اثر محلول پاشی سطوح مختلف اسید هیومیک بر خصوصیات رشدی، عملکرد و اجزاء عملکرد گندم (Triticum aestivum. L.) رقم پیشتاز

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 7، دوره 1، شماره 2، مهر 1388، صفحه 53-63   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v1i2.2686

نویسندگان

سمیرا سبزواری؛ حمید رضا خزاعی^*

گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران

چکیده

افزایش عملکرد محصولات زراعی، به ویژه گندم به علت داشتن بیشترین سطح زیر کشت و مصرف در کشور از اهمیت ویژه ای برخوردار است و اسید هیومیک به عنوان یک اسید آلی حاصل از هوموس و سایر منابع طبیعی، بدون اثرات مخرب زیست محیطی جهت بالا بردن عملکرد دانه در گندم، به خصوص در شرایط متغیر محیطی می‌تواند موثر واقع شود. به منظور بررسی اثر اسید هیومیک بر رشد و عملکرد گندم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال 1387 اجرا شد. تیمارها شامل اسید هیومیک در چهار سطح ( 0، 100، 200 و 300 میلی گرم در لیتر) و 4 زمان محلول پاشی (پنجه زنی، ساقه رفتن، ظهور برگ پرچمی و گرده افشانی) بود. نتایج نشان داد اثر متقابل محلول پاشی اسید هیومیک در زمان‌های مختلف بر وزن تر وخشک اندام هوایی، سطح برگ، ارتفاع ساقه و عدد کلروفیل متر معنی داری بود. بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی و سطح برگ و ارتفاع ساقه از محلول پاشی با غلظت 300 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک در زمان ظهور برگ پرچمی به دست آمد و بیشترین عدد کلروفیل متر مربوط به محلول پاشی در زمان برگ پرچم و با غلظت 200 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک بود. اسید هیومیک در غلظت 200 و 300 میلی گرم در لیتر به ترتیب بیشترین وزن بیولوژیک و وزن دانه را به خود اختصاص داد. بهترین زمان محلول پاشی برای رسیدن به بیشترین وزن سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه مرحله ظهور برگ پرچمی بود و بین غلظت‌های 200 و 300 میلی گرم در لیتر در غالب صفات تفاوت معنی داری دیده نشد. کمترین درصد سنبلچه نابارور نیز از محلول پاشی با غلظت 300 میلی گرم در لیتر اسید هیومیک و در زمان ساقه روی به دست آمد.

کلیدواژه‌ها

اسید هیومیک؛ گندم؛ عملکرد

مراجع

Astaraei, A.R., Ivani, R., 2008. Effect of organic sources as foliar spray and root media on nutrition of cowpea

plant. American-Eurasian J. Agric. Environ. Sci. 3, 352-356.

2- Aydin. A., Turan, M., Sezen., Y., 1999. Effect of fulvic+humic application on yield nutrient uptake in sunflower

(Heliantus annuus) and corn (Zea mays). Soil Sci. 6, 249-252.

3- Brownell, J.R., Nordstrom, O., Marihart, I., Jorgensen, G., 1987. Crop responses from two new Leonardite extracts.

Sci.Total Environ. 62, 492-499.

4- Chen, Y., Aviad, T., 1990. Effects of humic Substances on Plant Growth, in: MacCarthy, P et al. (Eds), Humic

Substances in Soil and Crop Sciences, Selected Readings. Amer. Soc. Of Agron., Madison WI, 161-186.

5- Crowford, J.H., Senn, T.L., Stembridge, G. E., 1968. The Influence of Humic Acid Fractions on Sprout Production

and Yield of the Carogold Sweet Potato. S. Carolina Ag. Exp. Sta. Tech. Bull. 1028.

6- Delfine, S., Tognetti, R., Desiderio, E., Alvino, A., 2005. Effect of foliar application of N and humic acids on

growth and yield of durum wheat. Agron. Sustain. 25, 183-191.

7- Dursun, A., Guvenc, I., 2000. Effects of different levels of humic avid on seedling growth of tomato and eggplant.

ISHS Acta Hort. 491.

8- Fernandez-Escobar, R., M. Benlloch, D. Barrancd, A. Duenas, AND J.A. Guterrez Ganan. 1996. Response of olive

trees to foliar application of humic substances extracted from leonardite. Scientia Horticulture 66, 191-200.

9- Jones, C.A., Jacobsen, J.S., Mugaas, A., 2004. Effect of humic acid phosphorus availability and spring wheat yield.

Fact. Fertilizer. 32.

10- Hasanzade daluie, M. 1994. Effect of foliar application time with humic acid on yield, component yield protein and

nitrogen remobilization and dry matter of two wheat cultivars. Ph. D. Thesis. Fac. Agri. Fedowsi Univ Mashhad.,

Iran. (In Persian with English summary).

11- Karakurt. Y., Unlu, Ha., Padem, H., 2008. The influence of foliar and soil fertilization humic acid on yield and

quality of pepper. Plant Soil Sci.

12- Kauser, A., Azam, F., 1985. Effect of humic acid on wheat seeding growth . Environmental and Experi. Bot. 25,

245-252.

13- Mallikarjuna, M., Govindasamy, R., Chandrasekaran, S., 1987. Effect of humic acid on sorghum vulgare var.

CSH-9.Current. Sci. 56, 1273.

14- Michael, K., 2001. Oxidized lignites and extracts from oxidizwd lignites in agriculture. Soil. Sci. 1-23.

15- Mishra, B., Srivastava, L.L. 1988. Physiological properties of has isolated form major soil associations of bihar.

Soil. Sci. 36, 1-89.

16- Padem. H., Ocal,A., Alan, R., 1999. Effect of humic acid added foliar fertilizer on quality and nutrient content of

eggplant and pepper seedlings. ISHS Acta Hort. 491.

17- Perkasem, B., Netsangtip, R., Lordkaew, S., Cheng, C., 1993. Grainset failure in boron deficient wheat. Plant and

Soil 155/156, 309-312.

18- Samavat, S., Malakuti, M. 2005. Samavat, S., and Malakooti, M. 2006. important use of organic acid (humic and

fulvic) for increase quantity and quality agriculture productions. Water and soil researchers technical issue 463: 1-

13.

19- Sangeetha, M., Singaram, P., Uma Devi, R., 2006. Effect of lignite humic acid and fertilizer on yield of onion and

nutrient availability. International Union of Soil Sci. 21, 163.

20- Sebahattin, A., Necdet, C. 2005., Effects of different levels and application times of humic acid on root and leaf

yield and yield components of forage Turnip (Brassica rapa L.) .Agronomy. J. 4, 130-133.

21- Shariff, M., 2002. Effect of lignitic coal derived HA on growth and yield of wheat and maize in alkaline soil. Ph.D

Thesis, NWFP Agric Univ Peshawar, Pakistan.

22- Sladky, Z., Tichy, V., 1959. Applications of humus substances to overground organs of plants. Biol. Plant. 1, 9-15.

23- Tattini, M., . Chiarini, A., Tafani, R., Castagneto, M., 1990. Effect of humic acids on growth and nitrogen upyake

of container – grown olive. (OLEA EUROPAEA L. ‘MAURINO’). Acta Hort. (ISHS) 286, 125-128.

24- Ulukan, H., 2008. Effect of soil applied humic acid at different sowing times on some yield colponents in wheat

hybrids. International Journaly of Bot. 4, 164-175.

62 نشریه بوم شناسی کشاورزی، جلد 1، شماره 2، سال 1388

25- Valdrighi, M.M., Pear, A., Agnolucci, M., Frassinetti, S., Lunardi, D., vallini, G., 1996. Effects of compost-derived

humic acids on vegetabale biomass production and microbial growth within a plant (Cichorium intybus) soil

system: A comparative study. Agric. Ecosyst. Environ. 58, 133-144.

26- Vaughan, D., Linehan. D.J., 2004. The growth of wheat plants in humic acid solutions under axenic conditions.

Plant and Soil. 44, 445-449.

27- Vaughan. D., 1974. A possible mechanism for humic acid action on cell elongation in root segmentes of Pisum

Sativum aseptic condition. Soil Bio. Biu. 6, 24-247.

28- Xudan, X. 1986. The effect of foliar application of fulvic acid on water use, nutrient uptake and wheat yield. Aust.

J. Agric. Res. 37, 343-350.