نگاهی انتقادی به اخلاق کانت

جستارهایی در فلسفه و کلام

مقاله 1، دوره 42، شماره 2 - شماره پیاپی 85، بهمن 1389، صفحه 10-36   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/philosophy.v42i2.11253

نویسنده

حسین اترک^*

چکیده

نظریه اخلاقی کانت یکی از نظریات مهم در فلسفه اخلاق است که همیشه مورد توجه شارحان و منتقدان بوده است. این نظریه گرچه دارای نکات مثبت زیادی است، ولی همانند هر نظریه بشری دیگری دارای اشکال‌هایی نیز هست. در این مقاله سعی شده است انتقادهایی که به نظر می‌رسد بر اخلاق کانت وارد است ذکر شود. برخی از این اشکال‌ها عبارتند از: تعمیم‌پذیری ویژگی قانون است نه معیار اخلاقی بودن عمل، تجویز اعمال نادرست و ممنوعیت اعمال درست به‌ وسیله ملاک تعمیم‌پذیری، امکان اختلاف افراد در تعمیم‌پذیر دانستن یک قاعده، عدم کارآمدی اصل غایات، اشکال بر ارزش ذاتی عقل، اشکال بر تنها خیر ذاتی بودن اراده نیک، اشکال اطلاق اوامر اخلاقی، مشکل تعارض وظایف، عدم توجه به شخصیت، انگیزه‌ها و عواطف درونی فاعل و عدم پوشش کل حیات اخلاقی به‌ وسیله مفهوم وظیفه.

کلیدواژه‌ها

اخلاق: کانت: وظیفه: نقد: اصل تعمیم‌پذیری: اصل غایات

مراجع

- اتکینسون، آر. اف؛ درآمدی بر فلسفه اخلاق، ترجمه سهراب علوی‌نیا، ترجمه و نشر کتاب، 1369.

- اونی، بروس؛ نظریه اخلاقی کانت، ترجمه علیرضا آل بویه، مؤسسه بوستان کتاب قم، 1381.

- راس، ویلیام دیوید؛ نظریه اخلاقی کانت، ترجمه محمد حسین کمالی نژاد، انتشارات حکمت، 1386.

- کانت، ایمانوئل؛ بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق، ترجمه حمید عنایت و علی قیصری، انتشارات خوارزمی، 1369.

- کانت، ایمانوئل؛ مابعدالطبیعه اخلاق: مبانی مابعدالطبیعی تعلیم حق(فلسفه حقوق)، ترجمة منوچهر صانعی دره بیدی، تهران: انتشارات نقش و نگار، 1383 الف.

- کانت، ایمانوئل؛ مابعدالطبیعه اخلاق: مبانی مابعدالطبیعی تعلیم فضیلت (فلسفه فضیلت)، ترجمة منوچهر صانعی دره بیدی، تهران: انتشارات نقش و نگار، 1383ب.

- کورنر، اشتفان؛ فلسفه کانت، ترجمة عزت اله فولادوند، خوارزمی، 1367.

- مرداک، آیریس؛ سیطره خیر، ترجمة شیرین طالقانی، تهران: نشر شور، 1387.

- وارنوک، ‌مری؛ فلسفه اخلاق در قرن بیستم، ترجمة ابوالقاسم فنائی، بوستان کتاب قم، 1380.  

- Brant, Richard, A Critique of Kant, in Ethics, Julius R. Weinberg and Keith E. Yandell, publisher: Holt, Rinehart and Winston, 1971.

- Foot, Philippa, “Morality as a system of Hypothetical Imperative”, in “Moral Discourse and Practice”, ed. Stephen Darwall and Akkan Gibbard and Peter Railtion, Oxford University Press, 1997.

- Kant, Immanuel, Groundwork of Metaphysic of Morals, Translated and analyzed by H. J. Paton, Harper and Row Publish, 1964.

- Kant, Immanuel, On A Supposed Right to tell Lies from Benevolent Motives, in the work called France, for the year 1797, Part VI. No. 1, on Political Reactions, by Benjamin Constant.

- Korsgaard, Christine “The Right to Lie: Kant on Dealing with Evil”, in “Ethical Theory” ed. James Rachels”, Oxford University Press, 1998.

- MacIntyre, Alasdair, “After Virtue”, second edition, University of Notre Dame Press, 1984.

- O’Connor OP, John, “Are Virtue ethics and Kantian ethics Really so very different?” in” Journal compilation”, Blackwell publishing, 2006.

- O’Neill, Onora, “Kantian ethics” in  Routledge Encyclopedia of Philosophy, ed. Edward Craig, Routledge Publishing, 1998

- Paton, H. J., Some Common Misinterpretation of Kant, in Ethics, Weinberg and Yandell,

- Pojman, Louis. P., “Ethics, Discovering Right and Wrong”, Wadsworth Publishing Company, 1999.