اعتماد اجتماعی و تشکل های دانشجویی: تبیین تجربی اعتماد اجتماعی دانشجویان عضو و غیر عضو تشکل‌های دانشجویی دانشگاه مازندران

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 2، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 26، اسفند 1394، صفحه 27-51   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v12i2.11995

نویسندگان

قربانعلی ابراهیمی^{* 1}؛ علی بابازاده بایی¹؛ سید احمد میر محمد تبار²

¹دانشگاه مازندران

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه مازندران است. سؤال اساسی تحقیق این است: چه عوامل اجتماعی بر افزایش و کاهش میزان اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه مذکور تأثیرگذار است؟ چارچوب نظری پژوهش حاضر مبتنی بر تئوری های پاتنام دربارۀ تأثیر استفاده از رسانه های جمعی و مشارکت در انجمن های مدنی بر اعتماد اجتماعی و نظریۀ رزستین و استول در مورد تأثیر تجربۀ تبعیض و احساس امنیت بر اعتماد می باشد. برای سنجش پایایی ابزار پژوهش از آلفای کرونباخ استفاده شد. جامعۀ آماری تحقیق، دانشجویان دانشگاه مازندرن هستند که تعدادشان 9670 نفر و حجم نمونه نیز 375 نفر را شامل می شود. نتایج رگرسیون خطی چند‌متغیره نشان می دهد که تمامی شش متغیر مستقل در مدل نهایی باقی ماندند. ضرایب تأثیر مدل نهایی متغیرهای مستقل تبیین کنندۀ اعتماد اجتماعی نشان می دهد که به ترتیب، متغیرهای احساس امنیت، استفاده از رسانه های داخلی، امید به آینده، استفاده از رسانه های خارجی، تجربۀ تبعیض و عضویت در تشکل ها بر اعتماد اجتماعی دانشجویان دانشگاه مازندران اثرگذار هستند. شایان ذکر است که از بین متغیرهای مطرح‌شده، تأثیر متغیرهای تجربۀ تبعیض و استفاده از رسانه های خارجی بر متغیر وابستۀ مذکور منفی می باشد. مدل مذکور می تواند 8/50 درصد از تغییرات اعتماد اجتماعی را تبیین کند. همچنین، تحلیل مسیر مدل علّی تحقیق نشان می دهد که میزان تأثیرگذاری متغیرهای مستقل مطرح‌شده (بنابر اثرات مستقیم و غیر‌مستقیم) بر متغیر اعتماد اجتماعی متفاوت است.

کلیدواژه‌ها

اعتماد اجتماعی؛ عضویت در تشکل های دانشجویی؛ استفاده از رسانه های جمعی؛ امید به آینده؛ تجربۀ تبعیض؛ احساس امنیت

مراجع

1. آزاد ارمکی، ت. (1383). بحران اجتماعی و روشن‌فکران ایرانی. فرهنگ اندیشه، 3 (10)، 187-131.

2. آزاد ارمکی، ت. و کمالی، ا. (1383). اعتماد، اجتماع و جنسیت: بررسی تطبیقی اعتماد متقابل در بین دو جنس. مجلّۀ جامعه‌شناسی ایران، 5 (2)، 132-100.

3. ازکیا، م. و غفاری، غ. (١٣٨٠). بررسی رابطۀ اعتماد و مشارکت اجتماعی در نواحی روستایی شهر کاشان. نامۀ علوم اجتماعی، 9 (17)، ٣١-٣.

4. اوجاقلو، س. و زاهدی، م. ج. (١٣٨٤). بررسی اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین ساکنان شهر زنجان. مجلّۀ جامعه‌شناسی ایران، 6 (4)، ١٢٥-٩٢.

5. افشانی، ع. ر.، عسکری ندوشن، ع. فاضل نجف آبادی، س. و حیدری، م. (1388). اعتماد اجتماعی در شهر یزد: تحلیلی از سطوح و عوامل، جامعه‌شناسی کاربردی، 20 (4)، پیاپی ٣6، 74-57.

6. بابازاده بائی، ع. (1389). بررسی تأثیر اعتماد اجتماعی بر مشارکت سیاسی. پایان‌نامۀ منتشر‌نشدۀ کارشناسی ارشد جامعه شناسی، دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران.

7. پاتنام، ر.، لئوناردی، ر. و نانتی، ر. (١٣٨٠). دموکراسی و سنت‌های مدنی: تجربۀ ایتالیا و درس‌هایی برای کشورهای در حال گذر. (م. ت. دلفروز، مترجم). تهران: نشر روزنامۀ سلام.

8. تاجبخش، ک. (1384). سرمایۀ اجتماعی: اعتماد، دموکراسیون و توسعه. تهران: نشر شیرازه.

9. حیدرآبادی، ا. (1388). اعتماد اجتماعی و عوامل اجتماعی- فرهنگی مؤثر بر آن (مطالعۀ موردی: جوانان 20 تا 29 ساله استان مازندران). جامعه‌شناسی مطالعات جوانان، 1 (1)، 66-39.

10. رفیع پور، ف. (1378). آناتومی یا آشفتگی جامعه. تهران: انتشارات سروش.

11. ساروخانی، ب. (١٣٧٠). دایرة المعارف علوم اجتماعی. تهران: مؤسسۀ کیهان.

12. شارع پور، م. (1380). فرسایش سرمایۀ اجتماعی و پیامدهای آن. نامۀ انجمن جامعه‌شناسی ایران، 1 (3)، 112-101.

13. طالبی، ا.، حیدری، س. و فاطمی نیا، س. (1388). عوامل مؤثر در اعتماد سیاسی: پیمایشی میان دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف. پژوهش‌نامۀ علوم سیاسی، 3 (4)، 208-179.

14. فیروزآبادی، ا. (1384). ،نقد و معرفی کتاب بولینگ تک‌نفره: فروپاشی و احیای مجدد اجتماع آمریکایی، مجلّۀ جامعه‌شناسی ایران، 6 (2)، 164-156.

15. قدیمی، م. (1386). بررسی میزان اعتماد اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن در بین دانشجویان دانشگاه‌های زنجان. پژوهش‌نامۀ علوم انسانی، 1 (53)، 356-325.

16. کامران، ف. و احمدیان، ا. (1388). بررسی میزان اعتماد اجتماعی مردم به پلیس و عوامل مرتبط با آن در استان ایلام. فصل‌نامۀ پژوهش اجتماعی، 2 (4)، 40-19.

17. کلمن، ج. (١٣٨٦)، بنیادهای نظریۀ اجتماعی. (م. صبوری، مترجم). تهران: نشر نی.

18. گیدنز، آ. (١٣٨٧)، پیامدهای مدرنیت، (م. ثلاثی، مترجم). تهران: نشر مرکز.

19. گیدنز، آ. (1384) ، چشم‌اندازهای جهانی. (ح. ر. جلایی پور، مترجم). تهران: انتشارات طرح نو.

20. محسنی تبریزی، ع. و اسماعیل، ش. (1388)، عوامل مؤثر بر اعتماد اجتماعی دانشجویان خارج از کشور (مورد پژوهی: دانشگاه‌های کشور آلمان). فصل‌نامۀ پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، 15 (2)، پیاپی 52، 176-151.

21. منصوریان، م. و قدرتی، ح. (1388)، اعتماد اجتماعی و تعیین‌کننده‌های آن: رهیافت نهادمحور یا رهیافت جامعه‌محور؟، جامعه‌شناسی کاربردی، 20 (2) پیاپی ٣٤، 215-189.

22. Avery, J. M. (2009). The influence of the news media on political trust. International Journal of Press/Politics, 14(4), 410-433.

23. Li, Y., Pickles, A., & Savage, M. (2005). Social capital and social trust in Britain. European Sociological Review, 21, 109-123.

24. Rothstein, B., & Stolle, D. (2008). The state and social capital: A Theory of Generalized Trust. Comparative Politics, 40(4), 21-30.

25. Uslaner, E. M., & Brown, M. (2003). Inequality, trust and civic engagement. American Politics Research, 31, 1-10.