تأثیر دی اکسیدکربن و نیتروژن بر تجزیه بقایای گندم (Triticum aestivum L.) و یونجه (Medicago sativa L.) در دو خاک آهکی و غیر آهکی

بوم شناسی کشاورزی

مقاله 3، دوره 2، شماره 1 - شماره پیاپی 3، فروردین 1389، صفحه 19-26   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jag.v2i1.7593

نویسندگان

سلماز رضوی دربار^* ؛ امیر لکزیان؛ اکرم حلاج نیا؛ غلامحسین حق نیا

گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران

چکیده

استفاده از بقایای گیاهی درسیستم های کشاورزی پایدار به منظور حفظ حاصلخیزی خاک اهمیت زیادی دارد. کیفیت مواد آلی، غلظت دی اکسیدکربن و میزان نیتروژن خاک از جمله عواملی هستند که بر تجزیه بقایای گیاهی تأثیر بسزایی دارند. در این مطالعه تأثیر دو سطح دی اکسیدکربن (360 و700 پی پی ام) و دو سطح کود نیتروژن (صفر و 200 کیلوگرم کود اوره در هکتار خاک) ، در شش زمان (صفر، 10، 20 ، 40، 60 و 90 روز) با دو تکرار با آرایش فاکتوریل و در قالب طرح کاملاً تصادفی بر تجزیه بقایای گندم (Triticum aestivum L.) و یونجه (Medicago sativa L.) در دو خاک با درصد آهک متفاوت (66/32 و 4/3 درصد آهک ) در شرایط آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. رطوبت نمونه های خاک (70 درصد ظرفبت زراعی) در طول آزمایش ثابت نگه داشته شد. میزان تجزیه بقایای گیاهی به عنوان شاخص ماده آلی خاک انتخاب گردید. نتایج نشان داد که میزان تجزیه بقایای گیاهی در هر دو خاک آهکی و غیرآهکی با افزایش غلظت دی اکسیدکربن افزایش یافت. نتایج همچنین نشان داد افزایش میزان نیتروژن در خاک سبب افزایش میزان تجزیه بقایای گندم و یونجه گردید. در تمام تیمارها میزان تجزیه بقایای گندم و یونجه در خاک آهکی بیشتر از خاک غیر آهکی بود.

کلیدواژه‌ها

غنی سازی دی اکسید کربن؛ کربنات کلسیم؛ کود نیتروژن؛ معدنی شدن بقایای گیاهی

مراجع

1- Arnone, J.A., Zaller, J.G., Spehn, E.M., Niklaus, P.A., Well, C.S., and Korner, C. 2000. Dynamics of root systems in native grasslands: effects of elevated CO2. New Phytologist 147: 73-85.

2- Cheng, W., and Johnson, D.W. 1998. Elevated CO2, rhizosphere processes, and soil organic matter decomposition. Plant and soil 202: 167-174.

3- Ebersberger, D., Niklaus, P.A., and Kandeler, E. 2003. Long term CO2 enrichment stimulates N-mineralization and enzyme activities in calcareous grassland. Soil Biology and Biochemistry 35: 965-972.

4- Fery, S.D., Six, J., and Elliott, E.T. 2003. Reciprocal transfer of carbon and nitrogen by decomposer fungi at the soil-litter interface. Soil Biology and Biochemistry 35:1005-1004.

5- Henrikson, T.M., and Breland, T.A. 1999. Evaluation of criteria for describing crop residue degradability in a model of carbon and nitrogen turnover in soil. Soil Biology and Biochemistry 31: 1135-1149.

6- Hoosbek, M.R., Vos, J.M., Meinders, M.B.J., Velthorst, E.J., and Scarascia-Mugnozza, G.E. 2007. Free atmospheric CO2 enrichment (FACE) increased respiration and humification in the mineral soil of a poplar plantation. Geoderma 138:204-212.

7- Hu, S.J., Chapin, F.S., Firestone, M.K., Field, C.B., and Chiariello, N.R. 2001. Nitrogen Limitation of microbial decomposition in a grassland under elevated CO2. Nature 409: 188-191.

8- Joos, F., Plattner, G.K., Stocker, T.F., Marchal, O., and Schmittner, A. 1999. The response of microbial systems to elevated CO2. Science 248: 464-467.

9- Klamer, M., Roberts, M.S., Levine, L.H., Drake, B.G., and Garland, J.L. 2002. Influence of elevated CO2 on the fungal community in a coastal scrub oak forest soil investigated with terminal-restriction fragment length polymorphism analysis. Applied and Environmental Microbiology 68: 4370-4376.

10- Norby, R.J., Long, T.M., Hartz-Rubin, J.S., and Oneill, E.G. 2000. Nitrogen resorption in senescing tree leaves in a warmer, CO2-enriched atmosphere. Plant and Soil 2224: 15-29.

11- Phillips, R.L., Zak, D.R., Holmes, W.E., and White, D.C. 2002. Microbial community composition and function beneath temperature trees exposed to elevated atmospheric carbon dioxide and ozone. Oecologia 131: 236-244.

12- Reddy, K., 1998. Methods of Measuring Soil Organic Matter. University of Illinois, Chicago Press. Pp. 52-60.

13- Rillige, M.C., Hernandez, G.Y., and Newton, P.C.D. 2000. Arbuscular mycorrhizae respond to elevated atmospheric carbon dioxide after long term exposure. Ecology Letters 3: 475-478.

14- Sitaula, B.K., Bajracharya, R.M., Singh, B.R., and Solberg, B. 2004. Factors affecting organic dynamics in soil of Nepal/Himalayan region; a review and analysis. Nutrient Cycling in Agroecosystems 70: 215-229.

15- Six, J., Carpentier, A., Van Kessel, C., Merckx, R., Harris, D., Horwath, W.R., and Luscher, A. 2001. Impact of elevated CO2 on soil organic matter dynamics are related to changes in aggregate turnover and residue quality. Plant and Soil 234: 27-36.

16- Taylor, B.R., Prescott, C.E., Parsons, W.F.J., and Parkinson, D. 1991. Substrate control of litter decomposition in four Rocky Mountain coniferous forests. Canadian Jornal of Botany 69: 2242-250.

17- Tisdall, J.M. 1994. Possible role of soil microorganisms in aggregation in soils. Plant and Soil 159:115-121.

18- Wang, H., Curtin, D., Jame, Y.W., McConkey, B.G., and Zhou, H.F. 2002. Stimulation of soil carbon dioxide flux during plant residue decomposition. Soil Science Society of America Journal 66: 1304-1310.

19- William, M.A., Rice, C.W., and Omay, A. 2004. Carbon and nitrogen pools in a tall grass prairie soil under elevated carbon dioxide. Soil Science Society of American Journal 68: 148-153.