مقایسۀ دفاعیه های خواجه نصیرالدّین طوسی و ابن رشد از فلسفه (مسألۀ بساطت واجب الوجود)

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 4، دوره 41، شماره 2، دی 1388   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v41i2.3956

نویسنده

فتاحی اردکانی فتاحی اردکانی^*

چکیده

فلسفه همواره مورد هجمۀ مخالفان بوده است و موافقان در برابر این حملات به دفاع از آن می پرداختند. در میان مخالفان فلسفه نام غزالی و فخر رازی می درخشد و ابن رشد و خواجه نصیر طوسی در برابر هجمه های بی امان این دو تن با نوشتن کتاب تهافت التهافت و شرح مشکلات الاشارات در مقام دفاع و پاسخ از این اشکالات برآمدند. در این مقاله دفاعیه های خواجۀ طوسی و ابن رشد در مسألۀ بساطت واجب و تنها با استفاده از دو کتاب تهافت التهافت و شرح مشکلات الاشارات، مقایسه شده است، ولی برای روشن شدن بهتر دفاعیه ها اشکالات فخر رازی و غزالی هم ذکر شد. در این مقاله معلوم می شود که ابن رشد بر خلاف خواجه واجب را دارای ماهیت می داند اما ماهیت او را عین وجود او می داند و معتقد است واجب جنسِ مشکک است و در نتیجه، حدّ متناسب با خود دارد. در ضمن طرح گستردۀ دفاعیه های خواجه در میان فلاسفۀ بعد از او را ناشی از جایگاه دو کتاب اشارات و تجرید وی در میان فلاسفه دانسته است.
کلید واژه ها: ابن رشد، خواجۀ طوسی، ابن سینـا، فلسفـه، دفاعیه هـا، انـواع ترکیـب،
واجب الوجود.