مطالعه برخی خصوصیات اکوفیزیولوژیکی مؤثر در افزایش توانایی رقابت ارقام گندم (Triticum aestivum) ایرانی قدیم و جدید با علف‌هرز یولاف ‌وحشی(Avena ludoviciana)

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 5، دوره 2، شماره 2 - شماره پیاپی 4، 1383، صفحه 160-174   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v2i2.1250

نویسندگان

اسکندر زند^{* 1}؛ علیرضا کوچکی²؛ حمید رحیمیان مشهدی³؛ رضا دیهیم فرد⁴؛ سعید صوفی زاده⁵؛ مهدی نصیری محلاتی²

¹موسسه گیاهپزشکی کشور

²دانشگاه فردوسی مشهد

³دانشگاه تهران

⁴تهران، دانشگاه شهید بهشتی ، پژوهشکده علوم محیطی

⁵شهید بهشتی تهران

چکیده

به منظور مطالعه خصوصیات اکوفیزیولوژیکی مؤثر در افزایش توانایی رقابت گندم با علف‌هرز یولاف ‌وحشی، آزمایشی در سال زراعی 78-1377 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. در این آزمایش 6 رقم از ارقام آزاد شده در بین سال‌های زراعی 1336 تا 1374 به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی، با سه تکرار و در تراکم مطلوب خود، با و بدون علف‌هرز یولاف ‌وحشی کشت شدند. تراکم یولاف ‌وحشی 80 بوته در متر مربع در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد که توانایی رقابت ارقام جدید بیشتر از ارقام قدیمی بود و رقم جدید الوند و رقم قدیمی بزوستایا، به ترتیب بیشترین و کمترین توانایی رقابت با علف‌هرز یولاف ‌وحشی را داشتند. رقم الوند در حضور یولاف ‌وحشی از نظر خصوصیاتی مانند سرعت تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول، شاخص سطح برگ و سرعت رشد نسبی سطح برگ، نسبت به رقم قدیمی بزوستایا برتری داشت و ارتفاع یولاف ‌وحشی در رقم الوند نسبت به ارتفاع آن در رقم بزوستایا کمتر بود. همچنین ساختمان تاج پوشش رقم الوند به نحوی آرایش پیدا کرده بود که حداکثر سطح برگ خود را در ارتفاع بالاتری نسبت به رقم بزوستایا قرار داد و این خصوصیت مانع از غالبیت کامل تاج پوشش یولاف ‌وحشی گردید. مهم‌ترین صفات مؤثر بر توانایی رقابت گندم عبارت بودند از: سطح برگ گیاه در انتهای مرحله پنجه زنی ، شاخص سطح برگ، سرعت رشد نسبی سطح برگ و ارتفاعی که حداکثر سطح برگ در آن قرار داشت.