تغییرات جمعیت لاروهای زمستانگذران پروانه کرم ساقه‌خوار برنج، Chilo suppressalis (Lepidoptera: Pyralidae) در شالیزارهای شمال شهرستان آمل در استان مازندران

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 6، دوره 23، شماره 1 - شماره پیاپی 8، مهر 1388   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v23i1.1886

نویسندگان

حسن قهاری^{* 1}؛ مهرداد عمواقلی طبری²؛ مرضیه حاجی‌امیری³؛ حمید ساکنین چلاو؛ هادی استوان⁴

¹دانشگاه آزاد اسلامی

²موسسه تحقیقات برنج کشور

³دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی مازندران

⁴گروه حشره شناسی- دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز

چکیده

چکیده
تغییرات جمعیت لاروهای زمستانگذران کرم ساقه‌خوار برنج،Chilo suppressalis Walker (Lepidoptera: Pyralidae) روی کلش‌های سه رقم رایج برنج شامل فجر، خزر و نعمت در شالیزارهای شمال شهرستان آمل در استان مازندران بررسی شد. نتایج این پژوهش نشان داد که نوسانات جمعیت لاروهای زمستانگذران روی کلش‌های سه رقم برنج در سطح آماری 05/0 دارای اختلاف معنی‌دار بودند، بطوری که بالاترین تراکم روی رقم خزر و پایین‌ترین تراکم روی رقم نعمت بدست آمد. نتایج نمونه‌برداری‌ها در زمان‌های مختلف فصل پاییز نشان داد که دینامیسم جمعیت لاروها در تاریخ‌های مختلف نمونه‌برداری فاقد اختلاف معنی‌دار بود. همچنین مقایسه میانگین اثر متقابل «تاریخ نمونه‌برداری × واریته» روی انبوهی جمعیت لاروهای زمستانگذران نشان داد که هیچ اختلاف معنی‌داری وجود ندارد. با توجه به نتایج این پژوهش، اولاً رقم نعمت به دلیل وجود تراکم پایینی از لاروهای زمستانگذران روی آن می‌تواند جزو ارقام مقاوم محسوب گردد. ثانیاً لاروهای زمستانگذران بعد از پیدا کردن میزبان مناسب جهت زمستانگذرانی، جابجایی بسیار اندکی به سمت سایر میزبان‌ها خواهند داشت که به همین دلیل در تاریخ‌های مختلف نمونه‌برداری نوسانات چندانی در تراکم جمعیت آنها مشاهده نگردید. در این پژوهش، علاوه بر بررسی تغییرات جمعیت، تعدادی از دشمنان طبیعی لاروهای زمستان‌گذران کرم ساقه‌خوار برنج در منطقه‌ی آمل مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج بدست آمده، سوسک‌های شکارگر متعددی از خانواده‌های Carabidae و Staphylinidae و نیز تعدادی زنبور و مگس پارازیتوئید از خانواده‌های Braconidae، Ichneumpnidae، Sarcophagidae و Phoridae شناسایی شدند که در کاهش تراکم جمعیت لاروهای زمستان‌گذران نقش داشتند.

واژه‌های کلیدی: تغییرات جمعیت، لاروهای زمستانگذران، کرم ساقه‌خوار برنج، شالیزار، مازندران، شکارگران، پارازیتوئیدها