اطلس گویشی و گویش سنجی کرانۀ جنوب شرقی دریای مازندران به روش بسامد واکه

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 4، دوره 6، شماره 11، تیر 1394، صفحه 79-98   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v6i11.37495

نویسندگان

آرزو نجفیان؛ طیبه موسوی میانگاه؛ بلقیس روشن؛ سیف‌اله ملایی پاشایی^*

پیام‌نور

چکیده

گویش سنجی روشی کمّی برای اندازه گیری تفاوت‌های میان گویش های مختلف است که با محاسبه آماری مقدار این تمایزات در نمونه های گسترده ای از ویژگی های زبانی در یک منطقه گویشی به دست می‌آید. هدف پژوهش حاضر نیز ارائه نمونه‌ای از اطلس گویشی استان مازندران بر مبنای روش‌های گویش‌سنجی است. در پژوهش حاضر که مبتنی بر روش توصیفی هم‌زمانی و دادگان میدانی است، آوانگاشت معادل‌های محلّی 62 واژه مورد تحلیل انبوهه قرار گرفت و منطقه‌های گویشی کرانه های جنوبی دریای مازندران بر اساس بسامد واکه‌ها مکان‌یابی شده است. موادّ زبانی متشکل از 73 مصاحبه است. میانگین سنی گویشوران 36 سال، متوسط سواد آنها در حد آموزش ابتدایی و 38% آنها زن بودند. نقشه‌های تفسیری حاصل ضمن تعیین چهار منطقه گویشی شمال‌غربی، غربی، شمال‌شرقی، و جنوب‌مرکز با آلفای کرنباخ 84/0، نشان می‌دهد که واکه‌های پیشین /i/ و /a/، بیشترین شاخص تأثیر را در گوناگو‌نی‌های منطقه‌ای دارند.

کلیدواژه‌ها

اطلس گویشی؛ گویش‌سنجی؛ روش بسامد واکه؛ زبان مازندرانی

مراجع

پرمون، یداله. (1385). طرح ملی اطلس زبانی ایران. کتابچه جامع تدوین اطلس. پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی. صنایع دستی و گردشگری. پژوهشکده زبان‌شناسی. کتیبه‌ها و متون.

جعفری‌، عباس (۱۳۶۸) ‌کوه‌ها و کوه‌نامه ‌ایران‌. تهران‌:‌وارش.

نجفیان، آرزو. موسوی‌میانگاه، طیبه. روشن، بلقیس و ملایی‌پاشایی، سیف‌اله. (در دست چاپ).

«بازشناسیِ زبان‌شناختی و جغرافیایی گونه‌های زبان مازندرانی در حدفاصل خلیج گرگان تا مرکز مازندران با اعمال روش‌های گویش‌سنجی بر تفاوت‌های آوایی». جستارهای زبانی.

Hoppenbrouwers, C. and Hoppenbrouwers, G. (1988).“De feature frequentie methode en de classicatie van Nederlandse dialecten”. TABU 18(2):51-92.

Hoppenbrouwers, C. and Hoppenbrouwers, G. (2001).“De indeling van de Nederlandse streektalen”.Dialecten van 156 steden en dorpen geklasseerd volgens de FFM. Koninklijke Van Gorcum B.V., Assen.

Heeringa, W. (2004), Measuring Dialect Pronunciation Differences using Levenshtein Distance. PhD thesis. University of Groningen, Groningen.

IPA (1999). Handbook of the International Phonetic Association: A Guide to the Use of the International Phonetic Alphabet. Cambridge: Cambridge University Press.

Jain, A. K. & R. C. Dubes (1988): Algorithms for clustering data. Englewood Cliffs, New Yersey: Prentice Hall.

Kruskal, J. B. (1999). “An Overview of Sequence Comparison”. In David Sankoff & Joseph Kruskal (eds.) Time Warps, String edists, and Macro molecules; The Theory and Practice of Sequence Comparison. Stanford: CSLI, 1-44.

Nerbonne, J. & W. Heeringa (1998). Computationele vergelijking en classificatie van dialecten. Taal en Tongval, Tijdschrift voor Dialectologie, 50(2):164-193.

Nerbonne, J. & W. Heeringa (2001). “Computational comparison and classification of dialects”. Dialectologia,(9):69-83.

Osenova, P. & W. Heeringa & J. Nerbonne (2010). “A Quantitative Analysis of Bulgarian Dialect Pronunciation”. In: Zeitschrift für Slavische Philologie, 66( 2):425-458.

Weijnen, A. (1946). “The borders between the Brabant dialects cross east-north”. In lectures on North Brabant dialect issues. Royal Dutch Academy of Sciences, April 12, 1944, Volume VIII.