امکان‌سنجی و بسترسازی توسعه شهر الکترونیک در شهرهای منطقه‌ای (مطالعۀ موردی: شهر گرگان)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 9، دوره 4، شماره 2 - شماره پیاپی 7، اسفند 1396، صفحه 151-168   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v4i2.49157

نویسندگان

حسین موسی زاده^{* 1}؛ خدارحم بزی²؛ جعفر میرکتولی²؛ محمد فرخ زاد²

¹دانشگاه اتوش لوراند

²دانشگاه گلستان

چکیده

امروزه فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌عنوان اصلی‌ترین محور تحول و توسعه سبب پیدایش ساختاری جدید در ادارة شهرها شده و مجموعه‌ای به نام شهر الکترونیک برای شهرها در حال شکل‌گیری است. با توجه به این‌که تردد انسان و وسایل نقلیه در شهرها جهت رفع نیازهای روزمره همیشه مشکلاتی چون افزایش تصادف‌ها، ترافیک و آلودگی را به وجود می‌آورد، لزوم به‌کارگیری فناوری اطلاعات و تکنولوژی در شهرها جهت رفع مشکلات و سهولت در انجام امور روزمره امری ضروری است. پژوهش حاضر با هدف امکان‌سنجی و بسترسازی شهر الکترونیک در محدودة شهری گرگان با روش توصیفی– تحلیلی و کاربردی و همچنین استفاده از روش دلفی (استفاده از نظر کارشناسان) انجام گرفته است. جامعة مورد مطالعه در این تحقیق، کارشناسان، متخصصان و مدیران حوزة مدیریت شهری و فناوری اطلاعات شهر گرگان است و از آن‌جایی که تعداد صحیح از جامعة مورد مطالعه در دسترس نیست، به‌صورت تخمینی تعداد 70 نفر از آن‌ها انتخاب شده و پرسش‌نامه بین آن‌ها توزیع شده است نتایج به‌دست‌آمده از آزمون کای اسکوئر نشان‌دهندة استفادة متوسط شهروندان گرگانی از فناوری اطلاعات و ارتباطات است. همچنین، نتایج به‌دست‌آمده از آزمون رگرسیون نشان‌دهندة ارتباط بسیار زیاد بین مؤلفة گسترش آموزش کامپیوتر و اینترنت به همة طبقات جامعه و تفکر استراتژیک بلندمدت در سطح کلان کشور با شکل‌گیری شهر الکترونیک است، به‌گونه‌ای که ضریب Beta خود گویای این مطلب است.

کلیدواژه‌ها

امکان‌سنجی؛ بسترسازی؛ شهر الکترونیک؛ گرگان

مراجع

1. بمانیان، م.، سالاری، م.، غفرانی، س. و بمانیان، ر. (1391). ارزیابی عوامل مؤثر بر پذیرش خدمات شهر الکترونیک با استفاده از مدل تلفیقی پذیرش فناوری اطلاعات (TAM) و رهیافت نظری رفتار برنامه‌ریزی‌شده (TPB) و اعتماد (Trust) (مطالعة موردی: دفاتر خدمات الکترونیک شهر تهران). مدیریت شهری، 10 (29)، 150-131.

2. پوراحمد، ا.، محمدپور، ص.، بوچانی، م. (1389). بررسی مفهوم مشارکت شهروندان در امور شهر الکترونیکی. فصل‌نامة جغرافیای انسانی، 2 (4)، 117-105.

3. جلالی، ع.ا. (1382). شهر الکترونیک. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران.

4. حاتمی‌نسب، س.ح.، طالعی‌فر، ر.، عسگری‌نژاد، منیره.، دهقانی، ع. (1390). ارزیابی دیدگاه مدیران در خصوص وضعیت شهر الکترونیک (مطالعة موردی: شهر الکترونیک یزد). کاوش‌های مدیریت بازرگانی، 3 (5)، 26-1.

5. حضرتی لیلان، ا.، خدیوی، ا. (1389). بررسی تأثیر فناوری اطلاعات و ارتباطات (شهر الکترونیک) بر ساختار کالبدی شهر از دیدگاه کارکنان منطقة 1 شهرداری تبریز. فراسوی مدیریت، 3 (12)، 157-135.

6. خوارزمی، ا.ع.، شاددل، ل. (1393). ارزیابی سیستمی بعد اجتماعی در استقرار شهر الکترونیک بجنورد. پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری. 2 (1)، 118-95.

7. رهنورد، ف.ا.، محمدی، د. (1386). ارزیابی مراحل تکاملی دولت الکترونیک در ایران. پژوهش‌نامة علوم انسانی و اجتماعی، 7 (27)، 80-63.

8. سرافرازی، م.، معمارزاده، غ. (1386). پارادایم دولت الکترونیک ضرورتی اساسی در استقرار شهرداری الکترونیک. چهارمین کنفرانس بین‌المللی مدیریت فناوری اطلاعات و ارتباطات. تهران، هتل المپیک.

9. شریف نژاد، م. (1393). ارزیابی و سنجش عوامل مؤثر بر اعتماد به شهر الکترونیک (نمونة موردی: شهر الکترونیک در یزد). برنامه‌ریزی فضایی، 4 (2)، 188-175.

10. صفری، س.، و کنعانی، ا. (1386). شهرداری الکترونیک زیربنای شهر الکترونیک. اولین کنفرانس بین‌المللی شهر الکترونیک. تهران، سالن همایش‌های برج میلاد.

11. عاملی، س.ر. (1382). دو جهانی شدن و آیندة جهان. کتاب ماه، (70-69)، 28-15.

12. خان‌زاده، ع. (1386). شهر، شهرداری و شهروند الکترونیک. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی.

13. علیزاده اصل، ج.، ضرابی، ا.، و تقوایی، م. (1394). ارزیابی عوامل مؤثر بر تحقق شهرهای الکترونیک (موردشناسی: شهر ارومیه). جغرافیا و آمایش شهری-منطقه‌ای، 5 (15)، 255-233.

14. قیانچی، ا.ح. (1389). ارائة چارچوبی برای برنامه‌ریزی توسعة شهرداری الکترونیک در ایران. مجموعه‌مقالات اولین کنفرانس بین‌المللی شهرداری الکترونیکی. تهران: سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.

15. کریمی ثانی، و. (1392). تحلیل زمینه‌های تحقق شهر الکترونیک در سبزوار. پایان‌نامة منتشرنشدة کارشناسی ارشد. دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد، ایران.

16. کیانی، ا. (1390). شهر هوشمند ضرورت هزارة سوم در تعاملات یکپارچة شهرداری الکترونیک (ارائة مدل مفهومی-اجرایی با تأکید بر شهرهای ایران). آمایش محیط، 4 (14)، 64-39.

17. مشهدی‌زاده دهاقانی، ن. (1386). تحلیلی از ویژگی‌های برنامه‌ریزی شهری در ایران. تهران: انتشارات دانشگاه علم و صنعت.

18. موسی‌زاده، ح.، بزی، خ.، میرکتولی، ج.، و فرخ‌زاد، م. (1394). نقش و جایگاه شهر مجازی (الکترونیک) در فرآیند توسعة شهری با تاکید بر شهر گرگان. تهران: هفتمین کنگرة جغرافیای سیاسی شهر.

19. موسی‌زاده، ح. (1395). امکان‌سنجی الزامات و نقش شهر الکترونیک در فرآیند توسعة پایدار در شهر گرگان، پایان‌نامة منتشرنشدۀ کارشناسی ارشد. دانشگاه گلستان. گرگان، ایران.

20. Angelopouls, S., Kitsios, F., & Papadopouls, T. (2010). New service development identifying critical success factor. Journal of Business Process Management, 4(1), 95-118.

21. Chen, Y., & Gant, J. (2001). Transforming local e-government services the use of application service providers. Government Information Quarterly, 18, 343-345.

22. Denis, A. R., & Justin, B. K. (2014). Public services and electronic government for Chicago’s digital city, advanced information science research center (AISRC). Illinois Population, Chicago, USA.

23. Droege, P. (1999). Intelligent environments. Amsterdam: Elsevier Science B. V.

24. Ebbers, W. E. (2007). Electronic government: Rethinking channel management strategies. Government Information Quarterly, 25(2), 181-201.

25. Ebrahim, Z., & Irani, Z. (2005). E-Government adoption architecture and barriers. Journal of Business Process Management, 11(5), 589-611.

26. Helbig, N., Ramon Gil-Gracio, J., & Ferro, E. (2009). Understanding the complexity of electronic government, implications from the digital divide literature. Government Information Quarterly, 26(1), 89-97.

27. Kinder, T. (2002). Vote early, Vote often? Tele-democracy in European cities. Public Administration, 80(3), 557-582.

28. King, S. (2007). Citizen as customers: Exploring the future of CRM in UK local government. Government Information Quarterly, 24, 47-63.

29. La Porte, T., M., Demchak, C. C., Jong, M., & Friis, C. (2002). Democracy and bureaucracy in the age of the web, empirical findings and theatrical speculations. Administration & Society, 34(4), 411-446.

30. Lee, J. K. (2000). E-citizen. Social Education, 64(6), 378-379.

31. Moon, M. (2002). The evolution of E-government among municipalities: Rhetoric or reality? Public Administration Review, 62(4), 424-434.

32. Odendaal, N. (2003). Information and communication technology and local governance: Understanding the difference between cities in developed and emerging economies. Computers, Environment and Urban System, 27, 585-607.

33. Reddick, C. (2005). Citizen interaction with E-government: From the streets to servers. Government Information Quarterly, 22(1), 38-57.

34. Serrano, C., Rueda, M.., & Portillo, P. (2009). Determinant of e-government extension. Online Information Review, 33(3), 476-498.

35. Singh, A. K., & Sahu, R. (2007). Integrating internet, telephones, and call centers for delivering better quality e-governance to all citizens. Government Information Quarterly, 25(3), 477-490.

36. Trkman, P., & Turk, T. (2009). A conceptual model for the development of broadband and egovernment. Government Information Quarterly, 26(2), 416-424.

37. Weerakkody, V., El-Haddadeh, R., & Al-shafi, S. (2011). Exploring the complexities of government. Administration, 80(3), 557-582.

38. Yang, J., Brandon, P. S., & Sitwell, A. C. (2005). Smart and sustainable built environment. Oxford: Blackwell Publishing.