رخساره های سنگی و تفسیر موقعیت تکتونیکی ناحیه منشأ رسوبات سیلیسی آواری میوسن با استفاده از داده های پتروگرافی و ژئوشیمی در پهنه بینالود، شمال نیشابور

رخساره‌های رسوبی

مقاله 1، دوره 7، شماره 1، شهریور 1393، صفحه 19-32   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/sed.facies.v7i1.9114

نویسندگان

حسنیه برکشاهی^* ؛ طیبه بلوکی؛ محمد حسین محمودی قرایی؛ اسدالله محبوبی؛ سید رضا موسوی حرمی

دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

رسوبات آواری میوسن در کوههای بینالود ازسه گروه رخساره سنگی گراولی (Gmm، Gcm، Gci، Gh، Gt و Gp) ماسه ای (St، Sm، Sh، Sp، Ss و Sl) و گلی (Fm و Fl) و یک رخساره غیرآواری (P) تشکیل شده است. رخساره های گراولی معمولاً به فرم توده ای و اکثراً از قطعات ولکانیکی و رسوبی با اندازه های متفاوت تشکیل شده اند. رخساره های ماسه ای ترکیب لیتارنایتی و ساب لیتارنایتی داشته و خرده سنگها اکثراً از نوع ولکانیکی به همراه مقداری خرده سنگ رسوبی و دگرگونی هستند. با توجه به رنگ قرمز رسوبات، نبود فسیلهای دریایی ، طبقه بندی مورب و تراف یونی مدال، چرخه های ریز شونده به طرف بالا و آنالیز رخساره ها و عناصر ساختاری، این رسوبات در محیط پلایا، رودخانه ای بریده بریده و مخروط افکنه نهشته شده اند. منشأ این رسوبات بر اساس داده های پتروگرافی و ژئوشیمی، سنگهای آذرین حد واسط و اسیدی با چرخه مجدد کوه زایی است که در حاشیه فعال تکتونیکی تشکیل شده اند.

کلیدواژه‌ها

رخساره های سنگی؛ بینالود؛ ژئوشیمی؛ موقعیت تکتونیکی

مراجع

رحیمی، ب.، 1371. تحلیل ساختاری ارتفاعات بینالود در شرق و شمال شرق نیشابور (چهارگوش درود). پایان نامه

کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران، 179 ص.

قائمی، ف.، قائمی، ف.، حسینی، ک.، 1378. نقشه زمین‌شناسی چهارگوش 1:100000 نیشابور. سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی کشور.

نبوی، م. ح.، 1355. دیباچه ای بر زمین شناسی ایران. سازمان زمین شناسی کشور، 109ص.

Ahmad, A.H.M., & Bhat, G.M., 2006. Petrofacies, provenance and diagenesis of the dhosa sandstone member (Chari formation) at Ler, Kachchh sub – basin, Western India. Journal of Asian Earth sciences, 27: 857- 875.

Alavi, M., 1991. Sedimentary and Structural characteristics of the paleo-Tethys remnants in north eastern Iran. G.S.A. Bull., 103: 983-992.

Basu, J.R.L., 1985. Principle of Physical Sedimentology. George Allen & Unwin, London, 272p.

Bhatia, M.R., 1983. Plate tectonics and geochemical composition of sandstones. Journal of Geology,

91: 611–627.

Dickinson, W.R., Beard, L.S., Brakenridge, G.R., Erjavec, J.L., Ferguson, R.C., Inman, K.F., Knepp, R.A., Lindberg, F.A., & Ryberg, P.T., 1983. Provenance of North American Phanerozoic sandstones in relation to tectonic setting. Geological Society of American Bulletin, 94: 222–235.

Floyd, P.A., & Leveridge, B.E., 1987. Tectonic environment of the Devonian mode and geochemical evidence from turbiditic sandstones. J. Geol. Soc. London, 144: 531–542

Folk, R.L., 1980. Petrology of Sedimentary Rocks, 2nd edition. Hemphill, Texas, 170 p.

Herron, M.M., 1988. Geochemical classification of terrigenous sands and shales from core or log data. Journal of Sedimentary Petrology. 58: 820-829.

Ingersoll, R.V., Bullard, T., Ford, R., Grimm, J., Pickle, J., & Sares, S., 1984. The effect of grain size on detrital modes: a test of the Gazzi Dickinson point-counting method. Journal of Sedimentary Petrology, 54: 103–116.

Kempf, O., Blisniuk, P.M., Wang, S., Feng, X., Wrozyna, C., & Schwalb, A., 2009. Sedimentology, sedimentary petrology, and palaeoecology of the monsoon- driven, fluvio- lacustrine Zhada basin, SW Tibet. Sedimentary Geology, 222: 27- 41.

Kroonenberg, S.B., 1994. Effects of provenance, sorting and weathering on the geochemistry of fluvial sands from different tectonic and climatic environments. Proceedings of the 29th International Geological Congress, Part A 69–81.

Koykka, J., 2011. Precambrian alluvial fan and braid plain sedimentation patterns: Example from the Mesoproterozoic Rjukan rift basin, southern Norway. Sedimentary Geology, 234: 89-108.

Kumar, R., Ghosh, S. K., Mazari, R.K., & Sangode, S.J., 2003. Tectonic impact on the fluvial deposits of Plio-PleistoceneHimalayan foreland basin, India. Sedimentary Geology, 158: 209-234.

Lammerer, B., Lamghinrich, G., & Danai, M.M., 1983. The Tectonic evolution of the Binalud Mountains (NE Iran), in Geodynamic project (geotraverse) in Iran. Geological Survey of Iran report, 51, 91- 102.

Lee, J.I., Park, B., Jea, Y., Yoon, H.I., Yoo, K.C., & Kim, Y., 2005. Geochemical characteristic and the provenance of sediments in the Bansfield strain west Antarctica. Marine Geology, 219: 81-98.

Longhitano, S.G., 2008. Sedimentary facies and sequence stratigraphy of coarse-grained Gilbert –type deltas within the Pliocene thrust –top Potenza basin southern Apennines Italy. Sedimentary Geology, 210:

87-110.

McLennan, S.M., 2001. Relationships between the trace element composition of sedimentary rocks and upper continental crust. Geochemistry Geophysics Geosystems 2, C000109.

Miall, A.D., 2000. Principle of Sedimentary Basin Analysis. Springer-Verlag, New York, 668p.

Pettijohn, F.J., Potter, P.E., & Siever, R., 1987. Sand and sandstone, 2nd edition. Springer-Verlag, New York, 533 p.

Pittman, E.D., 1970. Plagioclase as an indicator of provenance in sedimentary rocks. Journal of Sedimentary Petrology, 40: 591–598.

Roser, B.P., & Korsch, R.J., 1986. Determination of tectonic setting of sandstone-mudstone suites using SiO2 content and K2O/Na2O ratio. Journal of Geology, 94: 635–65.

Saengsrichan, W., Charoentitirat T., Meesook, A., Hisada, K., & Charusiri, P., 2010. Paleoenvironments and tectonic setting of the Mesozoic Thung Yai Group in Peninsular Thailand, with a new record of Parvamussium donaiense Mansuy, 1914. Gondwana Research, doi: 10.1016:1-14.

Wanas, H.A., & Abdel-Maguid, N.M., 2006. Petrography and geochemistry of the Cambro-Ordovician Wajid Sandstone, southwest Saudi Arabia: Implications for provenance and tectonic setting. Journal of Asian Earth Sciences, 27: 416–429.