بررسی الگوی تجارت محصولات عمده کشاورزی در کشور ایران با استفاده از رویکرد تجارت مجازی نهاده ها (با تأکید بر زمین زراعی و نیروی کار)

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 13، دوره 24، شماره 2، اردیبهشت 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v1389i2.3942

نویسندگان

عادله اسمعیلی دستجردی پور^{* 1}؛ حسین مهرابی²

¹گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شهید باهنر کرمان

²گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده کشاورزی ، دانشگاه شهید باهنر کرمان

چکیده

گسترش آزادسازی تجاری در کشورها سبب افزایش مقدار تجارت کالاهای تولید شده در بخش های مختلف اقتصادی شده است. بهره گیری از روند تجارت جهانی از طریق بالا بردن قدرت رقابت پذیری مورد توجه بسیاری از محققان و سیاست گذاران در کشورهای مختلف بوده است. از آنجایی که یکی از عوامل ایجاد کننده مزیت نسبی فراوانی عوامل تولید است و زمین زراعی و نیروی انسانی از جمله نهاده های فراون تولیدی در بخش کشاورزی در کشور ایران محسوب می شوند، تحقیق حاضر الگوی تجاری ایران را در بخش کشاورزی از منظر فراوانی این نهاده های تولیدی مورد بررسی قرار داده است. برای این منظور میزان زمین و نیروی کار پنهان شده در صادرات و واردات محصولات کشاورزی تجارت شده به تفکیک محصولات و گروه کشورهای شریک تجاری ایران با استفاده از روش شاخص ها و محاسبه جریان مواد در دوره زمانی 86-1376 محاسبه شده است. نتایج بدست آمده نشان می دهد الگوی کنونی تجاری ایران در بخش کشاورزی با فراوانی نهاده های زمین زراعی و نیروی انسانی سازگاری ندارد. به عبارت دیگر کشور ایران علی رغم داشتن زمین فراوان مستعد کشاورزی و نیروی انسانی فراوان، واردکننده خالص زمین و نیروی انسانی مجازی به واسطه تجارت محصولات مختلف کشاورزی با گروه کشورهای شریک تجاری خود بوده است. از این رو لازم است الگوی تجاری محصولات کشاورزی در کشور ایران برای دست یابی به حداکثر سود اجتماعی و منتفع شدن از جریان تجارت بین الملل مورد بازنگری قرار گیرد.

طبقه بندی JEL: Q24 ,Q17 ,F13

کلیدواژه‌ها

ایران؛ تجارت خارجی؛ تجزیه و تحلیل جریان مواد؛ زمین مجازی؛ نیروی کار مجازی