بررسی اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 2، دوره 7، شماره 13، مهر 1394، صفحه 1-19   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v7i13.50517

نویسنده

اعظم استاجی^*

ددانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

مقاله حاضر از منظری تاریخی و رده شناختی به بررسی اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی می پردازد و نشان می دهد که اولا، نظام اصطلاحات خویشاوندی در زبان فارسی با همگانیهای گرینبرگی مطابقت دارد و دوم از دیدگاهی تاریخی اصطلاحات مربوط به یک خانواده هسته ای شامل پدر، مادر، خواهر، برادر، دختر، پسر، زن و شوهر از دوره باستان به امروز رسیده اند. اما اصطلاحات مربوط به عمه، عمو، خاله، دایی از عربی و ترکی وامگیری شده اند. ورود این واژه ها که تمایز جنس و نسل را بیان می کنند با حذف مقوله جنس در دوره میانه بی ارتباط نیست. حذف تصریف جنس که در دوره باستان موجود بوده است، باعث می شود در دوره میانه با ابزارهای دیگری مقوله جنس در اصطلاحات خویشاوندی (که از مقوله اسم اند) نشان داده شود. این اصطلاحات هر چه که بوده اند به فارسی امروز نرسیده اند. اما ورود معادلهای عربی و ترکی به فارسی و کاربرد گسترده آنها نشان می دهد تمایز جنس در اصطلاحات خویشاوندی برای فارسی زبانها ضروری بوده است.

کلیدواژه‌ها

اصطلاحات خویشاوندی؛ زبانشناسی تاریخی؛ رده شناسی؛ مردم شناسی؛ نظام خانواده

مراجع

References (in Persian)

Behnam, J. (1971). Family and kinship structures in Iran. Tehran: Kharazmi Publications.

Farahvashi, B. (1973). Persian culture in Pahlavi Dynasty. Tehran: Society for National Heritage Publications.

Farahvashi, B. (1999). ArdeshirBābakān’s record. Tehran: University of Tehran Press.

KoushkJalali, A. (1997). Kinship terminology in Persian language, ambiguity in the meaning and use of words. The Letter of Academy,3(3), 113-130.

Mazaheri, A. K. (1994). Iranian family in pre-Islamic period (A. Tavakol, Trans.). Tehran: Ghatreh Publications. (Original work published 1938).

Neil MacKenzie, D. (2004). A concise Pahlavi dictionary (M. Mirfakhraei, Trans.). Tehran: Institute for humanities and cultural studies. (Original work published 1994).

References (in English)

Hage, P. (1999). Marking universals and the structure and evolution of kinship terminologies: Evidence from Salish. Journal of the Royal Anthropological Institute, 5(3), 423-441.

Heath, J. G. (2006). Kinship expressions and terms. In K. Brown (Ed.), Encyclopedia of language and Linguistics (pp. 214-217). Amsterdam: Elsevier.

Jonsson, N. (2001). Kin terms in grammar. In M.Haspelmath, E. König, W. Oesterreicher, & W. Raible (Eds.), Language typology and universals (pp. 1203-1214). Berlin & New York: De Gruyter Mouton.

Kent, R. G. (1953). Old Persian: Grammar, texts, lexicon. New Haven: American Oriental Society