برنامه‌ریزی ایجاد فضاهای امن شهری با تأکید بر توسعه گردشگری (مطالعه موردی : بافت تاریخی میبد)

جغرافیا و توسعه فضای شهری

مقاله 7، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 8، شهریور 1397، صفحه 131-152   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/gusd.v5i1.61697

نویسندگان

سعیده مؤیدفر^{* 1}؛ سمانه رفیع²

¹دانشگاه میبد

²واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی

چکیده

هدف این پژوهش برنامه ­ریزی‌های مناسب و آینده ­نگرانه جهت تبدیل بافت تاریخی میبد به یک فضای امن است تا در جهت جذب گردشگر بتواند به‌صورت موفق­تری عمل نماید. این در حالی است که با توجه به مشکلات جوامع شهری و اهمیت بحث گردشگری، توجه به مفهوم امنیت در محیط­های شهری هم برای ساکنان و هم برای گردشگران و روش­های برنامه ­ریزی جهت ایجاد امنیت، یکی از اولویت‌های اساسی کارشناسان شهری است. شهر میبد به دلیل وجود آثار تاریخی و فرهنگی و قرار گرفتن در مسیر ترانزیتی، پذیرای گردشگران زیادی در بافتهای تاریخی خود است که وجود امنیت در این فضاها، به گردشگری رونق بیشتری خواهد بخشید. این پژوهش ازلحاظ هدف کاربردی و ازلحاظ روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی می ­باشد که برای جمع­ آوری اطلاعات موردنیاز، از بررسی‌های اسنادی و همچنین مطالعات میدانی از قبیل پرسشنامه و مصاحبه با کارشناسان مربوطه استفاده‌شده است. با توجه به مدل­های تحقیق شامل مدلSWOT، QSPM و مدل چشم‌انداز سازی اورگون، نتایج تحقیق بیانگر آن است که می­توان با بهره­ گیری از پتانسیل ­های موجود شهر میبد، بافت تاریخی ­را ­به ­فضای ­امن شهری تبدیل نمود. باوجود چشم ­انداز (شهری تاریخی، ایمن با سکونت پایدار و قطب صنعت، گردشگری) برای شهر میبد، با ارائه راهکارهایی ازجمله حصارکشی ساختمان­های مخروبه، ایجاد روشنایی در بافت و بهسازی ابنیه تاریخی در حال فرسایش جهت احداث مراکز گردشگری و..... می­توان باعث بالا بردن امنیت در محورهای گردشگری و رونق بیشتر این شهر و رسیدن به چشم‌انداز مطلوب شد.

کلیدواژه‌ها

بافت تاریخی؛ توسعه گردشگری؛ چشم انداز؛ فضای امن؛ میبد

مراجع

1. اسفنجاری کناری، ع. (1381). طرح ساماندهی و توان بخشی و مرمت شهری محله بالای میبد. پایان نامه کارشناسی ارشد. چاپ شده. دانشکده هنر و معماری، اصفهان: دانشگاه هنر اصفهان.

2. بحرینی، ح.، طبیبیان، م. (1377). مدل ارزیابی کیفیت محیط زیست شهری. مجله محیط‌شناسی، 24 (21). شماره بیست و یکم،41-56.

3. بهرامی، ف.، مستوفی الممالکی، ر.، و سرائی، م. (1396).تبیین نقش شاخصهای کالبدی در راستای ارتقای امنیت شهروندان با رویکرد CPTED))( بافت فرسودۀ محلۀ زینبیۀ اصفهان). مجلّة جغرافیا و توسعة فضای شهری، 4 (1). 21-1.

4. پویا، س.ع. (1371). سیمای باستانی شهر میبد. میبد: انتشارات دانشگاه آزاد میبد.

5. حکمت نیا، ح.، موسوی، م. (1390). کاربرد مدل در جغرافیا با تأکید بر برنامه ریزی شهری و ناحیه ای. یزد: انتشارات علم نوین.

6. زنگی‌آبادی، ع.، مؤیدفر، س. (1391). رویکرد بازآفرینی شهری در بافتهای فرسوده (برزن شش بادگیری شهر یزد). نشریه معماری و شهرسازی آرمانشهر، 5 (9). 297-285.

7. شیعه، ا .(1386) .آماده سازی شهر برای کودکان. تهران: نشر شهر.

8. عباس‌زادگان، م.، بیدرام، ر. (1391). نگاهی ‌ساختاری ‌به ‌کنترل‌ معابر در بافتهای ‌فرسوده جهت حل مشکل نفوذپذیری و انزوای ‌فضایی ‌محلات (نمونه‌موردی :بافتهای فرسوده شهر مشهد).مجله مدیریت شهری، 10(30). 178-163.

9. عرصه، مهندسین مشاور .(1386). طرح تفصیلی میبد. سازمان مسکن و شهرسازی یزد.

10. فنایی، ح. (1394). بازآفرینی و بهسازی بافتهای فرسوده و تاریخی شهری با رویکرد گردشگری (مطالعه موردی : منطقه 9 شهر اصفهان). پایان نامه کارشناسی ارشد. چاپ شده. دانشکده هنر و معماری. یزد: دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد.

11. کاظمی، س.م.، موسی رفیعیان، م.، و قسمی شاه گلدی، ع. (1393). عوامل مؤثر بر بهبود امنیت محلات شهری (مورد مطالعه: محله جنت آباد شمالی شهر تهران). فصلنامه فضای جغرافیایی، 14 (45). 129-147.

12. کلانتری خلیل آباد، ح.، اردلانی، ر.، سراجی،س.، و پوراحمد،ع. (1392). برنامه ریزی فضاهای امن شهری مبتنی بر تفکیک جنسیتی با رویکرد CPTED. (نمونه موردی: محله فرهنگیان، شهر بناب). فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی،1 (12)، 26-15.

13. کیانی، ا.، تاجیکی، ع.، و سلیمانی باب گنجوئیه، م. (1392). چشم اندازسازی شهری در برنامه استراتژی توسعه شهری بااستفاده ازمدل اورگون در بندرعباس. همایش ملی معماری، فرهنگ و مدیریت شهری.

14. لطفی،ص.، بردی آنامرادنژاد، ر.، و ساسانی‌پور، م. (1393).بررسی احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری (موردمطالعه:کلانشهرشیراز). مجله پژوهش وبرنامه‌ریزی شهری، 5 (19). 56-39.

15. موسوی، س.م. (1392). بررسی میزان تعامل فضاهای پیاده شهری با شهروندان با نگاهی به محله فهادان یزد به عنوان نمونه مطلوب. فصلنامه مطالعات ساختار و کارکرد شهری، 1 (2)، 171-157.

16. مؤیدفر، س.، تقوایی، م.، و زنگی آبادی، ع. (1393). تبیین امنیت گردشگران با تأکید بر مدیریت بحران گردشگری (فضاهای گردشگری شهر یزد). پژوهش نامه جغرافیایی انتظامی، 2 (7). 24-1.

17. مؤیدی، م.، علی‌نژاد، م.، و نوایی، ح. (1392). بررسی نقش مؤلفه‌های منظر شهری در ارتقای سطح احساس امنیت در فضاهای عمومی شهری (نمونه مورد مطالعه: محله اوین تهران). فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی، 1 (35)، 191-159.

18. Cozen, P. M., Saville, C., & Hillier, D. (2005). Crime prevention through environ mental design (CPTED): A view and modern bibliography. Property Management, 23(5), 328-356.

19. Foster, S., Knuiman, M., Villanueva, K., Wood, L., Christian, H., & Giles-Corti, B. (2014). Does walk able neighborhood design influence the association between objective crime and walking? International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity, 1(3), 1-10.

20. Frey, H. (2004). Designing the City towards a more sustainable urban form. Translated Bahraini, Hossein. Tehran: Publications processing enterprises and urban planning.

21. Giddnes, A. (1998). The consequences of modernity (M. Salasi, Trans.). Tehran: Publishing Center.

22. Jacobs, J. (1961). The life and death of great American cities. New York, NY: Random House.

23. Kelly, E., & Crabtree, D. (2009). Securing the built environment: An analysis crime prevention through environmental design, Muncie, Indiana: Ball State University.

24. Lynch, K. (1997). In good shape theory (H. Bahrini, Trans.). Tehran: Tehran University Press.

25. Mandel, R. (2008). Changing the face of national security. Tehran, Iran: Institute for Strategic Studies.

26. Masihi, sh., Moayedfar, S., & Esteghlal, a. (2017). Regeneration of Distressed Areas of the Central District of Ahvaz City via the Sustainable Development Approach. IJAPAS, 2(2). 7-26.

27. Paul, E., Rachel, A., Leanne, M., & Ben, C. (2013). Crime prevention through environmental design in the United Arab Emirates: A suitable case for reorientation built environment, 39(1), 92-113.

28. Reynaldo, D. M., Elffers, H. (2009). The future of Newman’s defensible space theory linking defensible space and the routine activities of place. European Journal of Criminology, 6(125), 23-34.

29. Schneider, R. H., Kitchen, T. (2013). Putting crime prevention through environmental design into practice via planning systems: A comparison of experience in the US and the UK. Built Environment, International Theme Issue, 39(1), 9-30.

30. Tibbalds, F. (1992). Making people friendly towns: Improving the public environments in towns and cities. Harlow, Essex: Longman Press.