معیار شناسی مِثلِیَّت در آیات تحدّی قرآن

علوم قرآن و حدیث

مقاله 5، دوره 44، شماره 1، خرداد 1393   

نوع مقاله: پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/naqhs.v44i1.11576

نویسندگان

فتح الله نجارزادگان^* ؛ محمد مهدی شاهمرادی

چکیده

تحدّی قرآن شامل صورت و محتوا، به خدایی بودن آن ناظر است و مثلیّت در آیات تحدّی یعنی هم‌عیاری و هم وزنی با آیات قرآن در آنچه آورده می شود.
در همانند آوری قرآن عنصر زاویه دید مشرکان ( و نیز همه مخاطبان ) نسبت به قرآن دخالت دارد و نمی توان ادّعای همانند آوری از قرآن را فارغ از شرایط نزول و دیدگاه مخاطبان آن معنا کرد.
به نظر می رسد در میان معیارهای چهارگانه مثلیّت از «هدایت بخشی»، «نظم نو و محتوای بدیع» ، «نظام مندی» و «تأثیرگذاری» ، مهم‌ترین معیار، «نظم نو و محتوای بدیع قرآن» است که از وصف «حدیث » برای قرآن استفاده می‌شود و به نوآوری های این کتاب در قالب و محتوا اشاره دارد و احتمالاً مدّ‌نظر علمای بلاغت و متکلّمان نیز بوده که به جنبه بلاغی قرآن عطف توجه بیشتری داشته‌اند. اگر ابداعی در قرآن نباشد، تحدّی به آن بی معنا است.
تقلید در مدلول و محتوای قرآن و همچنین تقلید از قالب کلمات قرآن در پاسخ به تحدّی قرآن، بی خبری و بی‌اطّلاعی از اصول معارضه است که مخالفان قرآن با تقلید کامل از نظم و ترکیب آیات قرآن و تغییر برخی از الفاظ آن و همچنین سرقت از قرآن، به خیال خود به مبارزه طلبی قرآن پاسخ گفته و مثل آن را آورده اند.

کلیدواژه‌ها

تحدّی؛ مثلیّت؛ نظم نو؛ محتوای بدیع؛ تقلید