نگاهی انتقادی به اخلاق کانت

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 1، دوره 42، شماره 2، بهمن 1389   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v42i2.11253

نویسنده

حسین اترک^*

چکیده

نظریه اخلاقی کانت یکی از نظریات مهم در فلسفه اخلاق است که همیشه مورد توجه شارحان و منتقدان بوده است. این نظریه گرچه دارای نکات مثبت زیادی است، ولی همانند هر نظریه بشری دیگری دارای اشکال‌هایی نیز هست. در این مقاله سعی شده است انتقادهایی که به نظر می‌رسد بر اخلاق کانت وارد است ذکر شود. برخی از این اشکال‌ها عبارتند از: تعمیم‌پذیری ویژگی قانون است نه معیار اخلاقی بودن عمل، تجویز اعمال نادرست و ممنوعیت اعمال درست به‌ وسیله ملاک تعمیم‌پذیری، امکان اختلاف افراد در تعمیم‌پذیر دانستن یک قاعده، عدم کارآمدی اصل غایات، اشکال بر ارزش ذاتی عقل، اشکال بر تنها خیر ذاتی بودن اراده نیک، اشکال اطلاق اوامر اخلاقی، مشکل تعارض وظایف، عدم توجه به شخصیت، انگیزه‌ها و عواطف درونی فاعل و عدم پوشش کل حیات اخلاقی به‌ وسیله مفهوم وظیفه.
کلیدواژه‌ها: اخلاق، کانت، وظیفه، نقد، اصل تعمیم‌پذیری، اصل غایات.