ارزیابی قابلیت پیاده مداری با تاکید بر رویکرد نوشهرگرایی در بلو ار سجاد مشهد

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 2، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 7، اسفند 1396، صفحه 1-24   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v4i2.26025

نویسندگان

غزاله ربانی ابوالفضلی^{* 1}؛ محمد رحیم رهنما²؛ براتعلی خاکپور²

¹پردیس بین الملل دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

نوشهرگرایی در پاسخ به نتایج اجتماعی، زیست‌محیطی و پراکنش ناشی از توسعه‌های حومه‌ای در امریکا به وجود آمد و به یکی از رویکردهای جدی در شهرسازی قرن بیستم تبدیل گردیده و تمرکز آن توجه به انسان در برنامه‌ریزی شهری است. یکی از اصول مهم در رویکرد نوشهرگرایی پیاده‌مدار نمودن خیابان‌هاست. سنجش شاخص‌های پیاده‌مداری محورها در شهر، در جذب افراد پیاده برای استفاده از فضا ضروری است. به همین منظور در تحقیق حاضر قابلیت پیاده‏مداری با تاکید بر اصول رویکرد نوشهرگرایی در بلوار سجاد واقع در منطقه 1 شهرداری مشهد به طول 1700 متر و عرض حدود 30 متر با نقش غالب خدماتی و تجاری مورد ارزیابی قرار گرفته‌است. برای این منظور پس از طرح تعاریف،برای ارزیابی از ابزارهایی مانند پرسشنامه، مشاهده میدانی، شمارش افراد و بررسی اسناد (شامل نقشه‌های کاربری وضع موجود و طرح‌های فرادست) استفاده شده‌است. مجموعاً 100 پرسشنامه در سه مقطع با پرسش تصادفی از عابرین تکمیل شده است. نتایج حاصل نشان می‌دهد از مجموع 31 شاخص پیاده‌مداری، 61 % مثبت و نسبتا مثبت ارزیابی شده در نتیجه پیاده‌مداری در بلوار سجاد، نسبتاً مثبت ارزیابی می‌شود.برای ارتقاء پیاده مداری بلوار سجاد 6 راهبرد در الویت اول پیشنهاد گردید.

کلیدواژه‌ها

رویکرد نوشهرگرایی؛ پیاده مداری؛ محورهای شهری؛ شاخص های ارزیابی؛ بلوار سجاد مشهد

مراجع

1. ارندت، ر. (1387) . منشور نوشهرگرایی. دانش، ع.ر وبصیری مژدهی، ر. تهران: انتشارات پردازش و برنامه ریزی شهری.

2. پاکزاد، ج.(1385) . مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری. تهران: انتشارات شهیدی.

3. پاکزاد،ج و سوری، ا. (1391) . راهنمای نورپردازی مکان های شهری. تهران: انتشارات آرمانشهر.

4. سازمان برنامه ریزی منطقه ای سن دیه گو. (1388) . برنامه ریزی و طراحی برای پیاده ها-رهنمودهای طراحی شهری پیاده مدار؛ بصیری مژدهی، ر. تهران: انتشارات طحان.

5. سازمان برنامه و بودجه. (1375) . دستورالعمل تسهیلات پیاده روی. نشریه شماره 144. جلد دوم. تهران: انتشارات سازمان برنامه و بودجه.

6. سلطان حسینی، م ، پورسلطانی، ح ، سلیمی، م و عمادی، س. (1390) ." امکانسنجی قابلیت پیاده روی در فضای شهری بر پایه الگوهای توسعه ی پایدار و نوشهرگرایی مطالعه موردی: محله سعادت آباد". مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری. شماره4. 43-56.

7. شرکت قطار شهری مشهد. (مرداد ماه 1392) . " شبکه خطوط حمل و نقل ریلی (قطار شهری) مشهد ". http://murco.ir/Default.aspx?tabid=873.

8. شرکت مطالعات جامع حمل‌ونقل و ترافیک. ( 1391) . بازبینی طرح جامع حمل‌ونقل و ترافیک؛ بخش عابر پیاده. جلد دوم.

9. شریفی، پ و نجفی زند، ح. (1373) . روش های آماری درعلوم رفتاری.تهران: نشر دانا.

10. شهیدی، م.ح. (1380) . "حمل و نقل پایدار شهری". فصلنامه مدیریت و برنامه ریزی شهری. شماره 5. 88-93.

11. شهیدی، م.ح. (1381). "حمل و نقل پایدار شهری ابزاری برای تحقق شهرهای شهروند مدار". فصلنامه مدیریت شهری. شماره 11. 6 – 15

12. قریب، ف. (1382) . شبکه ارتباطی در طراحی شهری. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

13. کاشانی جو، خ. (1385)." اهمیت فضاهای پیاده در شهرهای هزاره سوم". جستارهای شهری. شماره 17و18 .51-40.

14. کاشانی جو،خ. (1389) . پیاده راه ها، از مبانی طراحی تا ویژگی های کارکردی.تهران: آذرخش.

15. کنف لاخر، ه. (1381). اصول برنامه ریزی تردد پیاده و دوچرخه. قریب، ف. تهران: دانشگاه تهران.

16. گلکار، ک. (1385) ."مناسب سازی تکنیک تحلیلی سوآت (SWOT) برای کاربرد در طراحی شهری". صفه . شماره41، 2-21.

17. مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن. (1387) .ضوابط و مقررات معماری و شهرسازی برای افراد معلول جسمی-حرکتی.تهران: انتشارات مرکز تحقیقات ساختمان و مسکن.

18. معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری مشهد. (هفدهم مرداد ماه 1392) ." نقشه ترافیک آنلاین کلان شهر مشهد". http://map.mashhad.ir/@36.30515,59.58473,13z

19. معصومی، ه و پرتوی، پ. (1385) . "اصول جنبش نوشهرگرایی"؛ ماهنامه عمران و معماری ، شماره 15. 28-32

20. معینی، م. (1385). "افزایش قابلیت پیاده مداری، گامی بسوی شهری انسانی تر"؛ هنرهای زیبا. شماره27.16-5.

21. معینی، م. (1391). شهرهای پیاده مدار. تهران: آذرخش.

22. مهدیزاده، ج. (1379)."مفاهیم و مبانی پیاده راه سازی". ماهنامه شهرداریها. سال دوم. شماره19. 12.

23. مهندسین مشاور اردام و مهرازان. (1370) . طرح جامع مشهد. وزارت مسکن و شهرسازی. جلد پانزدهم.

24. مهندسین مشاور پارسوماش.(1391) . طرح تفصیلی حوزه میانی غربی. مشهد. وزارت راه و شهرسازی.

25. مهندسین مشاور خازنی. (1359) . طرح تفصیلی کلان شهر مشهد. وزارت مسکن و شهرسازی.

26. مهندسین مشاور فرنهاد .(1389) . طرح توسعه و عمران (جامع)کلان شهر مشهد مقدس. وزارت راه و شهرسازی.

27. مهندسین مشاور پارت. (1380) .طرح منطقه بندی و تعیین محدوده های دارای پتانسیل بلند مرتبه سازی در کلان شهر مشهد مقدس. وزارت مسکن و شهرسازی.

28. وزارت مسکن و شهرسازی.(1375) . آئین نامه طراحی راه های شهری -بخش 10 مسیرهای پیاده. تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران.

29. Abley, S. (2005). Walkability scoping paper. Retrieved from http:// www. levelofservice. com/ walkability - research.pdf.

30. Arora, P. (2007). Burnet avenue, Avondale neighborhood: Revitalization strategy (Unpublished master's thesis). University of Cincinnati, Cincinnati, OH.

31. Berke, P. R., Macdonald, J., White, N., Holmes, M., Line, D., Oury, K., & Ryznar, R. (2003). Greening development to protect watersheds: Does new urbanism make a difference? Journal of the American Planning Association, 69(4), 397-413.

32. Bohl, C. C. (2000). New urbanism and the city: Potential applications and implications for distressed inner‐city neighborhoods. Housing Policy Debate, 11(4), 761-801.

33. Boyko, C., Graeme-Evans, P., & Cooper, R. (2009). Designing sustainable cities. Oxford, England: Blackwell.

34. Brennan Ramirez, L. K., Hoehner, C. M., Brownson, R. C., Cook, R., Orleans, C. T., Hollander, M., ... Wilkinson, W. (2006). Indicators of activity-friendly communities: An evidence-based consensus process. American Journal of Preventive Medicine, 31(6), 515-524.

35. Forsyth, A., & Crewe, K. (2009). New visions for suburbia: Reassessing aesthetics and place-making in modernism, imageability and new urbanism. Journal of Urban Design, 14(4), 415-438.

36. Frank, L. D., Sallis, J. F., Conway, T. L., Chapman, J. E., Saelens, B. E., & Bachman, W. (2006). Many pathways from land use to health: Associations between neighborhood walkability and active transportation, body mass index, and air quality. Journal of the American Planning Association, 72(1), 75-87.

37. Jepson, E. J., & Edwards, M. M. (2010). How possible is sustainable urban development? An analysis of planners' perceptions about new urbanism, smart growth and the ecological city. Planning Practice & Research, 25(4), 417-437.

38. Kumar, R. (2009). Walkability of neighborhoods: A critical analysis of zoning codes. Cincinnati, OH: University of Cincinnati.

39. Larsen, K. (2005). New urbanism's role in inner-city neighborhood revitalization. Housing Studies, 20(5), 795-813.

40. Leather, J., Fabian, H., Gota, S., & Mejia, A. (2011). Walkability and pedestrian facilities in Asian cities: State and issues. Manila, PH: Asian Development Bank.

41. Meredith, J. R. (2003). Sprawl and the new urbanist solution. Virginia Law Review, 89(2), 447-503.

42. Moudon, A. V., Lee, C., Cheadle, A. D., Garvin, C., Johnson, D., Schmid, T. L... Lin, L. (2006). Operational definitions of walkable neighborhood: Theoretical and empirical insights. Journal of Physical Activity and Health, 3(1), 99-117.

43. Park, S. (2008). Defining, measuring, and evaluating path walkability, and testing its impact on transit users' mode choice and walking distance to the station. Berkeley, CA: University of California Press.

44. Shatfoe, H. (2008). Convivial urban spaces: Creating effective public places. London, England: Earthscan.

45. Shay, E., Spoon, S. C., & Khattak, A. J. (2003). Walkable environments and walking activity. Knoxville, TN: University of Tennessee Press.

46. Southworth, M. (2010). Designing the walkable city. Journal of Urban Planning Development, 131(4), 246-257.

47. Talen, E., & Koschinsky, J. (2011). Is subsidized housing in sustainable neighborhoods? Evidence from Chicago. Housing Policy Debate, 21(1), 1-28.

48. Tolley, T. (2003). Providing for pedestrians: Principles and guidelines for improving pedestrian access to destinations and urban spaces. Victoria, Australia: Department of Infrastructure.

49. Walters, D., & Brown, L. L. (2004). Design first: Design-based planning for communities. Oxford, England: Architectural.

50. Winstanley, A., Thorns, D. C., & Perkins, H. C. (2003). Nostalgia, community and new housing developments: A critique of new urbanism incorporating a New Zealand perspective. Urban Policy and Research, 21(2), 175-189.

51. Zehner, O. (2012). Green illusion. London, England: University of Nebraska Press.