واکاوی نظریة محقق خراسانی در افزودن مقدمۀ چهارم به مقدمات حکمت

فقه و اصول

مقاله 1، دوره 44، شماره 1 - شماره پیاپی 88، خرداد 1391   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/fiqh.v0i0.12917

نویسنده

محمدرضا علمی^*

چکیده

مشهور اصولیان بر این باورند که مقدّمات حکمت، متشکّل از سه مقدمه است: 1. امکان اطلاق و تقیید؛ 2. عدم نصب قرینه؛ 3. در مقام بیان بودن گوینده. اما محقق خراسانی مقدمة چهارمی را نیز افزوده است: نبودن قدر متیقن در مقام تخاطب. برخی اصولیان متأخّر مانند محقق نایینی و شاگردان مکتب ایشان، با این افزایش مخالفت کرده و آن را مردود دانسته‌اند؛ هر چند بزرگانی همانند محقق عراقی و محقق اصفهانی نیز از آن حمایت کرده‌اند.
این مقاله، دیدگاه و ادلة موافقان و نیز نظرگاه و دلایل مخالفان را در ترازوی بررسی و سنجش قرار داده و پس از ردّ نظر موافقان، قوّت و استحکام ادلة مخالفان را به اثبات رسانده است.

کلیدواژه‌ها

مقدمات حکمت؛ اطلاق؛ تقیید؛ قدر متیقن در مقام تخاطب؛ سیرة عقلا