بررسی عملکرد مدیریت مشارکتی آبیاری در ایران "مطالعه موردی تعاونی آب بران تجن"

اقتصاد و توسعه کشاورزی

مقاله 15، دوره 24، شماره 2، تیر 1389   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jead2.v1389i2.3937

نویسندگان

نیلوفر تاهباز صالحی¹؛ مجید کوپاهی²؛ محمدرضا نظری^{* 2}

¹شرکت مهندسی مشاور مهاب قدس

²دانشکده اقتصاد و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران

چکیده

تشکل های آب بران یکی از الگوهای تشکیل و توسعۀ بازار آب و مجرای انتقال مدیریت آب از بخش دولتی به مصرف کنندگان آب است که در سال های اخیر در بحث مدیریت منابع آب در بخش کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار شده است. در ایران نیز تلاش هایی در این زمینه شکل گرفته و بر اساس این سیاست، اقدام به توسعه و تشکیل تعاونی های آب بران در اراضی تحت پوشش برخی از شبکه های آبیاری و زهکشی پایاب سدها شده است. با توجه به نوپایی این تجربه در کشور نیاز است که عملکرد این نهادها مورد ارزیابی و پایش قرار گیرد. بر اساس این ضرورت در این پژوهش سعی شد، عملکرد تعاونی آب بران تجن در استان مازندران به صورت موردی از سه جنبۀ افزایش بهره وری کل عوامل تولید، جلب رضایت اعضاء و همچنین شاخص های عملکرد مدیریتی مورد بررسی قرار گیرد. نتایج مطالعه نشان داد که اعضای این تعاونی از راندمان آبیاری، بازدهی اقتصادی آب و بهره وری کل عوامل تولید بالاتری نسبت به زارعین مجاور خود (کشاورزان خارج از محدودۀ تعاونی) برخوردار هستند. افزون بر این، تعاونی مذکور موفق به جلب رضایت و اعتماد حدود 65 درصد از کشاورزان عضو شده است که از عوامل موثر بر رضایت آنها آموزش و ترویج و همچنین مسائل و قشربندی های اجتماعی است. نسبت خودکفایی مالی و نسبت وصول آب بهاء در این شرکت به ترتیب 79 و 65 درصد برآورد شده است.

کلیدواژه‌ها

تعاونی آب بران؛ بازار آب؛ بهره وری کل عوامل تولید؛ تجن