بررسی و نقد نظریه های تعریف ملک در حقوق اسلامی

فقه و اصول

مقاله 5، دوره 43، شماره 1 - شماره پیاپی 86، خرداد 1390   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fiqh.v0i2.11104

نویسندگان

سعیده باقری^* ؛ حیدر باقری اصل

چکیده

فقیهان، نظریه های گوناگونی را در تعریف مِلک ارایه داده اند. تعدد این نظریه ها، مفهوم فقهی ملک را با ابهام دچار ساخته است؛ زیرا که، همه‌ی این نظریه ها به علت تعارضشان با یکدیگر، نمی توانند با حقوق اسلامی انطباق داشته باشند و ترجیح یکی و کنار گذاشتن سایر نظریه ها، به دلیل نیاز دارد؛ در حالی که فقیهان، دلایل فقهی کافی را برای اثبات و انطباق نظریه‌ی خود با حقوق اسلامی، ارایه نداده اند. متأسفانه، تحقیق مستقلی که حاوی طرح، بررسی و ارزیابی همه‌ی این نظریه ها باشد، در این مسأله صورت نگرفته است و یک خلأ علمی در مسأله‌ی تحقیق مشاهده می شود؛ لذا ضرورت دارد محققان، این مسأله را بررسی و تبیین نمایند تا ابهام مذکور بر طرف و نظریه‌ی منطبق بر حقوق اسلامی در تعریف ملک، تحصیل گردد. ضرورت تحقیق در مسأله، آن‌گاه آشکار می شود که بدانیم تعریف ملک طبق هر نظریه ای آثار فقهی خاصی را به دنبال دارد. بنابراین، تحقیق فعلی، در صدد است تعریف فقهی ملک را بر اساس نظریه های موجود فقیهان طرح نماید و ضمن نقد و ارزیابی آن‌ها، نظریه‌ی تحقیق را بر اساس حقوق اسلامی در تعریف فقهی ملک تحصیل و تبیین کند و این مهم‌ترین یافته‌ی تحقیق، محسوب می شود.
کلید واژه ها: حقوق اسلامی، تعریف ملک، سلطنت، حکم شرعی و عرفی.