بررسی رابطه فضا و عدالت جنسیتی؛ مطالعه موردی: منطقه 6 شهر تهران

پژوهش ‎های جغرافیای سیاسی

مقاله 6، دوره 3، شماره 2 - شماره پیاپی 12، اردیبهشت 1397، صفحه 141-162   

نوع مقاله: مقالات علمی -پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/pg.v3i4.85554

نویسندگان

ابراهیم رومینا^{* 1}؛ قاسم تیموری²؛ زهرا احمدی پور²

¹دانشگاه تربیت مدرس تهران

²دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

شهر  به مثابه یک اکوسیستم جغرافیایی از عناصر و اجزای مختلفِ مصنوعی(کالبد) و طبیعی(انسان) تشکیل شده است. پویایی و حیاط چنین اکوسیستمی نتیجه روابط نظام­مند میان عناصر واجزای هم پیوند خود است. از دیگر سو، فضای شهری میزبان انسان­هایی است که در گستره نیازها و نقش­آفرینی­های آنها، پیوسته عرصه  تصمیم سازی ها و تصمیم گیری­های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته و در چنین چرخه فعالی، دائما تولید و­ بازتولید می­گردد. شایان توجه فراوان است که سهم جنسیتی انسان­های شهری در اثرگذاری و اثرپذیری این اکوسیستم جغرافیایی، متفاوت است. این تفاوت و نابرابر بودنِ نقش­آفرینی جنسیتی به عنوان مسأله این پژوهش با مطالعه موردی یکی از مناطق شهر تهران قرار گرفته است.
این پژوهش به شیوه توصیفی ـ تحلیلی  و با استفاده از اطلاعات کتابخانه­ای و مشاهده و پرسشنامه، به ارائه تحلیلی از جایگاه جنسیت در ساخت فضای شهری و عوامل موثر بر شکل­گیری آن پرداخته است. یافته­های تحقق نشان می­دهد که در منطقه 6 شهر تهران، میزان (احساس) امنیت، کاربری­ها و دسترسی به امکانات شهری برای زنان به طور معناداری نسبت به مردان کمتر است. این عوامل میزان مشارکت شهروندی، میزان رضایت شهروندی و ارتباطات انسانی را برای شهروندان منطقه 6 شهر تهران به ویژه زنان را کاهش داده است. در منطقه مورد مطالعه دیوارنگاری­ها، تبلیغات، مجسمه­ها، تابلوها و علائم به عنوان شاخص­هایی برای سنجش چشم­انداز، جلوه­هایی از جنسیتی بودن فضا و در واقع عدم عدالت جنسیتی را در خود دارند. میزان اثرگذاری همه عوامل بالا در چشم­انداز شهر به ویژه فضاهای عمومی شهری قابل مشاهده است. با توجه به یافته­های تحقق، ایدئولوژی و فرهنگ دو عامل مهم در جنسیتی شدن فضا هستند. محدودیت­هایی که از سوی نهادهای تاثیر گذار بر مدیریت شهری بر فضای شهری منطقه تحمیل شده­اند شامل تفکیک­های اجتماعی بر اساس جنسیت و تفکیک­های فضایی می­شوند. در نتیجه شهر در ارتباط اجتماعی زنان که لازمه تعریف هویت اجتماعی آنان است تهی مانده و این مساله بر کنش اجتماعی آنان تأثیر منفی دارند.

کلیدواژه‌ها

فضا؛ عدالت جنسیتی؛ تهران؛ منطقه 6

مراجع

1. Afrough, E. (2000). The social dimension of spatial inequality. Tehran, Iran: Boghehs.[In Persian]

2. Bashiriyeh, H. (1996). The ideology and political culture of ruling groups in the Pahlavi era. Naghd & Nazar Magazine, No. 7& 8, 85-74. [In Persian]

3. Benko, G. & Strohmayer. ULF (1997). Space & social Theory. London, UK: Blackwell Publishers Lid.

4. Constitution of the Islamic Republic of Iran. (1987). Arrangement whit Mohammad Fathi & Kazem Kuhi Esfahani. Tehran, Iran: Shoraye Neghaban. [In Persian]

5. Councilors' Website at www.shorayaran.ir [In Persian]

6. Cullen, G. (1998). Urban landscape excerpts. (M. Tabibian. Trans.). Tehran, Iran: University of Tehran. [In Persian]

7. Czepczyński, M. (2010). Interpreting post-socialist icons: from pride and hate towards disappearance and/or assimilation. Human Geographies. 4(1), 67- 78.

8. District 6 Municipality Website at region6.tehran.ir/Default.aspx?tabid [In Persian]

9. Elden, S. (2004). Understanding Henri Lefebvre: theory and the possible. London, UK: Continuum Press.

10. Gholamreza Kashi, M.J. (2006). Democracy and the urban space. Aeen Quarterly. No. 5, 11-8. [In Persian]

11. Goonewardena, K., & Others (2008). Space, difference, everyday life: reading Henri Lefebvre. Abingdon, UK: Routledge.

12. Habersack, S. (2010). The lived space of the youth: the social production and reproduction of urban space at night in Pune, India. Pune, India: University of Wien.

13. Hafeznia, M. R, Ahmadipour, Z. & Roumina, E. (2018). Political spatial and Management of Space in Iran. Tehran, Iran: SAMT. [In Persian]

14. Hatami Nejad, H. & Abdi, N. (2007). Political Economy and Urban Space. Political-economic Etelaat. No. 237& 238,196-205. [In Persian]

15. Iran Statistics Center in: www.amar.org.ir [In Persian]

16. Kasraie, M. S. & Verizadeh, N. (2010). Analyzing the attitude of political groups within the government to the role of the people in the political system. Historical Sociology. No. 4, 126-95. [In Persian]

17. Khani, F. (2007). An Introduction to Paradigm of the Gender Geography. Tehran, Iran: SAMT. [In Persian]

18. Khojamli, A. V. & others. (2016). The Geopolitical Landscape of Urban Landscape; The Relationship of Power and Politics with Urban Symbolism. Journal of Political Geography Research. 1(3), 1-28. [In Persian]

19. Lefebvre, H. (1991). The production of space. Oxford, UK: Blackwell.

20. Lefebvre, H. (2013). An Introduction to Space Production. (A. Torkame., Trans.).Tehran, Iran: Tisa. [In Persian]

21. Lefebvre, H. (2018). Space Production. (M. Abdullah Zadeh., Trans.).Tehran, Iran: the Center of Studies and Planning of Tehran city. [In Persian]

22. Massey, D. (2005) For Space. London, UK: Sage.

23. Mehdizadeh, J. (2008). An Introduction to City and Gender Theories, in Search of Humanities Cities. Urban Plans. No. 24 & 25, 6-19. [In Persian]

24. O'Toole, P. & Were, P. (2008). Observing places: using space and material culture in qualitative research, Qualitative Research, SAGE Publications.

25. Parsa, G. (2008). Women and Urban Spaces, Etemad Meli Newspaper. No. 896, July 1. [In Persian]

26. Qaderi Hajat, M. & Hafeznia, M. R. (2018). The soloution of Space Justice in Iran. Journal of Political Geography Research, 3(1), 25-57. [In Persian]

27. Rendell, J. (2000). Introduction: ‘Gender, Space, in Gender space architecture an interdisciplinary introduction. London and New York: Routledge.

28. Shakohi, H. (2006). New Thoughts in the Philosophy of Geography. Tehran, Iran: Gitashenasi. [In Persian]

29. Shieh, E. & Behzadfar, M. & Namdarian, A. A. (2017). Formulation of the theoretical framework of urban landscape with of space production theory and forces influencing urban landscape. Journal of Urban Studies. No. 24. Autumn. [In Persian]

30. Soja, E. W. (2010). Seeking Spatial Justice. Univ of Minnesota Press

31. Soltani, A. & Namdarian, A. A. (2010). The effect of different forces on the formation of urban space. City Identity Quarterly, 5(7), 130 - 123. [In Persian]

32. Tehran Municipality Website: http://www.tehran.ir [In Persian]

33. Werlen, B. (2009). Encyclopedia of Phenomenology: Social Geography. (M. Ahmadi. Trans.). Journal of Geography Growth. No.89 [In Persian]