بررسی تطبیقی مفهوم «روابط استراتژیک» بر روابط جمهوری اسلامی ایران و فدارسیون روسیه

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 6، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 11، فروردین 1397، صفحه 147-173   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v3i10.83005

نویسندگان

مسعود عبدی؛ عبدالرضا فرجی راد^* ؛ ریباز قربانی نژاد

دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

الگوهای رفتاری، شیوه‌ها و رویکردهایی هستند که دولت‌ها برای دستیابی به منافع و امنیت ملی خود نسبت به یکدیگر اتخاذ می‌کنند. روابط استراتژیک، الگویی از مدیریت روابط است که به اشکال مختلفی مانند ائتلاف، اتحاد، رقابت و شراکت نمود می یابد. اینکه کشورها، الگوی رفتاری روابط استراتژیک را بر مناسبات و تعاملات خود تطبیق دهند مستلزم وجود یا رعایت برخی الزامات و مولفه هاست. مناسبات ج.ا.ایران و فدراسیون روسیه، موضوعی است که طی سالیان اخیر، در موضع گیری های دیپلماتیک یا از سوی تحلیلگران و صاحب نظران به «روابط استراتژیک» توصیف شده است. اهدف پژوهش حاضر این است که به این سوال پاسخ دهد که آیا براساس الزامات و مولفه های مفهوم روابط استراتژیک، می توان روابط دو کشور مذکور را در این زمره درنظر گرفت؟ روش پژوهش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر گردآوری اطلاعات از طریق بررسی اسنادی و آثار پیشینی و کتابخانه­ ای است. فرضیه پژوهش این است که روابط ایران و روسیه، همکاری اجباری یا محتاطانه بوده که صرفا عناصری از روابط استراتژیک را در خود دارد اما تطبیق الگوی روابط استراتژیک مستلزم رعایت الزامات و تحقق مولفه ­هایی است که به بحث گذاشته شده ­اند.

کلیدواژه‌ها

روابط استراتژیک؛ اتحاد؛ شراکت؛ رقابت؛ ج.ا.ایران؛ روسیه

مراجع

1. Abdi, M. (2019). Explanation of Influential indicators in formation of strategic relations between countries, a case study of the relations between the Islamic Republic of Iran and the Russian Federation. (Unpublished PhD Thesis), Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran. [In Persian]

2. Asisian, N. (2013). Russia & Iran: Strategic Alliance or Marriage of Convenience, Small Wars Journal. Available at: https:// smallwarsjournal .com/ jrnl/art/russia-iran-strategic-alliance-or-marriage-of-convenience accessed: July 20, 2018.

3. Czechowska, L, (2013). The Concept of Strategic Partnership as an Input in the Modern Alliance Theory. The Copernicus Journal of Political Studies, No.2 (4), 36-51.

4. Eisnstadt, Mi. (1996). Iranian Military Power; Capabilities and Intentions. Washington DC: Washington near east Institute.

5. Fite, B. (2012). U.S. and Iranian Strategic Competition: The Impact of China and Russia. Center for Strategic and International Studies (CSIS).

6. Gajauskaitė, I. (2014). Strategic Partnerships in Foreign Policy: Comparative Analysis of Polish - Ukrainian and Lithuanian - Ukrainian Strategic Partnerships. Lithuanian Annual Strategic Review (The Journal of Military Academy of Lithuania), 11(1), 189–229. DOI: https://doi.org/10.2478/v10243-012-0028-x

7. Hafeznia, M. (2006). Geopolitical Principles and Concepts. Mashhad: Papeli Pub. [In Persian]

8. Ivanov, I.S. (2014). Modern Russia-Iranian Relations: Challenges and Opportunities. Moscow: Russia International Affairs Council.

9. Kam, E. (2016). Will Russia and Iran Walk Hand in Hand? Strategic Assessment, 19(2), 41-51.

10. Karami. J. (2005). Russia and the Greater Middle East Plan: Pragmatic Marginal Actor. Middle East Studies Quarterly, Vol. XII (3), 49- 66. [In Persian]

11. Karami. J. (2016). Russia's security strategy in West Asia. Tehran: Abrare-e-Moaser Pub. [In Persian]

12. Kassianova, A. (2006). Russian Weapons Sales to Iran: Why They Are Unlikely to Stop. PONARS Policy Memo No.427, 1-5. Available at: http://www.ponarseurasia.org/memo/russian-weapons-sales-iran-why-they-are-unlikely-stop

13. Katz, M.N, (2016). Syria and the Regional Quagmire of the Middle East. IEMed. Available at: www.iemed.org

14. Koulaie, E. (1999). Russia Federation. Tehran: Institute for Political and International Studies. [In Persian]

15. Koushki, M. Taheribazi, E. (2015). Russia's presence in the Middle East under Putin Adminstration. Journal of Central Eurasian Studies, No.16, 43-62. [In Persian]

16. Mojtahedzadeh, P. & Rashidinezhad, A. (2011). Geopolitical analysis of Russian foreign policy towards Iran's nuclear program 2000-2008. Geopolitics Quarterly, 7(2), 1-39. [In Persian]

17. Nezamipour, Q. (2003). The effects of Russian regional policies on the national security of the Islamic Republic of Iran. Middle East Quarterly, 10(20), 1-32. [In Persian]

18. Omelicheva, M.Y. (2012). Russia's Foreign Policy toward Iran: A Critical Geopolitics Perspective. Journal of Balkan and near Eastern Studies. 14(3): 331-344.

19. Omidi, A. (2008). Political Culture and its Impact on the Iranian Approach to Russia. Central Asian and Caucasian Journal, No.61. 65-90. [In Persian]

20. Pieper, M.A. (2012). Russia and Iran: Strategic Partners or Competing Regional Hegemons? A Critical Analysis of Russian-Iranian Relations in the Post-Soviet Space. Inquiries Journal, 4(4), 1-2.

21. Roberts, S. (2013). Russia as an International actor: The View from Europe and the US. The Finnish Institute of International Affairs. 37(2), 1-70. Available at: https://www.fiia.fi/wp-content/uploads/2017/01/fiia_report37_web.pdf

22. Rossick, S. Reuter, E. (2007). China - EU: A Common Future, New Jersey: World Scientific Publishing.

23. Shad, M. (2017)..Iran in the geometry of Russian foreign policy]. Tehran: Abrar-e-Moaser Pub. [In Persian]

24. Vaezi, M. (2005). Patterns of American and Russian behavior in the process of political change in Eurasia. Central Asian and Caucasian Studies Quarterly, 4(29), 99-122. [In Persian]

25. Walt, S. (1987). The Origins of Alliances. Ithaca, NY: Cornell University Press.

26. Zargar, A. (2005). Limitations of Strategic Alliance between Iran and Russia. Rahbord Quarterly, No.36, 275-294. [In Persian]

27. Arbatove, A, (July 17, 2014). Iran, Russia, and the Ukrainian Crisis, the National Interest, available at: https://nationalinterest.org/blog/the-buzz/iran-russia-the-ukrainian-crisis-10902, accessed: July 20, 2018.

28. Dutkiewicz, P, kozhanov, N. (May 2016). Civil War in Syria and the Evolution of Russian- Iranian relations. Emirates policy Center. P.6. available at: https://epc.ae/

29. Moshirzadeh, H, (28/12/2017). اStrategic relationships and strategic partnerships; Components and Indicators. (Unpublished Interview), Tehran. [In Persian]

30. Preiholt, H, (10/06/2018). The difference of Strategic Relationship and Strategic Partnership. (Unpublished Interview).