پاسخ عملکرد و اجزای عملکرد نخود (Cicer arientinum L.)

پژوهش های حفاظت گیاهان ایران

مقاله 1، دوره 23، شماره 2، اسفند 1388   

نوع مقاله: مقالات پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/jpp.v23i2.2542

نویسندگان

سیدکریم موسوی^{* 1}؛ عبدالرضا احمدی²

¹سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

²دانشکدۀ کشاورزی، دانشگاه لرستان

چکیده

چکیده
به منظور ارزیابی اثرات تاریخ کاشت، تراکم کاشت و تداخل علف‌های‌هرز بر عملکرد و اجزای عملکرد نخود، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با 4 تکرار طی سال زراعی 85ـ1384 در شهرستان خرم آباد اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل تاریخ کاشت در دو سطح (پاییزه و زمستانه)، تراکم کاشت در سه سطح (25، 50 و 75 بوته در مترمربع) و وضعیت تداخل علف‌های‌هرز در دو سطح (وجین دستی و شاهد بدون کنترل) بود. عملکرد دانه نخود در واحد سطح در کشت پاییزه تقریباً دو برابر آن در کشت زمستانه بود. برتری کشت پاییزه عمدتاً به انطباق فنولوژی گیاه زراعی با رژیم رطوبتی و حرارتی مناسب مربوط است. افزایش تراکم کاشت از 25 بوته در مترمربع به 50 و 75 بوته در مترمربع به ترتیب سبب افزایش 24 و 27 درصدی عملکرد دانه نخود در واحد سطح شد. افزایش تراکم کاشت از 50 به 75 بوته در مترمربع افزایش معنی‌دار عملکرد دانه نخود را در پی نداشت؛ از این رو به نظر می‌رسد افزایش تراکم کاشت نخود فراتر از 50 بوته در مترمربع صرفه اقتصادی چندانی در پی نداشته باشد. با این که میانگین تراکم گونه‌های یک‌ساله در کشت پاییزه بیش از 3 برابر میانگین تراکم گونه‌های یک‌ساله در کشت زمستانه بود؛ ولی در شرایط عدم کنترل علف‌های‌هرز نیز حداکثر زیست توده نخود برای کشت پاییزه 47 درصد بیشتر از کشت زمستانه بود. عملیات وجین به طور متوسط سبب افزایش 58 درصدی عملکرد دانه نخود در واحد سطح شد. این موضوع گویای اهمیت مدیریت علف‌های‌هرز برای دست‌یابی به پتانسیل تولید نخود است.

واژه های کلیدی: نخود، تاریخ کاشت، تراکم کاشت رقابت علف‌های‌هرز