بهترین عنوان برای قصیده‌ای از رودکی از منظر گفتمان‌شناسی

زبانشناسی و گویش های خراسان

مقاله 6، دوره 8، شماره 14، آذر 1395، صفحه 163-181   

نوع مقاله: علمی - پژ‍وهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22067/lj.v8i14.40748

نویسنده

محسن مبارکی^*

دانشگاه بیرجند

چکیده

در حالی که معنی‏ شناسی بدون در نظرگرفتن بافت محیطی جملات را تفسیر می کند، کاربردشناسی در ارتباط تنگاتنگ با تحلیلِ گفتمان بوده و پاره گفتارها را در بافت محیطی و اجتماعی در نظر می گیرد و سپس آنها را تفسیر می کند. برای یکی از قصیده ‏های رودکی در کتاب های مختلف عناوین متفاوتی چون "حسرت جوانی"، "پیری"، "کنون زمانه دگر گشت" و "دلم نشاط و طرب را فراخ میدان بود" در نظر گرفته شده است که مقاله حاضر سعی دارد از این میان با توجه به اصول گفتمان شناسی گوینده؛ مخاطب؛ موضوع؛ پیام؛ پیش فرض‌ها؛ کنش گفتاری و مصداق‏های اثر مناسب ترین عنوان را برای این قصیده برگزیند. تجزیه و تحلیل این قصیده با استفاده از روش جزء به کل صورت می گیرد. به این منظور، مطالب و موضوعات هر بیت مانند گوینده ی پیام، مخاطب، مصداق‏ها، معانی، بیان، موضوع هر بیت، پیش فرض‏ها، کنش گفتاری، عبارات اشاره ای و مانند این‌ها برای استنباط و استنتاج صحیح تراز متن استخراج و در جدول آورده می‏شوند. سپس ارتباط ابیات از منظر پیوستگی و همبستگی متن بررسی و بهترین عنوان مشخص می گردد..

کلیدواژه‌ها

پیوستگی متن؛ همبستگی متن؛ گفتمان شناسی؛ قصیده؛ رودکی

مراجع

البرزی، پ. (1386). مبانی زبان شناسی متن. تهران: امیرکبیر ، چاپ اول.

امامی، ن. (1373). رودکی استاد شاعران ( شرح حال، گزیده اشعار با توضیح و گزارش). بی جا: نیمروز. چاپ اول.

انوری، ح. (1373). گزیده اشعار رودکی، انتخاب و شرح دکتر جعفر شعار. بی جا: نشر علم. چاپ اول.

پالمر، ف. (1385). نگاهی تازه به معنی شناسی. مترجم: کوروش صفوی. تهران: نشر مرکز. چاپ چهارم.

حاکمی، ا. (1377). رودکی و منوچهری. بی جا: دانشگاه پیام نور. چاپ اول.

رستگار فسایی، م. (1380). انواع شعر فارسی. شیراز: نوید. چاپ اول.

شعیری، ح. (1385). تجزیه و تحلیل نشانه و معنا شناختی گفتمان. تهران: سمت.

شعیری، ح.(1381). مبانی معناشناسی نوین. تهران: سمت.

شفیعی کدکنی، م. (1358). صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه.

صفوی، ک. (1384). نگاهی به ادبیات از دیدگاه زبان شناسی. تهران: انجمن شاعران ایران. چاپ اول

صفوی، ک. (1385). آشنایی با معنی شناسی. تهران: پژواک کیوان. چاپ اول.

فضیلت، م. (1385). معناشناسی و معانی در زبان ادبیات. بی جا: طاق بستان. چاپ اول.

مقدادی، ب. (1378). فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا عصر حاضر. تهران: فکر روز.

نفیسی، س. (1309). دیوان رودکی. تهران: بی نا.

Carnap, R. (1942). Introduction to semantics. Cambridge, MA: Harvard University Press.

Gillian, B. & George, Y. (1989). Discourse analysis. Cambridge: Cambridge University Press.

Grice. H. P. (1975). Logical and conversation. In P. Cole & J. Morgan (ed.), Syntax and Semantics, 3: Speech Acts, 41–58, New York: Academic Press.

Grice, H. P. (1981). Presupposition and conversational implicature. In Radical Pragmatics, P. Cole (ed.), 183–98, New York: Academic Press.

Hymes, D. (1964) Language in Culture and Society: A Reader in Linguistics and Anthropology. New York: Harper & Row.

Hymes, D.H. (1972). Toward ethnographies of communication. In P.P. Giglioli (Ed.), Language and social context, 21-44. Harmondsworth: Penguin.

Lewis, D. (1972). General Semantics, In Synthese, 22: 18–67 (Ed.) Dordrecht: Reidel.

Woods, N. (2006). Describing discourse, Oxford: Oxford University Press.