نقش سرمایه‌ی اجتماعی در توسعه‌ی پایدار محله‌ای (نمونه: کوی سجادیه مشهد)

جغرافیاوتوسعه ناحیه ای

مقاله 4، دوره 7، شماره 12، تیر 1388   

نوع مقاله: علمی- پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/geography.v7i12.8928

نویسندگان

خاکپور خاکپور^* ؛ مافی مافی؛ باوان پوری باوان پوری

چکیده

گسست در ساختار فضایی- اجتماعی شهرها در روند برنامه های توسعه ای حاضر، موجب ناکارآمدی طرح‌های توسعه شده و نگاه کلان و شهر مقیاس را متوجه سلول های بنیادین یا محلات شهری نموده است، تا از این سطح در جهت هدف اصلی برنامه ریزی یا بهبود کیفیت زندگی ساکنان تلاش نماید. در این مقاله، نگاه دارایی- مبنا، که راه حل گراست، به جای نگاه نیاز- مبنا، که تلقی گرا و استحقاق نگر است، مبنای کار قرارگرفته است. هم افزایی سرمایه های اجتماعی و توسعه‌ی محله‌ای، مؤلفه‌های قاعده این تحقیق بوده که در کوی سجادیه و در عرصه‌ی دو گود شهید احمدی و فخار واقع در منطقه پنج شهرداری مشهد سنجش شده است. روش کار ترکیبی از مطالعات اسنادی و پیمایشی است، که با توجه به نیاز مورد استفاده قرارگرفته است. روش به کار رفته توصیفی- تحلیلی هم‌بستگی و تکنیک پرسشنامه، ابزار نیل به اهداف پیمایشی تحقیق بوده است. اما نتایج تحقیق نشان می دهد که پس از آزمون فرضیه‌ی تحقیق بر اساس یافته های کسب شده از پیمایش برای محدوده‌ی مطالعاتی (کوی سجّادیه و عرصه‌ی دو گود فخّارو شهید احمدی) و با توجه به مشاهدات پژوهشگران می‌توان عنوان کرد (هرچند به علت ردّ فرضیه تحقیق،نمی توان به صورت قاطع بیان داشت) که می‌توان با تقویت سرمایه‌ی اجتماعی به پایداری محله ای دست یافت، امّا به سبب معناداری یا نزدیک به معنادار بودن برخی از مؤلفه‌های سرمایه‌ی اجتماعی می توان بیان داشت توجه به مفهوم ذهنی سرمایه‌ی اجتماعی شرط انکار ناپذیر تحقق مفهوم عینی پایداری است، یعنی دست‌یابی به پایداری در توسعه‌ی محله‌ای، بدون توجه به پتانسیل‌های نهادی و انسانی و بهره گیری از تمامی ظرفیّت‌های فردی و گروهی امری غیر قابل اجراست .
کلیدواژه‌ها: محلات شهری، برنامه ریزی نیاز- مبنا، برنامه ریزی دارایی- مبنا، سرمایه اجتماعی،توسعه‌ی محله‌ای پایدار، کوی سجادیه و عرصه‌ی دو گود شهید احمدی و فخار