌های سه‌گانه شاهدی بر وجود روایی سازه است. برای آزمون اثربخشی آموزش مهارت‌های مطالعه بر افزایش انگیزش، دو گروه آزمایش و کنترل هر کدام به تعداد 30 نفر از بین دانش‌آموزان شرکت‌کننده در کلاس‌های تقویتی انتخاب شدند. ابتدا پیش آزمون (مقیاس ساخته شده توسط محقق) برای هر دوگروه اجرا و پس ازاجرای آموزش برای گروه آزمایش، پس آزمون نیزبرای هر دو گروه اجرا شد. نتیجه مقایسه میانگین دو گروه، اثربخشی آموزش مهارت‌های مطالعه بر افزایش نمره انگیزش تحصیلی فرد در مقیاس ساخته شده را نشان داد.
واژه‌های کلیدی: مقیاس انگیزش تحصیلی ـ هنجاریابی ـ مهارت‌های مطالعه ـ دانش‌آموزان دوره متوسطه