بررسی خصوصیات مورفولوژیک، عملکرد دانه و روغن کنجد در تراکم‌های مختلف بوته و فواصل مختلف آبیاری

پژوهشهای زراعی ایران

مقاله 6، دوره 3، شماره 1 - شماره پیاپی 5، 1384، صفحه 57-68   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gsc.v3i1.1292

نویسندگان

پرویز رضوانی مقدم^{* 1}؛ قدیر نوروزپور²؛ جعفر نباتی²؛ علی اصغر محمدآبادی²

¹گروه اگروتکنولوژی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد

²دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

با توجه به نقش روغن کنجد در تغذیه و همچنین محدودیت منابع آب و اثر آن بر تولید و عملکرد روغن کنجد، آزمایشی به منظور بررسی اثر فواصل آبیاری و تراکم بوته در واحد سطح بر‌ عملکرد و اجزای عملکرد کنجد در قالب طرح کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی انجام شد، بطوریکه در کرتهای اصلی فواصل آبیاری (یک، دو، سه و چهار هفته) و در کرت های فرعی تراکم بوته در هر متر مربع با چهار سطح (50، 40، 30، 20 بوته در متر مربع) با چهار تکرار قرار گرفتند. صفات مورد مطالعه عبارت بودند از: ارتفاع بوته، فاصله اولین کپسول از سطح زمین، تعداد شاخه های فرعی، تعداد دانه در کپسول، تعداد کپسول در بوته، عملکرد دانه در بوته، بیوماس در بوته، وزن هزاردانه، عملکرد، شاخص برداشت و عملکرد روغن. نتایج حاصل نشان داد که تیمارهای مختلف آبیاری تاثیر معنی داری بر فاصله اولین کپسول از سطح زمین، تعداد دانه در کپسول، وزن دانه در بوته، وزن هزاردانه و شاخص برداشت نداشت ولی بر سایر صفات مورد مطالعه تاثیر معنی داری داشت. تیمارهای مختلف تراکم تاثیر معنی داری بر کلیه صفات مورد مطالعه بجز ارتفاع بوته، وزن هزاردانه و درصد روغن داشت. بیشترین عملکرد دانه (7/798 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن کنجد (8/412 کیلوگرم در هکتار) در فاصله دور یک هفته آبیاری و کمترین آنها در فواصل آبیاری چهار هفته مشاهده شد. در بین تیمارهای مورد آزمایش تراکم 50 بوته در متر مربع با فاصله دور آبیاری یک هفته بیشترین عملکرد دانه (7/914 کیلوگرم در هکتار) و عملکرد روغن (6/478 کیلوگرم در هکتار) را دارا بود. نتایج حاضر حاکی از آن است که با توجه به کمبود آب در کشور بنظر می رسد دور آبیاری 14 روزه و تراکم 50 بوته در متر مربع ضمن صرفه جویی در مصرف آب عملکرد اقتصادی قابل قبولی را نیز تولید می‌کند.