مطالعۀ رابطۀ بین تعارضات خانوادگی و عزّت نفس نوجوانان (مورد مطالعه: دانش‌آموزان شهر شیراز)

علوم اجتماعی دانشگاه فردوسی مشهد

مقاله 3، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 28، اسفند 1395، صفحه 45-61   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jss.v13i2.35286

نویسندگان

بیژن خواجه نوری^* ؛ رودابه دهقانی

دانشگاه شیراز

چکیده

عزّت نفس یکی از مهم‌ترین مبانی شکل‌گیری شخصیت هر انسان است. خانواده محیطی است که در آن احساس اساسی ما از «خود» بر اثر تعامل صمیمانه با یک‌دیگر، به‌ویژه والدین شکل می‌گیرد. از این رو، مطالعۀ حاضر به برّرسی رابطۀ تعارضات خانوادگی و عزّت نفس نوجوانان پرداخته است. پس از مرور دیدگاه‌های نظری پیرامون عزّت نفس، با توجّه به تعارضات والدینی، چهارچوبی نظری بر مبنای نظریۀ کنش متقابل تدوین شد. براساس چهارچوب نظری تحقیق، شش فرضیه را استنتاج و آن‌ها را آزمون کردیم. در این مطالعه، از روش تحقیق پیمایش استفاده شد. نمونۀ مورد مطالعه در این تحقیق شامل 600 دانش‌آموز دختر و پسر دبیرستان‌های شهر شیراز بوده که به شیوۀ تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند. تمام شش فرضیۀ تحقیق تأیید شده اند و نتایج نشان داده‌اند که سطح تحصیلات والدین، طبقۀ اجتماعی و تعارضات والدین با یک‌دیگر با عزّت نفس نوجوانان رابطه داشته است. در نهایت، مدل تحقیق توانست نزدیک به 1/24 درصد تغییرات متغیّر وابسته را تبیین کند.

کلیدواژه‌ها

تعارضات خانوادگی؛ عزّت نفس؛ نوجوانان؛ طبقۀ اجتماعی

مراجع

1. بهنام، ج. (1383). تحوّلات خانواده. (م. ج. پوینده، مترجم). تهران: نشر نی

2. رضوی، ع.، محمودی، م. و رحیمی، م. (1387). برّرسی رابطۀ رضایت زناشویی و سبک‌های فرزندپروری با مشکلات رفتاری فرزندان در دورۀ ابتدایی شهر ارسنجان. فصل‌نامۀ خانواده و پژوهش، 2 (4)، 90-73

3. کلانتری، ع. (1390). برّرسی تحوّلات نرخ طلاق در کشور طی سه دهۀ اخیر و تبیین‌کننده‌های اقتصادی‌اجتماعی آن. تهران: شورای فرهنگی‌اجتماعی زنان

4. منصوریان، م. ک. و فخرائی، س. (1387). تحلیل جامعه شناختی تعارضات همسران در خانواده های شهر شیراز. تحقیقات زنان، 2 (1)، 113-75

5. نجارپور استادی، س. (1387). رابطۀ جوّ عاطفی خانواده، خودپنداره، عزّت نفس و پایگاه اقتصادی اجتماعی بر شکل گیری هویت جوانان. اندیشه و رفتار، 3 (9)، 58-49

6. Baldwin, S. A., & Hoffman, J. P. (2002). The dynamics of self- esteem: A growth- curve analysis. Journal of Youth and Adolescence, 13(2), 101-113

7. Bednar, R., Wells, G., & Peterson, S. (1989). Self-esteem: Paradoxes and innovations in clinical theory and practice. Washington, DC: American Psychological Association

8. Booth, A., & Amato, P. R. (2001). Parental pre-divorce relation and offspring post-divorce well-being. Journal of Marriage and Family, 63(1), 197-212

9. Büyükgöze Kavas, A. (2009). Self-esteem and health-risk behaviors among Turkish late adolescents. Adolescence, 44(173), 187-198

10. Clark, J., & Barber, B. (1994). Adolescents in post-divorce and always married families: Self-esteem and perceptions of father’s interest. Journal of Marriage and Family, 56(3), 608-614

11. Coopersmith, S. (1967). The antecedents of self-esteem. San Francisco: Freeman

12. Cummings, E. M., Davies, P. T., & Campbell, S. B. (2001). Understanding the impact of marital conflict on children. Brown Child and Adolescent University Behavior Letter, 17(5), 6-7

13. Demo, D. H., Stephen, A. S., & Savin-Williams, R. C. (1987). Family relations and the self-esteem of adolescents and their parents. Journal of Marriage and the Family, 49(4), 705-715

14. Elliott, G. C. (2009). Family matters: The importance of mattering to family in adolescence. Oxford: Wiley-Blackwell

15. Gecas, V., & Schwalbe, M. L. (1986). Parental behavior and adolescent self-esteem. Journal of Marriage and Family, 48(1), 37-46

16. Gorbett, K., & Kruczek, T. (2008). Family factors predicting social self-esteem in young adults. The Family Journal, 16(1), 58-65

17. Gullone, E., & Robinson, K. (2005). The inventory of parent and peer attachment-revised for children: A psychometric investigation. Clinical Psycholody & Psychotherapy, 12, 67-79

18. Harter, S. (2006). The self. In N. Eisenberg, W. Damon & R. M. Lerner, (Eds.), Handbook of Child Psychology, Social, emotional, and personality development (p. 505-570). New Jersey: John Wiley & Sons Inc

19. Jaret, C., Retzes, D. C., & Shapkina, N. (2005). Reflected appraisals and self-esteem. Sociological Perspectives, 48(3), 403-419

20. Kline, M., Johnston, J. R., & Tschann, J. M. (1991). The long shadow of marital conflict: A model of children's post-divorce adjustment. Journal of Marriage and Family, 53(2), 297-309

21. Koerner, A. F., & Fitzpatrick, M. A. (2002). You never leave your family in a fight: The impact of family of origin on conflict-behavior in romantic relationships. Communication Studies, 53(3), 234-251

22. Laible, D. J., Carlo, G., & Roesch, S. C. (2004). Pathways to self-esteem in late adolescence; the role of parent and peer attachment, empathy and social behaviors. Journal of Adolescence, 27, 703-716

23. Lin, H. C., Tang, T. C., Yen, J. Y., & Ko, C. H. (2008). Depression and its association with self-esteem, family, peer and school factors in a population of 9586 adolescents in southern Taiwan. Psychiatry and Clinical Neurosciences, 62, 412-420

24. Lin, N. (1978). Foundations of social research. New York: McGraw

25. Mahaffy, K. A. (2004). Girls’ low self-esteem how is it related to later socioeconomic achievements?. Gender & Society, 18(3), 309-327

26. Miller, T. H. (1984). Parental absence and its effects on adolescent self-esteem. International Journal of Social Psychiatry, 30(4), 293-296

27. Moqaddas, A. A. (2008). Social classes and styles of family problem solving among Shirazi couples. Iranian Journal of Sociology, 2(1), 19-33

28. Murk, C. J. (2006). Self-esteem research, theory, and practice: Toward a positive psychology of self-esteem. New York: Springer Publishing Company, Inc

29. Parker, J. S. (2004). Parent-adolescent relations and adolescent functioning: Self-esteem, substance abuse, and delinquency. Adolescence, 39, 519-530

30. Phylactou, C. A. (2000). Correlates of self-esteem in preadolescence: The role of gender (Unpublished doctoral dissertation). University of Surrey, Guildford, England

31. Rahmani, A., Khoei, E. M., & Gholi, L. A. (2009). Sexual satisfaction and its relation to marital happiness in Iranians. Iranian Journal of Public Health, 38(4), 77-82

32. Robertson, F. J., & Simons R. L. (1989). Family factors, self-esteem and adolescent depression. Journal of Marriage and Family, 51(1), 125-138

33. Rocher Schudlich, T. D., & Cummings, E. M. (2003). Parental dysphoria and children’s internalizing symptoms: Marital conflict styles as mediators of risk. Child Development, 74(6), 1663-1681

34. Rothberg, B., & Kidder, D. (1992). Double trouble: Lesbians emerging from alcoholic families. Journal of Chemical Dependency Treatment, 5(1), 77-92

35. Ulu, P., & Fişiloğlu, H. (2002). The relationship between Turkish children's perceptions of marital conflict and their internalizing and externalizing problems. International Journal of Psychology, 37(6), 369-378

36. Videon, T. M. (2002). The effects of parent-adolescent relationships and parental separation on adolescent well-being. Journal of Marriage and Family, 64(2), 489-503

37. White, R. (1963). Ego and reality in psychoanalytic theory: A proposal regarding independent ego energies. Psychological Issues, 3, 125-150

38. Woodward, L., Fergusson, D. M., & Belsky, J. (2000). Timing of parental separation and attachment to parents in adolescence: Results of a prospective study from birth to age 16. Journal of Marriage and Family, 62(1), 162-174

39. Yabiku, S. T., Axinn, W. G., & Thornton, A. (1999). Family integration and children’s self-esteem. The American Journal of Sociology, 104(5), 1494-1524