تحلیل اولویت‌های منطقه‌ای و دیدگاه های ژئوپلیتیک در شکل دهی به سازمان‌های منطقه‌ای (نمونه موردی: سازمان همکاری شانگهای)

پژوهش نامه ایرانی سیاست بین الملل

مقاله 2، دوره 1، شماره 1، آبان 1391، صفحه 2-25   

نوع مقاله: مقالات

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jipr.v1391i1.27007

نویسندگان

هادی اعظمی^* ؛ سید هادی زرقانی؛ علی اکبر دبیری

چکیده

از آنجایی که منطقه‌گرایی به معنای بذل توجه ویژه به یک منطقه جغرافیایی مشخص است، کشورها برای عضویت و شکل دهی به سازمان‌های منطقه‌ای و تحقق منافع و ایده آل‌هایشان به مناطقی توجه می‌کنند که بیشترین وابستگی اقتصادی، سیاسی- امنیتی و فرهنگی را به آن داشته باشند. در واقع، دولت‌ها سازمان‌های منطقه‌ای را براساس اولویت‌های منطقه‌ای و دیدگاه‌های ژئوپلیتیک خود بر می‌گزینند. در این پژوهش با استفاده از ساختار فضائی نظریه سیستم ژئوپلیتیک جهانی، به بررسی جایگاه کشورهای سازمان همکاری شانگهای و نیز ایران در قلمرو ژئواستراتژیک و مناطق ژئوپلیتیک پرداخته شده و زمینه‌های جغرافیایی و اولویت‌های منطقه‌ای اعضای آن مشخص گردیده است. در نهایت دیدگاه‌های ژئوپلیتیک چین و روسیه به عنوان دو قدرت اصلی این سازمان و ایران به عنوان عضو ناظر مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از این پژوهش که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است نشان می‌دهد که بر خلاف روسیه و چین که شکل دهی و عضویت در این سازمان بر اساس اولویت‌های منطقه‌ای و دیدگاه‌های ژئوپلیتیک آن‌ها صورت پذیرفته است، عضویت ایران در این سازمان انطباق چندانی با اولویت منطقه‌ای و هویت ژئوپلیتیک آن ندارد.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: منطقه‌گرایی؛ اولویت منطقه‌ای؛ دیدگاه ژئوپلیتیک؛ جمهوری اسلامی ایران؛ سازمان همکاری شانگهای