مقایسه تفسیر شکاکانه با تفسیر طبیعت گرایانه از فلسفه هیوم

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 6، دوره 41، شماره 1، خرداد 1388   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v41i1.3181

نویسندگان

مروارید مروارید^* ؛ علی حقی

چکیده

آیا هیوم واقعاً تجربه گرایی شکاک بود؟ تصویر رایجی که تا چندی پیش از هیوم وجود داشت، او را تجربه‌گرایی ترسیم می‌کرد که بر خلاف تجربه‌گرایان پیش از خود توانست شکاکیت را، که نتیجة منطقی تجربه‌گرایی است، از آن استنتاج کند. طبق این تفسیر، کل پروژه هیوم نفی و رد معرفت متافیزیکی و نیز علمی براساس اصول تجربه‌گرایی است. اما در نیمة اول قرن بیستم، دیوید کمپ اسمیث تفسیر ایجابی‌تر جدیدی از هیوم ارائه داد. طبق تفسیر او کل هدف هیوم نفی و رد نیست، بلکه هدف اصلی او آن است که نشان دهد باورهای بنیادین انسان، که طبق اصول تجربه گرایی از تجربه و یا عقل غیر قابل کسب هستند، از طبیعت انسان ناشی می‌شوند، و به دیگر سخن، طبیعت آن ها را به ما تحمیل می‌کند. این تحلیل اسمیث، هیوم را از تجربه‌گرایی شکاک به فیلسوفی طبیعت‌گرا تبدیل می کند. این نوشتار در صدد انجام
مقایسه‌ای اجمالی بین این دو تفسیر از هیوم است.
کلیدواژه ها: فلسفة هیوم، تجربه گرایی، شکاکیت، طبیعت گرایی، باورهای بنیادین.